پسآب شهری، مسجدهزار ساله دزفول را احاطه و دیوارها و ستونهای آن را با رانش و خطر ریزش مواجه کرده است. این مسجد از آن جهت مهم است که در ردیف آثار ملی ایران ثبت شده. البته دربارهسال دقیق ساخت آن اتحاد نظر وجود ندارد. محلیها میگویند این مسجد پیش از اسلام آتشکده بوده که با ورود مسلمانان به مسجد تبدیل شده، اما در رسالهای تحت عنوان مسجد جامع دزفول که طبق پژوهشهایی تاریخی انجام شده، قدمتش را قرن چهارم هجری میدانند. بعضی از مورخان هم ساخت آن را به سده هفتم منتسب میدانند. اما سردر این مسجد شناسنامهای نصب شده که نشان میدهد قدمتی 900 تا 1000 ساله دارد؛ یعنی بعد از پل ساسانی دزفول، قدیمیترین اثر این شهر است.
تخریب مسجد از کجا شروع شد؟
سردر این مسجد در جنگ تحمیلی به جهت اصابت موشک حزب بعث، آسیبهایی دید که بعدها آن را تعمیر کردند. اما حالا ماجرا به توپ و تانک و موشک برنمیگردد. مسجد دزفول درحال حاضر در جایی قرار دارد که با بحران پسآب مواجه است. درواقع تمام بازار قدیمی دزفول و بافت تاریخی این شهر به همین وضع دچار است. رانش و ترکهای بزرگ دیوارها، تقریبا 5 محله از این شهر تاریخی را در وضع خطرناک قرار دادهاند؛ محلههایی که مأمن خانهها و مساجد تاریخی دزفول هستند. جالب اینجاست در همین زمینه مجتبی گهستونی، دبیر و سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان پیش از این به ایسنا گفته بود: «تمام خانههای دزفول زیرزمینهایی به نام «شوادان» دارند. آب پسآب از زیر این خانهها و شوادانها عبور میکند و پایههای خانه را سست میکند. لولهکشیهای خانهها نیز که بیشتر قدیمی بوده و نشتی آب در آنها جدی است.» با این حال کسی این هشدار را جدی نگرفته و حالا شاهد کج شدن یکی از قدیمیترین میراث فرهنگی دزفول هستیم. گزارشها حاکی از آن است که رطوبت در تمام دیوارها دیده میشود و بخشهایی از مسجد را حتی با خطر ریزش مواجه کرده.