محمد امین زارعی
جامعه امروز ایران هر روز بیشتر تشنه شفاف‌سازی می‌شود، چراکه روش دسترسی به اطلاعات بسیار سهل و آسان شده و در این آسانی چه‌بسا اطلاعات غلط و دروغین نیز در دسترس هستند. این روزها که زنگ انتخابات به صدا درآمده و کم‌کم اخبار مربوط به استعفاها و ثبت‌نام‌ها و... را می‌شنویم، بهتر است به یک دغدغه قدیمی اما بسیار مهم بپردازیم.
هر سالی که سال انتخابات باشد، یکی از دغدغه‌های مسئولان و مردم چگونگی برگزاری این مهمترین ابزار دموکراسی است. قطعا با تجربه به دست آمده در ۴ دهه گذشته و همچنین رشد سریع تکنولوژی‌ها، هر بار برگزاری چنین رخدادی نسبت به دوره قبلی پیشرفت داشته و بهتر برگزار شده است. اما در بخش‌هایی هنوز راه زیادی برای پیمودن داریم. یکی از این موضوعات شفافیت هزینه‌های تبلیغاتی کاندیداهاست. هزینه‌هایی که گاه اعداد سرسام‌آوری دارند و یکی از بخش‌های تاریک انتخابات که الزاما باید بر آن نورافکن انداخته شود، همین بخش است. شاید به جهت اظهار حسن‌نیت بهتر باشد که شفافیت از خود کاندیداها شروع شده و پیش از آن‌که باید و نباید قانون به سراغشان برود، خود پیش‌قدم شده و هزینه‌های مربوط به تبلیغاتشان را شفاف‌سازی کنند که در این صورت رأی‌دهندگان با اطلاع کامل از شرایط کاندیداها نسبت به رأی دادن اقدام خواهند کرد. گرچه مسئولان برگزاری انتخابات همواره بر این مسأله تاکید کرده‌اند، چنان‌که اخیرا سخنگو و دبیر ستاد انتخابات کشور اعلام کرده: «قطعا شورای نگهبان و وزارت کشور در پی شفاف‌سازی هزینه‌های انتخاباتی هستند تا مردم بدانند چه منابعی برای تبلیغات هزینه می‌شود. در ستاد انتخابات کشور باید در این زمینه دستورالعمل‌هایی ایجاد شود به شرط آن‌که با قانون مغایرت نداشته باشد.»
اینجا بهتر است به مسئولان محترم یادآوری شود گرچه فرهنگ‌سازی برای شفافیت بسیار مهم و ضروری است، اما فرهنگ سازی با توصیه و پیشنهاد در مسیر خود قرار نخواهد گرفت و وضع قوانین و مقررات مناسب، ریل این مسیر را خواهد ساخت. قطعا با وجود و اجرای صحیح قوانین، شفاف‌سازی خواهد توانست مرحله بعدی که همان افزایش سطح اعتماد عمومی است را تضمین کند. به نظر می‌رسد با حساسیت‌های موجود در جامعه امروز، شفاف‌سازی هزینه‌های تبلیغاتی یکی از بهترین راهکارهای افزایش اعتماد و بالتبع سرمایه اجتماعی است.
در پایان یک پیشنهاد کاربردی می‌تواند این باشد: همان‌گونه که احزاب و کاندیداها موظف به رعایت قوانین انتخابات هستند، موظف باشند که محل تامین و مصرف هزینه‌های تبلیغاتی خود را در ساده‌ترین و منسجم‌ترین شکل ممکن و با استفاده از سایتی که وزارت کشور مهیا می‌کند، نشان دهند؛ چنان‌که در این سایت هم به معرفی کاندیداها و برنامه‌هایشان پرداخته شود و هم جدول مربوط به هزینه‌ها در دسترس مردم قرار گیرد. تکمیل‌شدن این بخش در سایت می‌تواند محک مناسبی برای راستی‌آزمایی کسانی باشد که قرار است چهارسال به‌عنوان نماینده مردم قیام و قعود کنند.