وقتی هفتم می1945 میلادی، ژنرال ویلهلم کایتل اسناد تسلیم آلمان را امضا کرد، یکی از نخستین موضوعاتی که در دستور کار قوای فاتح قرار گرفت، تشکیل محکمهای نظامی برای رسیدگی به جنایات سران آلمان نازی بود. به این منظور 6 ماه بعد از امضای تسلیمنامه یعنی در نوامبر 1945 میلادی دادگاهی در شهر نورنبرگ برپا شد که وظیفه آن محاکمه 22 نفر از سران آلمان نازی بود. در بین افرادی که در جلسات دادگاه حاضر شدند چهرههای سرشناسی چون هرمان گورینگ (فرمانده نیروی هوایی)، رودولف هس (معاون آدولف هیتلر)، ویلهلم کایتل (رئیس ستاد فرماندهی عالی)، یواخیم فون ریبنتروپ (وزیرامورخارجه آلمان)، کارل دونیتز (فرمانده نیروی دریایی) و.. را میشد مشاهده کرد. این میان خودکشی کسانی چون آدولف هیتلر، یوزف گوبلز وهاینریش هیملر که به عدم حضورشان در دادگاه منجر شد را شاید بتوان بزرگترین حسرت برپا کنندگان محکمه نورنبرگ قلمداد کرد، هرچند که این تنها حسرت و شکست بزرگی نبود که گریبان متفقین را گرفت!
فرار بورمان و آیشمان از نورنبرگ
مارتین بورمان معاون آدولف هیتلر و آدولف آیشمان از افسران بلندپایه حزب نازی از سرشناسترین چهرههایی بودند که توانستند از چنگ نیروهای متفقین گریخته و دم به تله دادگاه نورنبرگ ندهند. با توجه به احکام صادر شده از سوی این دادگاه، بیهیچ تردیدی بورمان و آیشمان با حکم اعدام از سوی این محکمه مواجه میشدند، اما تقدیر چنین بود که این دو از مرگ محتومی که در انتظارشان بود جان به در ببرند. درباره مارتین بورمان چنین گفتهاند که موفق شد با کمک شبکه اودسا (شبکهای که سران آلمان نازی را به مناطق امن و عمدتا آمریکای جنوبی انتقال میداد) به پاراگوئه رفته و باقی عمر را تا زمان مرگ - که براساس یکسری اسناد بهسال 1968 و بر اثر سرطان معده رخ داد- در این کشور بگذراند. اما آیشمان سرنوشتی کاملا متفاوت در انتظارش بود و برخلاف بورمان نتوانست تا لحظه مرگ هویت خود را مخفی نگاه دارد.
زندگی در آرژانتین، مرگ در فلسطین
59سال پیش در چنین روزی، برابر 11 می1960 میلادی، یعنی درست 15سال بعد از پایان جنگ جهانی دوم و تشکیل دادگاه نورنبرگ، آدولف آیشمان که طی این مدت با هویتی تازه در آرژانتین روزگار میگذراند، توسط ماموران موساد ربوده و به بیتالمقدس برده شد. آیشمان بهعنوان متهم اصلی اجرای هلوکاست که همچنان وقوعش - با ابعاد مورد ادعا- مورد تردید تاریخنگاران بیطرف است در بیتالمقدس تحت محاکمه قرار گرفت و با اینکه دفاع خود را براساس «المامور و المعذور» قرار داده بود از سوی دادگاه گناهکار شناخته و به اعدام محکوم شد. آدولف آیشمان در 31 می۱۹۶۲ میلادی در زندان رمله فلسطین به دار آویخته شد. جنازه او را سوزانده و خاکسترش را به دریا ریختند. آیشمان هیچگاه در طول محاکمه اتهامات گوناگون خود را نپذیرفت زیرا عقیده داشت تنها مشغول پیروی از دستورات و اجرای قوانین بوده است.