آیت وکیلیان| هفتادودو تن از نمایندگان مجلس به سران قوا نامه نوشتهاند و در آن خواستار اصلاح مدیریت وزارت نفت شدهاند. برخی تحرکات پشت پردهها را به خوبی عیان میکند. به نظر میرسد حلقه اصلی نویسندگان نامه را نمایندگانی هدایت میکنند که ذیل جبهه پایداری تعریف میشوند. تحلیلگران حوزه اقتصاد سیاسی با اشاره به مضمون نامه معتقدند که «هدف» آنها مهمتر از «محتوا» است، اگر چه «شیخ الوزرای» دولت «شیخ دیپلمات» تردید به خود راه نداده و آنگونه که گفته، این نامه «فرصتی» پیش آورده تا «یکسری از مطالب را برای مردم توضیح دهد». وزیر نفت در تحلیل چرایی اقدام برخی از نمایندگان مجلس مبنی بر نوشتن نامه با مضمون ناکارآمدی وزارت نفت تحت مدیریت او، شایعه «مطرحشدن نامش به عنوان یکی از امضاکنندگان نامههای FATF و پالرمو» را مهمترین علت آن عنوان کرده است. نامهای که با واکنش خود زنگنه، کارشناسان اقتصادی و حتی برخی نمایندگان خانه ملت مواجه شد.
دیدگاه برخی نمایندهها چرا تغییر کرده است؟
یک کارشناس ارشد اقتصادی در واکنش به نامه ۷۲ نفر از نمایندگان مجلس به سران قوا در اعتراض به عملکرد وزیر نفت گفته که «زنگنه همان زنگنهای است که تا حدود یک ماه پیش، به دلیل امتیازندادن و امتیازگرفتن در اوپک قهرمان ملی بود؛ همان زنگنهای که ۹۰درصد رشد اقتصادی ۱۲,۵درصدی سال ۹۵ مرهون عملکرد او بوده؛ چه چیزی عوض شده؟ چه اتفاقی افتاده که نظر نمایندگان مجلس تغییر کرده است؟» سعید لیلاز در گفتوگو با نفتخبر عنوان کرد که «زنگنه همان زنگنهای است که در کوتاهترین مدت ممکن به نحوی در بخش نفت عمل کرد که رشد اقتصادی کشور در سال ۹۵ به ۱۲,۵درصد رسید و اعلام شد ۹۰درصد این رشد اقتصادی حاصل از افزایش صادرات نفت بوده است. تا همین یک ماه پیش که اجلاس اخیر اوپک برگزار شد، همه میگفتند زنگنه در این اجلاس بدون امتیازدادن، امتیاز گرفت و قهرمان ملی است. حال در این مدت چه اتفاقی افتاده که نظر نمایندگان مجلس تغییر کرده است؟» وی ادامه داد که «برخی مباحث مربوط به نفت بسیار فوقتخصصی است؛ به طوری که نه من، نه هیچیک از نمایندگان مجلس صلاحیت اظهارنظر درباره آن را نداریم و برای صحبت در این زمینه باید حتما با اجزای حقوقی، اقتصادی و سیاسی وزارت نفت مشورت کرد و حتی ممکن است نفت بهدلیل برخی مسائل امنیتی نخواهد درباره موضوعی اظهارنظر کند. آنچه مسلم است، تمام دستگاههای امنیتی و نظارتی بر مسأله نفت اشراف صددرصدی دارند.» لیلاز یادآور شد: «من کوچکترین تغییر یا خللی در اراده زنگنه و تیمشان برای حداکثرسازی صادرات نفت نمیبینم.»
انتقادها تنها جنبه سیاسی دارد
رئیس فراکسیون شفافیت مجلس با اشاره به موضوع نامه ۷۲ نفر از نمایندگان مجلس به سران سه قوه برای اصلاح مدیریت وزارت نفت گفت: «بهجای سیاهنمایی تلاشها و اقدامهای مثبت وزارت نفت باید به رفع موانع کمک کنیم؛ با نامهنگاریهای سیاسی، دغدغهها برطرف نمیشود.» محمود صادقی در گفتوگو با شانا افزود: «هرچند ما میپذیریم که نمایندگان مجلس نسبت به مسئولیت خود حق دارند که پرسش و استیضاح از وزیران را در دستور کار خود قرار دهند، اما این هشدارها نباید جنبه سیاسی داشته باشد.»
هدف از نوشتن نامه چیست؟
همزمان با تشدید تحریمهای آمریکا علیه ایران و صنعت نفت، برخی گروهها و محافل خبری تلاش میکنند تحت عنوان بحثهای کارشناسی به طرح ادعاهای عجیب درباره صادرات نفت که مهمترین منبع درآمدی کشور در زمان تحریم است، بپردازند که نتیجه آن، افشای اطلاعات محرمانه مبادلات نفتی خواهد بود. درواقع با رمز «اتاق تاریک معاملات نفت» زمینه حمله به وزارت نفت و شخص وزیر را فراهم میکنند. این درحالی است که تحلیلگران سیاسی با رصد مناسبات سیاسی و اقتصادی در یک ساله اخیر به این دریافت رسیدهاند که آمریکا تلاش میکند با رصد اخبار و فعالیتهای اقتصادی بهویژه صادرات نفت مسیر مبادلات نفتی کشور ما را مسدود کند؛ وضعیتی که رهبر معظم انقلاب از آن به عنوان جنگ اقتصادی یاد کرده است، اما جریانهای مخالف در راستای اهداف دشمنان ایران حرکت میکنند. ادعاهای مربوط به اتاق تاریک معاملات درحالی مطرح میشود که پیگیریها نشان میدهد روند معاملات و صادرات نفت با نظارت دقیق نهادهای نظارتی انجام شده و گزارشهای مربوط به این مبادلات نیز بهطور شفاف به مسئولان و مقامات ارشد کشور ارسال میشود.
عمده انتقادها در این نامه، مربوط به عملکرد زنگنه در دولت اول روحانی است. امضاکنندگان نامه به این پرسش پاسخ دهند که «اگر کارهایی که زنگنه در دوره اول وزارتش انجام داده و بابت آنها از او انتقاد کردهاید اشکال دارد، پس چرا برای دوره دوم وزارت رأی اعتماد گرفت؟! نرسی قربان، کارشناس اقتصادی حوزه نفت در این راستا به «شهروند» میگوید: «وزارت نفت و شخص زنگنه کار بسیار سختی برعهده دارند؛ عملکرد وزارت نفت که مبتنی بر استانداردهای جهانی است، مخالفان و منتقدان نفتی دولت را بیدار کرده است.» محمد حسن قدیری ابیانه، فعال سیاسی اصولگرا با انتقاد از عملکرد وزارت نفت و با تمجید از امضاکنندکان نامه به «شهروند» گفت که «صندوق توسعه ملی با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فرآوردههای نفتی به ثروتهای ماندگار، مولد و سرمایههای زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسلهای آینده از منابع نفت و گاز و فرآوردههای نفتی تشکیل شده است که وزارت نفت در این مورد عملکرد منفی داشته است.»