پولاد امین| به‌نظر می‌رسید با سرعت تمام به دهه شصت بازمی‌گردیم. بعد از ماجراهای مربوط به بازگشت صف و کوپن که در روزهای اخیر تیتر اغلب رسانه‌ها شده، سینما هم داشت این راه را می‌رفت. مسیری که انتهایش به دهه شصت می‌رسید. آنهایی که فیلم میکس داریوش مهرجویی را دیده‌اند، بی‌تردید از بخشی از شرایط حاکم بر سینمای ایران در دهه شصت و اوایل دهه هفتاد آگاهی دارند. سینمایی شگفت‌انگیز، پر از قواعد و قوانین عجیب‌وغریب. قوانینی که فشار فراوانی به سینماگران وارد می‌کرد. احتمال تکرار هرج‌ومرج آن روزگار که در فیلم میکس جلوه هنرمندانه‌ای یافته، هر ناظر منصفی را به هراس می‌اندازد.
در دهه شصت و اوایل دهه هفتاد تنها فیلم‌هایی می‌توانستند اکران شوند که پیشتر در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمده بودند. یعنی فیلمی که جشنواره را از دست می‌داد، سال بعدش نمی‌توانست روی پرده بیاید و باید منتظر می‌ماند تا جشنواره بعدی و در سال بعد از نمایش جشنواره‌ای‌اش می‌توانست اکران شود. این یعنی فیلمی که به یک دوره نمی‌رسید، حداقل یک‌سال‌ونیم باید منتظر فرصتی دیگر برای نمایش عمومی می‌ماند و این یعنی خوابیدن سرمایه و خوابیدن تولید در آن دفتر فیلمسازی. یعنی ضرر مضاعف. برای همین هم بود که ماه‌های منتهی به جشنواره شاهد ماراتونی نفسگیر بودیم. رقابتی وحشیانه برای رساندن فیلم‌ها با هر کیفیتی. ماجرایی که داستان اصلی فیلم میکس است که به فروپاشی آقای کارگردان می‌انجامد.
... و ناگهان در اوج تب‌وتاب سینمای ایران در روزهای منتهی به اکران نوروز، خبر رسیده بود که مدیران سینمای ایران یک‌بار دیگر هوس آن روز و روزگار را کرده‌اند. یعنی درست در روزهایی که تهیه‌کنندگان و پخش‌کنندگان هر کدام در تلاشند تا جایی در اکران همیشه پررونق نوروز برای فیلم‌هاشان ردیف کنند، مدیر نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی به‌ناگاه سر بلند کرده و گفته بود که فیلم‌هایی که فرم جشنواره فجر را پر نکرده‌اند حق اکران نوروزی ندارند! صحبت‌های ابراهیم داروغه‌زاده از جلسه‌ای با حضور تعدادی از سینماگران و سینماداران نقل می‌شد. نقل‌قولی که از همان دقایق آغازین در رسانه‌های کاغذی و مجازی با واکنش‌های حیرت‌انگیزی مواجه شد. واکنش‌هایی چون این: «آقای داروغه‌زاده حالتان خوب است؟ چون شما دبیر جشنواره بوده‌اید، پس هر فیلمی که فرم جشنواره را پر نکرده باید بایکوت شود و حق اکران نوروزی نداشته باشد؟ یعنی اگر شما مثلا فردا دبیر جشنواره معلولان شوید هر فیلمی که فرم جشنواره معلولان را پر نکند از اکران‌های مهم‌سال محروم می‌شود؟!»
ماجرا را از اول مرور می‌کنیم: چند وقتی مانده به آغاز اکران اعلام شد که شانزده فیلم «ایکس لارج» محسن توکلی، «تگزاس2» ساخته مسعود اطیابی، «زیرنظر» مجید صالحی، «شبی که ماه کامل شد» نرگس آبیار، «غلامرضا تختی» بهرام توکلی، «پیشونی سفید3» ساخته سیدجواد‌هاشمی، «دیدن این فیلم جرم است» به‌کارگردانی رضا زهتاب‌چیان، «متری شیش‌ونیم» سعید روستایی، «زندانی‌ها» ساخته مسعود ده‌نمکی، «رحمان 1400» منوچهر‌هادی، «ژن خوک» سعید سهیلی، «سامورایی در برلین» مهدی نادری، «چهار انگشت» حامد محمدی، «تیغ و ترمه» کیومرث پوراحمد، «درخونگاه» سیاوش اسعدی و «به دنیا آمدن» محسن عبدالوهاب نامزدهای نهایی اکران نوروز 98 هستند.
در این بین رسانه‌ها هرکدام شروع کردند به گمانه‌زنی درباره اکران فیلم‌ها. البته در این بین شنیده‌ها خبر از احتمال بیشتر اکران نوروزی برخی فیلم‌ها می‌دادند. فیلم‌هایی چون «متری شیش‌ونیم»، «رحمان 1400»، «ژن خوک»، «چهار انگشت»، «غلامرضا تختی» و «زندانی‌ها». ترکیبی تا حدی مناسب که فیلم‌هایی از ژانرهای گوناگون را داشت. اما...
داروغه‌زاده با گفته‌هایش همه‌چیز را به‌هم ریخت. سخنانی که به‌گفته غلامرضا فرجی سخنگوی شورای صنفی نمایش در گفت‌وگو با «شهروند» «در آیین‌نامه اکران وجود ندارد». درواقع اصرار داروغه‌زاده بر این‌که فیلم‌هایی که فرم جشنواره فجر را پر نکرده‌اند حق اکران نوروزی ندارند، از نگاه خیلی‌ها یک دخالت فراقانونی و حتی از آن هم بدتر، انتقام‌گیری از فیلم‌هایی که نمی‌خواستند در جشنواره شرکت کنند عنوان شد. این موضوع در کنار این واقعیت که گفته می‌شود داروغه‌زاده پیش از جشنواره به برخی از فیلمسازان توصیه کرده بود حتی اگر نمی‌خواهند در جشنواره حضور داشته باشند، بهتر است فرم شرکت در جشنواره را پر کنند، حدس‌وگمان‌های زیادی را موجب شد. اما در ادامه خبر رسید که این اتفاق فقط «چهارانگشت» و «ایکس لارج» را از گردونه خارج کرده و ژن خوک و رحمان 1400 از این ورطه جسته‌اند. درواقع گفته‌می‌شد که بعد از آخرین فعل‌وانفعال‌ها «متری شیش‌ونیم»، «رحمان ۱۴۰۰»، «غلامرضا تختی» و «ژن خوک» تاکنون بیشترین شانس را برای حضور در اکران نوروز دارند.
مورد بحث‌انگیز این‌که در بین این فیلم‌ها نام‌هایی وجود داشت که در جشنواره حضور نداشته‌اند. حالا این‌که مثلا چه فرقی میان«چهارانگشت» و «ایکس لارج» با «رحمان ۱۴۰۰» و «ژن خوک» وجود دارد، موضوعی بود که بحث‌های فراوانی را موجب شد. اتفاق مهم دیگر اضافه شدن ناگهانی زهرمار به گزینه‌های اکران نوروز بود. موضوعی که این نیز خود بحث‌انگیز شد و خیلی‌ها اضافه شدن این فیلم را که حتی در ۱۶ گزینه اعلام شده اولیه نبود، به دلجویی از پخش‌کننده‌اش ربط دادند.
در ادامه این حرف‌وحدیث‌ها علی سرتیپی سخنگوی شورای‌عالی اکران اما به «شهروند» گفت که «با این‌که وزارت ارشاد اعلام کرده که اولویت باید بر فیلم‌هایی باشد که در جشنواره شرکت کردند، اما هنوز این امر قطعی نیست و در حد یک پیشنهاد به ما بیان شده است.» غلامرضا فرجی سخنگوی شورای صنفی نمایش نیز به «شهروند» گفت که «حذف دو فیلم از اکران نوروز به دلیل پر نکردن فرم جشنواره فیلم فجر درست نیست. حداقل این‌که کسی به‌صورت رسمی آن را اعلام نکرده است. فقط در این حد می‌توانم بگویم که چیزی که در آیین‌نامه اکران نیست، با اظهارنظر فردی تغییر نمی‌کند و همه‌چیز در جلسه شورای‌عالی اکران مشخص خواهد شد.» حالا خبر می‌رسد که تمام این حرف‌وحدیث‌ها تمام شده و خطر از سر سینمای ایران دور شده. دیروز ایسنا در آخرین ساعات خبری روزنامه‌ها علی سرتیپی سخنگوی شورای‌عالی اکران اعلام کرد که فیلم‌های «متری شیش‌ونیم»، «غلامرضا تختی»، «رحمان ۱۴۰۰»، «تگزاس ۲»، «درخونگاه»، «ایکس لارج»، «۴ انگشت»، «تیغ و ترمه»، «زندانی‌ها»، «دیدن این فیلم جرم است»، «زیرنظر» و «ژن خوک» فیلم‌های کاندیدای اکران نوروزی هستند.