شهروند| از متکدی سر خیابان گرفته تا راننده تاکسی‌های آنلاین و دستفروش‌های سر چهارراه‌ها همه یک دستگاه کارتخوان همراه خود دارند. این دستگاه‌ها آن‌قدر زیاد است که برای جمعیت ۸۵ میلیونی ایران چیزی حدود 7میلیون و ۳۲۵هزار دستگاه کارتخوان فروشگاهی فعال وجود دارد. طبق گزارش شرکت شاپرک تا اسفندماه ۱۳۹۷، دستگاه‌های کارتخوان با سهم بیش از ۸۹درصد در‌سال ۱۳۹۷، بیشترین تعداد تراکنش را با بیش از یک‌میلیارد و ۹۷۵هزار در بین سایر ابزارهای شاپرکی داشته‌اند.
مسئولان بانکی می‌گویند: «بانک‌های خصوصی برای بالا بردن سهم خود از تراکنش‌های مالی، خیلی راحت دستگاه pos به مشتریان خود می‌دهند. کافی است یک‌میلیون تومان به‌عنوان ودیعه نزد یکی از شرکت‌های ارایه دهنده دستگاه‌های پرداخت قرار دهید و بعد از شر
بده بستان‌های فیزیکی پول راحت شوید.» بانک مرکزی در جدیدترین ابلاغیه خود به بانک‌ها واگذاری دستگاه‌های پایانه فروش (پوز) به افراد زیر ۱۸سال را ممنوع اعلام کرده است. در این ابلاغیه آمده است که با توجه به مصوبه بانک مرکزی در تاریخ 23 اردیبهشت امسال واگذاری پایانه‌های فروش به اشخاص زیر ۱۸سال ممنوع بوده و از واگذاری پایانه‌های فروش به مشتریان غیررشید آن بانک خودداری شود.
همچنین بانک مرکزی می‌گوید بانک‌ها باید دستگاه‌های کارتخوانی که پیشتر در اختیار افراد زیر 18سال قرار داده شده بود را جمع‌آوری و نتیجه را اعلام کنند.
البته یکی از مسئولان نظام بانکی می‌گوید: «این قانون پیش از این هم وجود داشته، اما گویا برخی از بانک‌ها یا شرکت‌های پرداخت تخلفاتی در این خصوص انجام داده‌اند که بانک مرکزی مجبور به تأکید دوباره بر اجرای این قانون شده است.» به گفته او، از آنجایی که افراد زیر 18سال از نظر قانونی اجازه امضای قرارداد با بانک را ندارند، پرداخت دستگاه pos به آنها هم غیرقانونی است.
دولتی‌ها رایگان
اما سختگیر‌تر از خصوصی‌ها
البته شرایط گرفتن دستگاه‌های pos از بانک‌های دولتی کمی سخت‌تر است. به‌عنوان مثال بانک ملی تنها حاضر به ارایه این دستگاه با صاحبان رسمی کسب و کار است. بررسی‌های خبرنگار ما نشان می‌دهد که برای گرفتن دستگاه پرداخت از این بانک دولتی باید تراکنش‌های مالی‌تان در سطح قابل قبولی باشد و دارای جواز کسب یا اجاره نامه باشید. هرچند که سختگیری زیادی در تحویل این دستگاه از طرف بانک‌های دولتی وجود دارد، اما درمقابل نیازی نیست که شما پولی را به‌عنوان ودیعه نزد بانک قرار دهید.»
یک مقام مسئول در بانک ملی در این باره به «شهروند» گفت:«دادن دستگاه‌هایpos برای بانک‌ها هزینه دارد. برخی از شرکت‌ها برای پوشش این هزینه‌ها یک‌میلیون تومان به‌عنوان ودیعه نزد خود نگه می‌دارند تا از محل سود این سپرده‌ها هزینه‌های خود را پوشش دهند. اما بانک ملی که هیچ هزینه‌ای از مشتریان خود دریافت نمی‌کند، باید سطح تراکنش‌های مالی‌اش به قدری باشد که هزینه‌های دادن دستگاه‌های پرداخت و خدمات جانبی آن را پوشش بدهد.»
به عنوان مثال برای گرفتن دستگاه pos از شرکت پرداخت«س» متقاضی صرفا مبلغ یک‌میلیون و پانصد‌هزار تومان به‌عنوان ودیعه به حساب شرکت پرداخت الکترونیک این شرکت واریز می‌کند. این مبلغ تا زمانی که پذیرنده از کارتخوان استفاده می‌کند نزد این شرکت باقی می‌ماند و در صورت عودت دستگاه به صورت سالم مبلغ به حساب فرد برگردانده می‌شود. اگر کارتخوان آسیب‌دیده باشد پس از تعیین خسارت و کسر آن از مبلغ ودیعه، باقی مبلغ به حساب فرد مسترد می‌شود.