در گیرودار اخبار مربوط به سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران، خبر شرکت حسن روحانی در نوزدهمین اجلاس سازمان همکاری شانگهای که 23 خرداد در بیشکک پایتخت قرقیزستان برگزار می‌شود را باید یکی از مهمترین خبرهای این چند روز اخیر قلمداد کرد. در واقع شرکت سران کشورهای مهمی چون روسیه، چین، هند و پاکستان در کنار حضور روسای‌جمهوری تاجیکستان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان، می‌تواند بیشکک را به محملی قابل توجه برای بحث، تبادل‌نظر و رایزنی بین رئیس‌جمهوری ایران و سران کشورهای فوق تبدیل کند. ایران از ‌سال 2005 میلادی به‌عنوان عضو ناظر در اجلاس سازمان همکاری شانگهای پذیرفته شده و اکنون در کنار مغولستان، افغانستان و بلاروس یکی از اعضای ناظر این شورا به شمار می‌رود.
از شانگهای 5 تا شانگهای 6
اگر بخواهیم به تاریخچه سازمان همکاری شانگهای نگاهی کوتاه بیفکنیم، باید به ‌سال 1996 میلادی برگردیم؛ یعنی زمانی که نام این سازمان «شانگهای 5» بود. این سازمان 26 آوریل 1996 میلادی  در پی امضای یک توافقنامه بین رهبران وقت کشورهای چین، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه و تاجیکستان زاده شد. هدف نخستین سازمان «شانگهای 5» در متن توافقنامه «تعمیق اعتماد نظامی در مناطق مرزی» عنوان شده بود. 5‌سال بعد و در پی برگزاری پنجمین نشست سران این سازمان در شهر شانگهای چین، کشور ازبکستان به‌عنوان عضو جدید مورد پذیرش باقی اعضا قرار گرفت و «شانگهای 5» در عمل به «شانگهای 6» تبدیل شد. نهایتا در ۱۵ ژوئن ‌سال ۲۰۰۱- یعنی تقریبا 18‌سال پیش در چنین روزهایی- رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان ضمن اعلام انحلال گروه «شانگهای 5»، تأسیس «سازمان همکاری شانگهای» را با هدف برقرارکردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا در منطقه به اطلاع جهانیان رساندند.
راه طولانی تا عضویت کامل
 ایران از ‌سال ۲۰۰۵ به‌عنوان عضو ناظر وارد سازمان همکاری شانگهای شد و یک‌سال بعد درخواست خود برای عضویت کامل در این سازمان را به شکل رسمی اعلام کرد. پاکستان و هند نیز تقریبا همزمان با ایران به‌عنوان عضو ناظر در این سازمان پذیرفته شدند و نهایتا در ‌سال 2015 با اجرای همه شرایط، به عضویت رسمی آن درآمدند، اما درخواست تهران برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای تاکنون به نتیجه خاصی منجر نشده و ایران در کنار کشورهایی چون افغانستان، مغولستان و بلاروس همچنان عنوان عضو ناظر را یدک می‌کشد. درخصوص چرایی اصرار ایران برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای می‌توان به حضور قدرت‌هایی چون چین، روسیه و هندوستان در این سازمان اشاره کرد که قطعا می‌تواند چتر حمایتی مناسبی در برهه‌های حساس سیاسی قلمداد شود، اما این‌که چرا تاکنون درخواست ایران با موافقت این سازمان- یا در واقع رأی مثبت همه اعضا که برای عضویت کشور جدید لازم است- مواجه نشده، دلایلی دارد که باید رد آنها را در عواملی چون بحث تحریم‌های سازمان ملل در گذشته، تحریم‌های آمریکا در سال‌های اخیر و البته برخی اختلافات سیاسی بین ایران و تعدادی از کشورهای عضو جست‌وجو کرد.