آرمین منتظری دبیر گروه جهان
ایالات متحده آمریکا اعلام کرده دور جدیدی از تحریمها علیه ایران را به اجرا خواهد گذاشت؛ تحریمهایی که هیچ تناسبی با درخواست این کشور برای مذاکره با ایران ندارد. واشنگتن اعلام کرده رهبر معظم انقلاب، برخی از نهادهای پاییندستی او، به همراه هشت تن از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران را تحریم کرده است. در این میان، موضوعی که بسیار مهم جلوه میکند تحریم شخص محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران است.
تحریم رئیس دستگاه دیپلماسی یک کشور اقدامی عجیب است. از یکسو، آمریکا مدام اعلام میکند به دیپلماسی در قبال ایران پایبند است و قصد جنگ ندارد و از سوی دیگر رئیس دستگاه دیپلماسی ایران را در فهرست تحریمها قرار میدهد. البته این تحریم هنوز اجرایی نشده است و مقامات آمریکایی گفتهاند ظرف هفته آینده این تصمیم را به اجرا خواهند گذاشت، اما با فرض اجرای این تحریم باید گفت که آمریکا خود به دست خود مسیرهای دیپلماتیک به سمت ایران را بسته است.
جواد ظریف از چهرههای دیپلماتیک مشهور ایران است. او بود که در مذاکره با مسئولان دیپلماسی گروه 1+5 درباره توافق هستهای شرکت داشت که در نهایت به امضای برجام انجامید. اما سوالی که اینجا مطرح است، این است که این تحریم چه اثراتی به دنبال خواهد داشت؟ نخستین پاسخ این است که با این نوع تحریم دریچههای مذاکره بیش از هر زمان دیگری بسته شده است. مسیری که آمریکا در پیش گرفته، نه راه دیپلماسی که درواقع مسیر رویارویی است.
براساس این تحریم، آمریکا میتواند از دادن ویزا به جواد ظریف امتناع کند. ممکن است ظریف نتواند در بسیاری از نشستهای بینالمللی و رسانهای که در خاک آمریکا برگزار میشود، شرکت کند. پیشتر همه جواد ظریف را بهعنوان زبان گویای دیپلماسی ایران در خارج از کشور میشناختند. تسلط او به زبان انگلیسی و سرعت انتقال او در نشستهای دیپلماتیک و رسانهها زبانزد خاص و عام است. حالا این فرصت از ظریف دریغ خواهد شد. لزوما این ایران نیست که از این فرصتسوزی متضرر میشود بلکه خود ایالات متحده آمریکا نیز فرصتهایش را با بستن این دروازههای دیپلماسی از دست میدهد. امتناع آمریکا از ارایه ویزا به برخی شخصیتها سابقه دارد. نارندرا مودی قبل از اینکه در هند به قدرت برسد به مدت 10سال امکان سفر به آمریکا را نداشت. البته بعد از این که قدرت را در هند به دست گرفت، ممنوعیت صدور ویزا از روی او برداشته شد.
البته هنوز مشخص نیست دستورالعمل تحریم جواد ظریف چگونه است و آیا او همچنان میتواند برای شرکت در نشستهای سازمان ملل به نیویورک سفر کند یا خیر. چه اینکه سازمان ملل یک نهاد بینالمللی است و لزوما نمیتواند تحت تحریمهای آمریکا قرار بگیرد.
خلاصه کلام اینکه تحریم ظریف بهعنوان دیپلمات ارشد ایران به هیچ عنوان با ادعاهای مقامات آمریکایی مبنی بر تمایل به مذاکره با ایران هماهنگ نیست.