دهه50 میلادی را باید عصر تولد پیمان‌نامه‌ها، دسته‌بندی‌ها، یارکشی‌های اقتصادی، نظامی و صد البته ایدئولوژیک قلمداد کرد. موتور محرکه این وضع بی‌شک جنگ سرد بود. بسیاری نقطه شروع جنگ سرد را ارایه دکترین ترومن رئیس‌جمهوری وقت ایالات متحده در سال 1947 میلادی ارزیابی می‌کنند. دکترینی که بر پایه هیولانگاری از کمونیسم پی‌ریزی شده و هدف غایی خود را بر نجات کشورها از چنگال این غول بی‌شاخ و دم قرار داده بود. این دکترین در کشورهایی چون ترکیه و یونان که سقوط آنان به دامان اتحاد جماهیر شوروی خطری محتمل بود با یاری‌رساندن به جریان‌های سیاسی طرفدار غرب با کمترین هزینه محقق شد، اما این میان بودند کشورهایی همچون کره، که دکترین ترومن به قیمت جنگی وسیع و خانمانسوز در آنها به مورد اجرا گذاشته شد و درنهایت نیز نتیجه مطلوب به دست نیامد.
محاصره برلین، جرقه تشکیل ناتو
نقطه آغاز تشکیل پیمان ناتو را شاید بتوان وضع برلین غربی و محاصره آن از سوی ارتش سرخ قلمداد کرد. شهر برلین بعد از سقوط آدولف هیتلر به دو بخش شرقی (تحت سیطره شوروی) و غربی (تحت سیطره آمریکا، انگلستان و فرانسه) تقسیم شد و این درحالی بود که کل ایالتی که برلین مرکز آن را تشکیل می‌داد، تحت اشغال ارتش سرخ قرار داشت. در واقع «برلین غربی» به نوعی در دل مناطق اشغال شده که توسط شوروی تشکیل شده بود. آمریکایی‌ها بخش شرقی آلمان را که در اختیار روس‌ها بود، ازدست‌رفته می‌پنداشتند و به همین دلیل نمی‌خواستند قلمرویی که در دنیای سیاست از آن با عنوان «بخش غربی برلین» یاد می‌شد را به شوروی واگذار کنند و این دقیقا همان هدفی بود که روس‌ها با محاصره برلین غربی درصدد تحققش بودند. محاصره بخش غربی برلین نهایتا شکست هرچند که این فعل و انفعالات در انتها ساخت دیوار برلین و تشکیل دو کشور آلمان غربی و آلمان شرقی را در پی داشت.
پیمان ورشو، علیه کشورهای عضو
بعد از ماجرای محاصره برلین، بلوک غرب به سردمداری ایالات متحده آمریکا برای نشان‌دادن ضرب شستی اساسی به استالین پیمان ناتو را در سال 1949 پی‌ریزی کردند. برخلاف انتظارها اتحاد جماهیر شوروی نسبت به این حرکت عکس‌العمل سریعی نشان نداد، شاید به این خاطر که ارتش سرخ عملا در تمام کشورهای اروپای شرقی حضور داشت و مسکو نیازی به رسمی‌کردن این حضور با انعقاد یک پیمان واکنشی نمی‌دید، اما بالاخره 6سال بعد از تشکیل ناتو، یعنی در 14 می 1955 میلادی (64سال پیش درچنین روزی)، اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری چک، لهستان، آلمان شرقی، مجارستان، رومانی، آلبانی و بلغارستان در پایتخت لهستان گرد هم آمده و «پیمان ورشو» را در برابر «ناتو» عَلَم کردند. پیمانی که در طول حیات 36سال خود (از 1955 تا 1991) بیش از آن‌که مبارزه با ناتو را مدنظر قرار دهد، مردم کشورهای عضو را هدف گرفت که سرکوب انقلاب‌های مردمی در مجارستان و جمهوری چک از آن جمله‌اند.