سوءتفاهم و کدورتی که در پی اظهارات سیدعباس عراقچی، مبنی بر تجدید نظر ایران در سیاست پذیرایی از برادران و خواهران افغانستانی ایجاد شده بود، خیلی زود با توضیحات تکمیلی معاون امور سیاسی وزارت امور خارجه برطرف شد. اما این میان نکته‌ای که مورد توجه قرار نگرفت آلارمی بود که اروپا به‌عنوان مخاطب اصلی عراقچی از زیر و بم حرف‌های او دریافت کرد. اروپایی که مدت‌هاست درگیر بحران مهاجرت و تبعات ناشی از آن است و بی‌‌هیچ تردیدی با هر شوک مهاجرت جدیدی دچار تلاطم و تشنج خواهد شد. درواقع عراقچی با پذیرش - ریسک - هجمه‌ها و انتقادهای داخلی به شکلی ظریف به اروپایی‌ها یادآوری کرد که با توجه به علاقه روز افزون ساکنان افغانستان برای مهاجرت به کشورهای اروپایی، امروز ایران با فراهم آوردن محیطی نسبتا مناسب برای برادران و خواهران افغانستانی، به نوعی در نقش پل نخست یا شاید هم ضربه‌گیر درحال ایفای نقش است.
جنگ سوریه، متهم نخست
بحران سوریه را شاید بتوان نقطه اوج شکل‌گیری بحران مهاجرت در قرن 21 میلادی به شمار آورد. اگر در اواخر قرن بیستم حمله اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان، سیلی از مهاجران را راهی کشورهای همسایه یعنی ایران و پاکستان کرد، این بار به دلیل نزدیکی جغرافیایی سوریه با قاره اروپا، مردان و زنان جنگ‌زده سوری که تروریست‌ها خانه و کاشانه‌شان را بر سرشان خراب کرده بودند، جذاب‌ترین گزینه موجود یعنی کشورهای اروپایی حاشیه دریای مدیترانه را برای امتحان کردن شانس‌شان برگزیدند. این میان یورش تکفیری‌های داعشی به عراق و همچنین ظهور دوباره طالبان در افغانستان، مهاجران عراقی و افغانستانی را هم به سیل مهاجران سوری که راهی اروپا بودند اضافه کرد. به اذعان کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد طی 4سال گذشته 70درصد پناهندگان جهان را اتباع سوریه و افغانستان تشکیل داده‌اند و روند حرکت مهاجران نه‌تنها تاکنون متوقف نشده که قاچاقچیان انسان با ورود به بطن ماجرا، راه‌ها یا درواقع میانبرهای جدیدی را پیش پای متقاضیان ورود به قلمرو کشورهای موسوم به «جهان اول» در قاره سبز قرار می‌دهند.
اروپا و سهم منصفانه آن
شاید برخی سخنان تند عراقچی را که البته خیلی زود آن را تلطیف کرد بی‌سلیقگی قلمداد کنند؛ البته پربیراه هم نیست، اما یادآوری لطف ایران به اروپا در قضیه پناهندگان و انتظار رفتاری مبتنی بر انصاف از سوی آنان در قضیه تحریم‌های ناجوانمردانه آمریکا، حرفی است که باید زده می‌شد و هزینه آن نیز کدورت 24 ساعته همسایه شرقی بود که البته با توضیحات مقامات ایرانی خیلی زود برطرف شد. این هشداری بود که حتی رئیس‌جمهوری ایران نیز در روز اعلام کاهش تعهدات ایران در توافق هسته‌ای خطاب به اروپایی‌ها اما با زبانی دیگر بیان کرد و از آنان خواست به اندازه لطف ایران و هزینه‌هایی که تاکنون متحمل شده است، به قول و قرارهای خود برای حفظ برجام متعهد باشند. اروپا چه ایران به تهدیدات خود عمل کند یا نکند، هنوز و همچنان با سیل پناهندگان به مرزهای خود مواجه است و ناگفته پیداست تا وقتی کانون‌های بحران در جهان روی آرامش به خود نبینند، این هجوم متوقف نخواهد شد.