شهروند| حوادث رانندگی از عوامل مهم مرگ و صدمات شدید جانی است. حوادث رانندگی همچنین می‌تواند آثار اجتماعی و اقتصادی سنگینی را به همراه داشته باشد. عوامل زیادی در بروز حوادث رانندگی دخیل هستند که در سه دسته کلی عوامل انسانی، عوامل مربوط به وسیله نقلیه و عوامل مربوط به راه قرار می‌گیرند.
مداخله‌های موثر برای تصادف‌نکردن
سوانح رانندگي و جاده‌اي قابل پيش‌بيني و پيشگيري است. بسياري از كشورها با پرداختن به مسائل اصلي، به موفقيت‌هاي چشمگيري در كاهش تعداد تصادفات، فراوانی و شدت آسیب‌هاي ناشي از سوانح رانندگي دست يافته‌اند. برخی از این مداخله‌های موثر را بشناسید.
وسایل ایمنی برای كودكان: وسایل ایمنی برای كودكان، از قبیل صندلي نوزاد، صندلي كودك و صندلي مرتفع، همگي در پيشگيري از تلفات نوزادان و خردسالان هنگام سفر با خودرو بسيار موثر است. استفاده از اين‌گونه وسایل میزان مرگ‌ومير ناشي از تصادفات رانندگی را در میان نوزادان تا 71درصد و در ميان كودكان تا 54درصد كاهش مي‌دهد.
كلاه ایمنی: استفاده از كلاه ايمني موثرترين راه كاهش آسيب‌های ناحيه سر و کاهش تلفات ناشي از تصادفات موتورسيكلت، دوچرخه موتوري و دوچرخه محسوب مي‌شود. استفاده نکردن از كلاه ايمني هنگام موتورسواري در ميان مردان جوان متداول‌تر از ساير گروه‌هاست. يافته‌ها حاكي از آن است كه استفاده از كلاه ایمنی موتورسيكلت، هم شدت و هم احتمال آسيب ناحيه سر را حدود 70درصد كاهش مي‌دهد.
طراحي و زيرساخت جاده‌ها: اقدامات مربوط به بهبود طراحي و زيرساخت جاده‌ها عبارتند از: جداسازی انواع متفاوت وسایل نقليه؛ تأمين معابر ايمن‌تر براي دوچرخه‌سواران و عابران پياده؛ ساختن پياده‌رو و معابر مشخص عابران پياده و كاهش سرعت خودروها از طريق ايجاد سرعت‌گير، مناطق میخکوبی‌شده و ساخت ميدان.
خدمات اضطراري: بسياري از قربانيان سوانح جاده‌ای به‌دليل كمبود امكانات و خدمات اضطراري نظير خدمات درماني، آتش‌‌نشاني و پليس، قبل از رسيدن به بيمارستان جان مي‌بازند. بهبود سطح خدمات اضطراري از محل تصادف تا مراکز درماني و پس از آن، احتمال زنده‌ماندن و پیشگیری از نقص عضو و آسیب‌های درازمدت براي سانحه‌دیدگان حوادث رانندگی را افزايش مي‌دهد.
پیشگیری از حوادث رانندگی در هوای مه‌آلود
به آهستگی حرکت کنید.
در صورت امکان وسیله نقلیه خود را به چراغ مه‌شکن مجهز کنید.
هنگام رانندگی در هوای مه‌آلود با نور پایین حرکت کنید.
در صورت وجود مه غلیظ و عدم دید کافی وسیله نقلیه خود را به منتهی‌الیه سمت راست جاده هدایت کنید و ضمن توقف کامل چراغ‌های آن را روشن نگه دارید.
از خطوط وسط و کنار جاده در ادامه مسیر حرکت خود استفاده کنید.
در صورت بخارکردن شیشه جلو از دستگاه تهویه خودرو استفاده کنید و یا شیشه سمت راست راننده را کمی پایین آورید تا بخار حاصله از بین برود و مانع دید شما نشود.
هنگام رانندگی در شرایط فوق به چراغ عقب وسیله نقلیه جلویی به عنوان راهنمای حرکت و جهت‌یاب اعتماد کامل نداشته باشید.
پیشگیری از حوادث رانندگی هنگام بارندگی و مواجهه با سطوح لغزنده
در پیچ‌ها با دقت و به آرامی گردش کنید.
از ترمزکردن ناگهانی بپرهیزید؛ زیرا باعث لیزخوردن خودرو می‌شود.
از فشاردادن ناگهانی پا بر روی پدال گاز یا برداشتن فشار از روی آن خودداری کنید.
در یک سطح لغزنده وقتی که سرعت دارید، از تغییر ناگهانی دنده سبک به دنده سنگین خودداری کنید.
اگر خودرو شما لیز خورد، بدون ترمز گرفتن پدال گاز را رها کنید و با خونسردی فرمان را در جهت حرکت خودرو بچرخانید تا خودرو به طور مستقیم در مسیر صحیح قرار گیرد و تا وقتی خودرو به حالت مستقیم در نیامده، از دنده سنگین‌تر استفاده نکنید.
با وسیله نقلیه جلویی دو برابر مواقع عادی فاصله بگیرید.
وسایل و تجهیزات اضطراری را به همراه داشته باشید
لاستیک زاپاس، جک، جعبه ابزار و…
مثلث احتیاط، کپسول کوچک آتش‌نشانی و جعبه کمک‌های اولیه
چراغ قوه، باتری یدک و طناب به طول ۵ متر
در هنگام رانندگی با تلفن همراه صحبت نکنید.
مقررات را رعایت کنید و به قوانین رانندگی احترام بگذارید.
پیش از حرکت کمربند ایمنی خود را ببندید و اطمینان حاصل کنید که دیگر سرنشینان نیز کمربند ایمنی خود را بسته‌اند.
در هنگام عصبانیت و تندخویی و مشاجره با دیگران رانندگی نکنید.
هنگام رانندگی از داروهای اعصاب و خواب‌آور استفاده نکنید.
در صورت خستگی و خواب‌آلودگی یا شرایط روحی نامتعادل از ادامه رانندگی خودداری و در محل مناسبی استراحت کنید. بهتر است برای هر دو ساعت رانندگی یک ربع استراحت کنید.
با سرعت مناسب رانندگی کنید.
با احتیاط رانندگی کنید.
با راننده صحبت یا شوخی نکنید.
از خط ممتد وسط جاده عبور نکنید.
با سلامتی کامل پشت فرمان خودرو بنشینید.
در هنگام استفاده از موتورسیکلت از کلاه ایمنی استفاده کنید.
به علایم دقیقا توجه کنید.
به توصیه‌ها و تذکرات پلیس راه توجه کنید.
بیرون‌بودن دست و سر از پنجره خودرو خطرات زیادی به دنبال دارد؛ آنها را به سرنشینان خودرو یادآور شوید.
از سوارکردن کودکان کم‌سن‌و‌سال در صندلی جلو جداً خودداری کنید.
از خوردن هر نوع نوشیدنی و خوراکی در پشت فرمان و در هنگام حرکت اجتناب کنید.
از پاک‌کردن شیشه‌های خودروی خود غفلت نکنید.
وسایل نقلیه نامطمئن عامل تصادف در جاده‌هاست؛ از مسافرت با آنها خودداری کنید.
اگر خودروی‌تان اشکال فنی دارد، آن را رفع کنید.
برای کودکان خردسال حتما از صندلی ویژه کودک استفاده کنید.
برخی از عوامل موثر در حوادث رانندگی:
ضعف قوانین و مقررات
عدم توجه رانندگان به قوانین
مهارت ناکافی و خطای شخصی
بی‌توجهی به علایم و هشدارهای راهنمایی و رانندگی
رانندگی با سرعت زیاد
حواس‌پرتی و عدم هوشیاری
انحراف به چپ، عدم رعایت حق تقدم و عدم توجه کافی به جلو
رانندگی در هنگام عصبانیت و مشاجره با دیگران
نداشتن دید کافی خصوصا در شب
بی‌توجهی کودکان موقع عبور از جاده
طراحی نامناسب جاده‌های ارتباطی
جاده‌های خیس و لغزنده
شرایط آب‌وهوایی نامناسب
عبور حیواناتی نظیر گاو و اسب در جاده
نقص وسایط نقلیه
خودروهای فاقد ایمنی
اقدامات پیشگیرانه قبل از وقوع حادثه
به پیش‌بینی‌های هواشناسی توجه کنید.
کلیه سیستم‌های وسیله نقلیه را کنترل کنید
بررسی وضع فنی موتور و ترمز
بررسی وضع درها و قفل‌ها
بررسی وضع چراغ راهنما، چراغ ترمز و چراغ جلو
بررسی وضع لاستیک‌ها (عدم استفاده از لاستیک صاف)
بررسی وضع کارکرد بوق، برف پاک‌کن، کمربند ایمنی و آینه‌ها
هنگام خرابی احتمالی وسیله نقلیه در نخستین نقطه مطمئن توقف کنید و با استفاده از علایم ایمنی، به‌خصوص در تاریکی هوا، نسبت به رفع نقص آن اقدام کنید.
به میزان ظرفیت وسیله نقلیه خود سرنشین و بار حمل کنید و از جابه‌جایی اعضای خانواده در اتاق بار وانت بارها، کامیونت‌ها و … خودداری کنید.
در موقع سفر به مناطق سردسیر و برفگیر از لاستیک یخ‌شکن استفاده کنید یا زنجیر چرخ به همراه داشته باشید.
فاصله ایمنی را با اطراف خود رعایت کنید.
به قوانین راهنمایی و رانندگی توجه و آنها را رعایت کنید.
هنگام رسیدن به ورودی‌های شهر و روستا همیشه سرعت خود را کاهش دهید.
اگر ترمز خودرو از کار افتاد، با استفاده از ترمز دستی، قطع گاز و تعویض دنده (دنده معکوس) آن را متوقف کنید.
همواره با سرعت مطمئن رانندگی کنید تا در مواقع لزوم بتوانید خودرو را به موقع کنترل و متوقف کنید.
در مسیر حرکت به تابلوهای هشداردهنده و خطوط وسط و کنار جاده توجه و هنگام رانندگی در شب از نور پایین استفاده کنید.
در موقع روشن‌شدن علایم اخطار (چراغ آمپر آب، چراغ روغن و چراغ دینام) در اسرع وقت خودرو را متوقف و علت آن را بررسی و رفع کنید.
اقدامات حین و بعد از وقوع حادثه
نخستین اقدام در برخورد با خودروی تصادفی خاموش‌کردن موتور خودرو، گذاشتن سنگ مقابل چرخ‌ها، گذاردن در دنده مخالف شیب، کشیدن ترمز دستی و برداشتن سر باتری خودرو است.
در صورت وجود هر گونه خطری پس از تثبیت‌کردن خودرو موارد زیر را در نظر داشته باشید:
بلافاصله علایم هشداردهنده برای رانندگان عبوری برقرار کنید.
از ۱۰۰ متر قبل از تصادف جاده را سنگ‌چین کرده و با علایم هشدار رانندگان عبوری را از وضع موجود مطلع کنید.
هنگام روز می‌توانید برای هشدار از پارچه‌های رنگی استفاده کنید.
در صورت تصادف هنگام شب (در صورت نبود بنزین، روغن و … در سطح جاده) از روشن‌کردن آتش در ابتدای محل سنگ‌چین بهره‌گیری کنید.
چنانچه در سطح جاده بنزین، روغن، گازوییل و… ریخته شده است با ریختن مقداری خاک یا شن بر سطح منطقه صحنه تصادف را ایمن کنید.
کپسول اطفای حریق خودرو را آماده کنید تا در صورت هر گونه حریقی اقدامات لازم را انجام دهید.
اگر حریق خودرو در قسمت موتور باشد، هیچ‌گاه درِ کاپوت جلو را کاملا باز نکنید و به دو طریق نسبت به اطفای حریق اقدام کنید:
محتویات کپسول اطفای حریق را زیر موتور بپاشید.
فقط به اندازه ورود شیلنگ کپسول کاپوت را باز کنید.
نسبت به برقراری ارتباط با عوامل امدادونجات جاده‌ای اقدام کنید.
شماره تلفن‌های ۱۲۵ و ۱۱۰ و ۱۱۵ و ۱۱۲ می‌توانند راهنمای خوبی باشند.
اقدامات و کمک‌های اولیه را تا قبل از رسیدن نیروهای امدادی و اورژانس برای مصدومان انجام دهید.
هیچ‌گاه مصدوم را قبل از تثبیت وضعیت، بی‌حرکت‌کردن گردن و اندام‌های آسیب‌دیده و کنترل خونریزی از خودرو خارج نکنید؛ مگر این‌که ضرورت و احتمال انفجار یا خطرات محیطی ایجاب کند.
نحوه خروج مصدوم از داخل خودرو را فرا بگیرید و هنگام تصادفات مورد استفاده قرار دهید.
در صورت فرورفتگی فرمان به داخل بدن با آزادسازی ضامن و عقب‌کشیدن صندلی به آزادسازی مصدوم اقدام کنید.