محاکمه قاچاقچی معروف مکزیکی خوآکین گوزمان (ال چاپو) در نیویورک، بار دیگر نگاه‌ها را معطوف آمریکای جنوبی به عنوان یکی از میعادگاه‌های قاچاقچیان بزرگ مواد مخدر کرد. افغانستان در خاورمیانه، برمه، تایلند، لائوس (مثلث طلایی) در جنوب شرقی آسیا و نهایتا مکزیک و کلمبیا در قاره آمریکا به‌عنوان کانون‌های اصلی تولید مواد مخدر در جهان شناخته می‌شوند. اگر مثلث طلایی را خاستگاه تولید بیش از 60درصد تریاک جهان و افغانستان را بهشت تولیدکنندگان هرویین به شمار آوریم، مکزیک و کلمبیا را باید معدن لایتناهی کوکائین در قاره آمریکا بنامیم.
وارث اسکوبار
ال چاپوی مکزیکی را به دلایل مختلف باید دنباله‌رُوی ورژن کلمبیایی‌اش پابلو اسکوبار به شمار آوریم، هرچند که ال چاپو به لحاظ کاریزمای شخصی و تاثیرگذاری رسانه‌ای چند پله از همتای کلمبیایی‌اش عقب‌تر محسوب می‌شود. اسکوبار کسی بود که در اوج قدرت حتی به پارلمان کلمبیا نیز راه یافت و با این‌که مقامات دولتی نسبت به مداخله او در امر قاچاق مواد مخدر یقین داشتند، اما محبوبیت مردمی‌اش باعث شد تا مدت‌ها از گزند محاکم قضائی در امان بماند. اما ال چاپو بر خلاف اسکوبار از همان ابتدا در مکزیک به‌عنوان یک گنگستر و قاچاقچی مواد مخدر تحت تعقیب محاکم قضائی قرار داشت و به دلیل وجود مرز مشترک میان مکزیک و ایالات متحده، واشنگتن نیز همواره روی رصد فعالیت‌های غیرقانونی سلطان کوکائین مکزیک از خود علاقه نشان می‌داد. دستگیری ال چاپو در عملیات مشترک ارتش مکزیک و اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا به نوعی وجود حساسیت فوق در مقامات آمریکایی را تأیید می‌کند هرچند که وقتی در ینگه دنیا صحبت از مواد مخدر به میان می‌آید موضوع فقط بر سر یک «پودر افیونی» نیست و مسائل دیگری را نیز شامل می‌شود.
محصول آمریکا
حقیقت این است که از دهه 60 میلادی به این سو و با گسترش محبوبیت گروه‌های چپگرا در آمریکای جنوبی، ایالات متحده همواره از مواد مخدر به‌عنوان یک کاتالیزور در فعل و انفعالات مربوط به این منطقه استفاده کرده است. براساس اسناد و شواهد تاریخی، سازمان سیا در جریان بسیاری از انقلاب‌های کمونیستی در منطقه آمریکای مرکزی و جنوبی ازجمله انقلاب‌های کوبا و نیکاراگوئه، ضمن همکاری با قاچاقچیان محلی، از آنها در امر انتقال سلاح به گروه‌های مخالف و بعضا مزدور نهایت بهره را برده است. فیلم «ساخت آمریکا» محصول 2017، به کارگردانی داگ لیمان و بازی تام کروز در نقش یکی از ماموران سازمان سیا، گوشه‌ای از نقش این سازمان در هدایت و مدیریت جریان مواد مخدر در قاره آمریکا و استفاده از قاچاقچیان در پیشبرد مقاصد سیاسی را به نمایش می‌گذارد. درواقع سازمان سیا نیز همچون بسیاری دیگر از سازمان‌های اطلاعاتی در دنیا به این نتیجه رسیده که نابودی چرخه تولید و عرضه مواد مخدر شدنی نیست پس بهترین راه کنترل تولید و عرضه آن است. این وسط کسانی چون اسکوبار و ال چاپو نیز بعد از سر آمدن تاریخ مصرف‌شان به بایگانی تاریخ سپرده می‌شوند تا رسانه‌ها و افکار عمومی با مشاهده شدت عمل قانون در مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدر ارضا شوند.