‏«تبریز می‌خواهد حاکمیت به دست ملت باشد. تمام ایران. هرگاه تهران از قبول این نظریه سرپیچی کند، ما با اصول رادیکالیسم ‏ایران را تجدید بنا خواهیم نمود، ما می‌گوییم حاکمیت دموکراسی باید در سراسر ایران جاری باشد. اهالی ایالات و ولایات باید ‏رأی خود را آزادانه اظهار دارند برای مدافعه این حق، آخرین مرحله مردن است و مردن در این راه را ما بر زندگی ‏بی‌شرمانه ترجیح می‌دهیم.» متنی که خواندید یکی از آخرین نطق‌های شیخ محمد خیابانی برای مردم تبریز است که اندکی قبل ‏از حمله قوای قزاق به این شهر ایراد شده است. 99‌سال پیش در چنین روزی، برابر 19 فروردین 1299 خورشیدی، ‏شهربانی تبریز به دست نیروهای شیخ محمد خیابانی افتاد و قیام مردم خطه آذربایجان بر ضد دولت مستبد وثوق‌الدوله را ‏وارد مرحله تازه‌ای کرد. این میان شاید بتوان اصل و اساس قیام شیخ محمد خیابانی را ضدیت با قرارداد ننگین 1919 قلمداد ‏کرد که ایران را رسما تحویل بریتانیا می‌داد. هرچند که این جنبش نیز همچون حرکت میرزا کوچک‌خان عقیم ماند و با ‏شهادت زعیم‌اش در شهریور 1299 به پایان کار خود رسید.     ‏