آیت وکیلیان| راه‌اندازی سازوکار مالی مورد نظر اتحادیه اروپا با ایران موسوم به « INSTEX »، شکست جدیدی برای آمریکا در راه مقابله با جمهوری اسلامی ایران و سیاست اعمال فشار این کشور ارزیابی شده است. این پدیده به خودی خود ضربه‌ای بزرگ برای آمریکا محسوب می‌شود و در صورت اشاعه همین دیدگاه، اقتصاد بانکی – تجاری آمریکا شاهد ضربه‌ای هولناک خواهد بود. این نکته از آن جهت اهمیت دارد که مدت‌هاست کشورهای جهان به تدریج با امضای توافقات پرتعدادی به این جمع‌بندی و اقدام رسیده‌اند که مناسبات مالی – تجاری خود را با ارزها و پول ملی خود به انجام برسانند و در نتیجه، دلار را رسما از مناسبات مالی فیمابین خود حذف کنند. فرایندی که اروپایی‌ها درواقع در واکنش به بدعهدی‌های آمریکا به اجرا گذاشتند. واکنش‌ها به این مسأله در خارج و داخل بین مقامات سیاسی و همچنین رسانه‌ها داغ بود. نکته قابل تامل در میان بازتاب‌ها و واکنش‌ها، همصدایی مخالفان داخلی با مخالفان خارجی است. مسأله‌ای که در مورد تمامی لوایح اتفاق افتاده است؛ از FATF گرفته تا .INSTEX سابقه این نوع واکنش‌ها از طرف مخالفان داخلی به ماجرای برجام برمی‌گردد و هنوز هم به قوت خود باقی است. اکنون سوالی که اذهان عمومی در مورد این رویکرد مخالفان داخلی و همصدایی آنها با مخالفان خارجی با آن مواجه شده این است که چرا عده‌ای بدون در نظر گرفتن منافع ملی و مصالح کشور به گونه‌ای موضع می‌گیرند و عمل می‌کنند که گویی در زمین دشمن بازی می‌کنند؟ در ادامه به برخی از این اظهارنظرها و رویکردها اشاره می‌کنیم.
نقش جریان انحرافی
باب بحث در این مورد را روزنامه جمهوری باز کرد که «جای تعجب است که برخی رسانه‌ها و فعالان سیاسی و رسانه‌ای که گرایش محسوسی به جریان انحرافی داشته و هنوز هم دارند، از هر فرصتی برای نیش زدن به برجام و به زیر سوال بردن برجام و پیامدهایش استفاده می‌کنند.» این روزنامه در مورد پیامدهای چنین رویکردی آورده که «عقل و منطق ایجاب می‌کند که سیاست‌ورزی‌ها به تقویت وحدت و یکپارچگی جامعه در قبال تهاجمات بیگانه منجر شود و اعتماد به نفس نیروهای وفادار به نظام را زیر خیمه انقلاب افزایش دهد.»
هم جای تعجب دارد هم تأسف
یک دیپلمات سابق و تحلیلگر مسائل بین‌الملل در مورد اتخاذ رویکردهای منفی از جانب مخالفان داخلی که منطبق با مشی مخالفان خارجی ایران است، گفت: «متاسفانه ایران به همت دلواپسان البته با تصوری غلط، کشوری مسأله‌دار در دنیا تلقی می‌شود و دقیقا به همین دلیل روسیه و ... به سختی حاضر می‌شوند با ما تعامل کرده و به تفاهم برسند.» فریدون مجلسی درباره بسته پیشنهادی مالیِ اروپا و تحلیل این سازوکار می‌گوید: «دولت در شرایطی باید امور را پیگیری کند که گروهی در داخل به طرز عجیبی اصرار به تندروی دارند، گویی که از درگیر شدن کشور با جنگ استقبال می‌کنند. آن هم درحالی‌که آمریکایی‌ها مدعی هستند مسأله‌شان با جمهوری اسلامی باید با جنگ حل‌وفصل شود. چنین شرایطی کشور ما را با مشکلات زیادی روبه‌رو کرده است.»
بهترین نتیجه را بگیریم مخالفان قبول ندارند
همزمان نایب رئیس کمیسیون حقوقی مجلس نیز با اشاره به اقدام مخالفان داخلی در ارتباط با لوایح اخیر گفت: «کسانی که به منافع کشور می‌اندیشند، باید در این زمینه نیز کمک کنند.» محمد کاظمی با بیان اینکه عده‌ای در داخل کشور به اهمیت موضوع پی نبرده‌اند، بیان کرد :«یک جریانی در کشور از ابتدا با برجام مخالفت کرده و منهای منافع و مصالح ملی، این جریان فکری توافق بین‌المللی برجام را قبول ندارد و آن‌چه مرتبط با برجام هم باشد، مورد قبول آنها نیست.» وی ادامه داد: «این در حالی است که اگر بهترین نتیجه هم از برجام و سازوکار مالی اروپا بگیریم، این جریان فکری با آن مخالف است.»
نگرانی بابت خنجرهایی بود که از پشت می‌خوردیم
وزیر امور خارجه به‌عنوان سکاندار دستگاه دیپلماسی که به گفته کارشناسان این حوزه، بیشترین طعنه‌ها را از طرف مخالفان داخلی از ماجرای برجام تا لوایح اخیر به جان خریده و احساس کرده، با اشاره به اینکه به روزنامه‌های جناحی اعتقاد ندارد، می‌گوید: «روزنامه‌ها خواست‌های ملی ما را در حد یک دعوای انتخاباتی به حضیض کشاندند. ببینید در این مدت چقدر هیأت به ایران آمد. برخی می‌گویند همه اینها نمایش است. بله، ممکن است کار دولتی‌ها نمایش باشد ولی بازرگان و تاجر هیچ زمانی برای نمایش وارد کشوری نمی‌شود. کدام تاجری را دیدید بدون اینکه امیدی به تجارت داشته باشد فقط برای نمایش تجاری به کشوری قدم بگذارد؟ ما را در برابر خارجی‌ها طوری معرفی کردند که انگار برای اهداف کوتاه انتخاباتی وارد این مذاکره می‌شویم. به‌جای آن‌که ما را در سطح بالا در مقابل طرف خارجی قرار دهند که از موضع ملی این کار را انجام می‌دهیم، ما را فرو کاستند به کسی که نیازمند است برای دعوای انتخاباتی.» محمدجواد ظریف در گفت‌وگویی با بیان اینکه «حتی امروز در شرایطی که در یک جنگ اقتصادی قرار گرفته‌ایم، برخی همان سیاست‌ها و اهداف را دنبال می‌کنند و این به نظر من کاستی عمده‌ای است که در آن زمان بوده و اکنون هم هست.» ظریف ادامه می‌دهد: «آیا درست است که من همزمان هم توسط نتانیاهو مورد حمله قرار بگیرم و هم توسط دوستان داخل؟ به خاطر حرف واحدی که درباره رژیم صهیونیستی می‌زنم، همزمان نتانیاهو و دوستان داخل به من انگ دروغگویی می‌زنند.»
طبق خواسته اسراییل تحریم روی دست ایران نگذارید
محمد مهاجری، تحلیلگر و فعال رسانه‌ای اصولگرا که دیر زمانی است نوک پیکان انتقادات خود را به سمت مخالفان تندرو نشانه گرفته، در توییتی به تلاش‌های پرویز داودی و احمد وحیدی دو عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام برای رد سی‌اف‌تی واکنش نشان داد: «آقایان پرویز داودی و احمد وحیدی اعضای دولت احمدی نژاد، تلاش فراوانی دارند که در مجمع تشخیص تصویب نشود.» وی در ادامه نوشته که «رئیس‌شان بیشترین تحریم‌ها را به ارمغان آورد و حالا این دو عضو دولت پاکدست، می‌خواستند طبق خواسته اسراییل، یک ملت تنگدست و تحریم‌زده روی دست ایران بگذارند.»
مخالفت سعید جلیلی با «فشار پیامکی»
پس از اینکه بررسی پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام آغاز شد، مسیر پیامک‌ها به سوی اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام تغییر کرد. مجید انصاری ازجمله اعضای مجمع است که با پیامک‌ها تهدید به قتل شد. وی بیان کرد که « پیامک‌هایی حتی تهدید به قتل و به تعبیر آنان برخورد خونین دریافت کردم. ما که بیدی نیستیم که با این بادها بلرزیم؛ اما من از دستگاه قضائی و امنیتی کشور می‌خواهم رسیدگی کنند. این کدام جریان است که نشسته عده‌ای را تحریک می‌کند که اعضای مجمع تشخیص یا نمایندگان را تهدید کنند؟» هرچند پیش از این و در بررسی FATF در مجلس، به پیامک‌های تهدیدآمیز رسیدگی نشد و همین عامل، آمران ارسال این پیامک‌ها را تشویق کرد تا کار خود را ادامه دهند. اما حالا سعید جلیلی هم که از مخالفان پیوستن ایران به FATF است، مخالفت خود را با ارسال پیامک بیان کرده است. وی در بخشی از سخنان خود در جمع تشکل‌ها و فعالان فرهنگی جهادی شهرستان سبزوار گفت:«کار فرهنگی و تبیینی موثر با «فشار پیامکی» شکل نمی‌گیرد. بلکه باید با تبیین درست و مستمر موضوعات و تحلیل صحیح از روند حرکت انقلاب، رفتار دوستان و باور عمومی جامعه را به حقایق و آن‌چه صحیح است نزدیک کرد تا دشمنان نتوانند مطالب غلط را القا کنند.»
پیامک‌هایی که به من زده‌اند یک کتاب می‌شود
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به پیامک‌هایی که برای اعضای مجلس برای مخالفت با لوایح چهارگانه زده می‌شود، در یادداشتی نوشت : «اگر پیامک‌هایی را که برای من در رابطه با لوایح FATF آمده منتشر کنم، یک کتاب خواهد شد. به برخی افراد اطلاعاتی داده‌اند و چون این افراد دلسوز نظام هستند، ممکن است برخی موضوعات را درخصوص این لوایح مطرح کنند، برخی هم که دلسوز نیستند، تفرقه‌افکنی می‌کنند و البته باید اینها را تفکیک کرد. در مجمع تشخیص مصلحت نظام، رأی مصلحتی در خصوص لوایح پالرمو و CFT شکل خواهد گرفت و این رأی مصلحتی به سود کشور خواهد بود، بنابراین باید بدانیم هر رأیی که مجمع بدهد باید اطاعت شود.»
استفاده از «ساحات» به جای «اینستکس»
سفیر ایران در لندن در توییتی اظهار کرده: «اگر پیشنهاد استفاده از ساحات به جای اینستکس را جامعه رسانه‌ای بپذیرد، قابل بررسی است.» حمید بعیدی‌نژاد در حساب توییتری خود با توجه به اینکه مطرح شده از این پس واژه «ساحات» به جای «اینستکس» استفاده شود، نوشت: «اصولا استفاده از کلمات مختصر شده فارسی براساس ترجمه فارسی برای اسامی خارجی مثلEU, NATO, CIA, ASEAN متداول نبوده است. برجام فرق داشت چون عضو آن بودیم ولی اینستکس نهاد متعلق به سه کشور اروپایی است.»