عملیات جست‌وجو و نجات به مجموعه اقدامات و فعالیت‌ها در حین حادثه با هدف امدادرسانی رهاسازی و نجات مجروحان و مصدومان گرفتار در صحنه آسیب گفته می‌شود و شامل افرادی که در اثر جست‌وجو به آن‌ها دسترسی پیدا می‌شود یا افرادی که پنهان هستند؛ عملیات امداد خود به تنهایی شامل مجموعه اقداماتی است که دامنه فعالیت آن از قبل و حین و پس از سوانح ممکن است تا مدت زیادی ادامه داشته باشد اما عملیات جستجو و نجات محدوده زمانی مشخصی دارد. حوزهٔ کلی جست‌وجو و نجات، خود شامل زیرحوزه‌های فراوانی است مانند جست‌وجو و نجات در کوهستان، جاده یا درون شهری. جست‌وجو و نجات در دریا و در حین جنگ ها و درگیری ها هم تعاریف و سازو کارهای متفاوتی دارد.