نگار باباخانی| جشنواره فیلم فجر که این روزها در حال برگزاری است، برخلاف آنچه از دوربودنش از اجتماع گفته میشود، آینهای است از جامعهای که چنین جشنوارهای را برگزار میکند. جامعهای که اصل را ول کرده و چسبیده به یکسری فرعیات بیاهمیت. جامعهای که خود را ول کرده و چسبیده به مضامین و موضوعاتی انتزاعی و یا واقعیاتی خارج از مرزهای این سرزمین؛ اجتماعی بیرحم، بیاخلاق، شعاری و آشفته....
جشنواره فیلم فجر درسهای زیادی از ما به ما میآموزد؛ درسهایی که نشانمان میدهد که چگونهایم. جشنوارهای که نشان میدهد برای دوام و بقا در عرصه سینما چه چیزهایی مورد نیاز است. جشنوارهای که نشان میدهد استقلال در سینمای ایران افسانهای بیش نیست؛ یا باید در محفل نهادهای قدرتمندموثر در تولید فیلم باشی و یا محفل فیلمفارسیسازان. جشنوارهای که تمام جزییاتش در زندگی روزمره مردم این روزگار مابهازا دارد- و چه بد که چنین است.
این یادداشت در پنجمین روز جشنواره فیلم فجر نوشته میشود. در سرزمینی که همگان معترفند این روزها بزرگترین درد مردمانش معضلات اقتصادی است، معضلات اقتصادی و البته معضلات ناشی از معضلات اقتصادی؛ فقر و بیکاری و بیخانمانی و فساد. اما مدیونید اگر فکر کنید حتی یک فیلم از بیست فیلم به نمایش درآمده تا امروز چیزی از این معضلات نشان داده باشند. نه؛ اتفاقا تا آنجا که شده فیلمها خود را از این معضلات دور کردهاند. ما درباره تهران پنجاه سال پیش فیلم دیدهایم، درباره تروریستی که 10سال پیش کشته شد، فیلم دیدهایم، درباره مجرمی که بعد از توبه از خدا چکی نجومی میگیرد، فیلم دیدهایم، درباره مسابقات اتومبیلرانی شبانه فیلم دیدهایم، درباره مضرات مشروبخواری فیلم دیدهایم، درباره ملکالموت، هیتلر، امیرکبیر، قاتل سریالی، جنگ و هر چیز دیگری فیلم دیدهایم اما حاشا اگر درباره جامعه امروز، درباره مسائل و مضامین مرتبط با امروز و اکنونمان فیلم دیده باشیم.
در سالهای اخیر در بین رسانهها و رسانهایهای سینمایی پیچیده که تلاشی عامدانه برای جامعهزدایی از سینمای ایران در حال انجام است؛ برای خنثیکردن این سینما، برای خاموش و بیخاصیتکردن این سینما و برای اینکه سینمای ما ارتباطی به جامعه ما نداشته باشد با انگهایی چون سیاهنمایی و اغراق و وطنفروشی و فیلمسازی برای جشنوارهها. جشنوارهای که در حال برگزاری است، نشان میدهد که این تلاشها به بار نشستهاند و امسال سینمایی خنثیتر از همیشه داریم. سینمایی که میتوان با خیال راحت فیلمهایش را اکران کرد و مطمئن بود که به کسی یا جایی برنخواهد خورد و اگر هم بربخورد، تماشاگری این موضوع را نخواهد دید. بله؛ این حکایت جشنواره امسال است. جشنوارهای خنثیسازی شده مثل اجتماع خنثای بیرون؛ میبینید چقدر شبیه شدهاند؟!
پ.ن: اگر اهل فیلمدیدن هستید، تماشای درخونگاه و طلا را در جشنواره از دست ندهید. شاید هیچکدام فیلم درجه یکی نباشند که نیستند؛ اما در این برهوت فیلم مستقل، برای خودشان لنگه کفشهای محترمی هستند.