عوامل شیمیایی شامل بخارات، آئروسلها، مایعات و جامدات سمی هستند که بر روی انسانها، حیوانات و گیاهان عواقب ناگواری برجای میگذارند. این مواد از طریق بمبگذاری یا انتشار توسط هواپیما، قایق و خودرو در محیط آزاد میشوند. میتوان آنها را به صورت مایع مورد استفاده قرار داد که برای سلامت انسان و محیطزیست خطرناک هستند. برخی از این مواد بدون بو و رنگ هستند. اینها آثار فوری (چند ثانیه تا چند دقیقه) یا آثار تأخیری (۲ تا ۴۸ ساعت) بر جای میگذارند. هر چند ترکیبات شیمیایی بالقوه کشنده هستند، اما امکان انتشار آنها در حدی که کشنده باشند، کار چندان سادهای نیست، زیرا به محض پخش شدن در فضای بیرون سریعا پراکنده خواهند شد. تولید ترکیبات شیمیایی نیز کار بسیار سختی است. حمله شیمیایی ممکن است بدون هیچ هشدار قبلی روی بدهد. علایم ناشی از انتشار ماده شیمیایی عبارتند از: تنفس مشکل، سوزش چشم، از دست دادن تعادل، تهوع، احساس سوختگی در داخل بینی، گلو و ریهها. مشاهده تعداد زیادی از حشرات و پرندگان مرده نیز میتواند دال بر انتشار مادهای شیمیایی باشد.
اقدامات مراقبتی و حفاظتی قبل از حمله شیمیایی
از جمله لوازم ضروری در این شرایط موارد زیر است:
یک حلقه چسب و یک عدد قیچی
نایلون برای کشیدن روی درها، پنجرهها و دریچههای اتاقی که قرار است نقش پناهگاه را داشته باشد. برای صرفهجویی در زمان و تلف نشدن وقت در زمان وقوع حادثه، بهتر است نایلون را از قبل به اندازه قطعات مورد نیاز تهیه کنید.
انتخاب اتاقی در مرکز ساختمان بهعنوان پناهگاه ترجیحا اتاقی بدون پنجره و در بالاترین طبقه ساختمان.
به هنگام حمله شیمیایی
اگر توصیه به ماندن در محل سکونت یا کار شده است، انجام موارد زیر ضرورت دارد:
درها و پنجرهها را بسته و تمام سیستمهای تهویه موجود در ساختمان خاموش شوند.
کیف نجات را باید به اتاق پناهگاه برد.
به کمک چسب و نایلون اتاق پناهگاه درزگیری شود.
برای کسب اطلاعات و اخبار به رادیو گوش داد.
اگر کسی در ناحیهای آلوده یا مجاور آن است، باید این توصیهها را
رعایت کند:
فورا از منطقه آلوده در جهت خلاف منبع آلودگی دور شود.
هرچه سریعتر پناهگاهی پیدا کند.
بعد از حمله شیمیایی
به منظور به حداقلرساندن عواقب نامطلوب روی سلامتی انجام فرآیند آلودگیزدایی در عرض چند دقیقه ضرورت دارد. پناهگاه امن را نباید به بهانه کمک به دیگران ترک کرد، مگر آنکه مقامات اعلام وضع عادی
کرده باشند.
اگر فردی در معرض یک ماده شیمیایی قرار گرفته باشد، باید توسط فردی با صلاحیت مورد مراقبت فوری پزشکی قرار بگیرد. اگر امکانات پزشکی فوری در دسترس نباشد، باید فورا از خود آلودگیزدایی کرده و به روند آلودگیزدایی دیگران نیز کمک کند.