آیت وکیلیان| اعضای شورای نگهبان ـ به‌عنوان یکی از مهمترین نهادهای ناظر بر انتخابات ـ هر 6سال یک‌بار با موسم تغییر روبه‌رو می‌شوند. برهمین اساس، سال جاری سه نفر از اعضای حقوقدان شورای نگهبان باید تغییر کنند. روز چهارشنبه، سید ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه در نامه‌ای به علی لاریجانی، رئیس مجلس پنج چهره جدید را برای حضور در شورای نگهبان به مجلس معرفی کرد. «محسن اسماعیلی»، «سام سوادکوهی» و «نجات‌الله ابراهیمیان» ازجمله حقوقدان‌هایی هستند که روز چهارشنبه 19 تیرماه برای آخرین‌بار در جلسات شورای نگهبان حضور پیدا کردند، به این علت که زمان قانونی حضور این سه حقوقدان در شورای نگهبان (اواخر تیرماه) به پایان می‌رسد. از طرفی هم درباره گزینه‌های جایگزین این سه نفر گمانه‌زنی‌ها و تحلیل‌های زیادی در میان جریان‌ها و چهره‌های سیاسی و رسانه‌ها مطرح شده است.
حقوقدان‌هایی که معرفی شده‌اند
رئیس قوه قضائیه در نامه خود به رئیس مجلس «محمدحسن صادقی‌مقدم»، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران؛ «علی غلامی»، رئیس دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق علیه‌السلام؛ «هادی طحان نظیف»، دبیر جلسات شورای نگهبان و عضو هیأت علمی دانشگاه؛ «محمد دهقان»، عضو کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی و «عبدالحمید مرتضوی بریجانی»، رئیس شعبه 19 دیوان عالی کشور را به‌عنوان پنج گزینه برای رأی‌گیری و تکیه بر سه کرسی شورای نگهبان در صحن علنی مجلس پیشنهاد داده است. سیدامیرحسین قاضی‌زاده، عضو هیات‌رئیسه مجلس گفته که «با توجه به اتمام دوره قانونی، انتخاب سه نفر از حقوقدان‌ها باید در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته و روز سه‌شنبه 25 تیرماه رأی‌گیری در صحن علنی برای انتخاب سه عضو جدید صورت می‌گیرد.»
اعضا به کدام جریان سیاسی تعلق دارند؟
محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و استاد دانشکده مفید قم درباره گمانه‌زنی‌ها و تحلیل‌های صورت گرفته در باب معرفی گزینه‌های جدید به «شهروند» گفت: «این اعتراض به رویکرد سیاسی پنج گزینه پیشنهادی بازمی‌گردد. منتقدان معرفی این چهره‌ها تأکید دارند همه افراد معرفی شده از یک جریان سیاسی خاص هستند.» فاضل میبدی همچنین به این موضوع تأکید کرد که «با توجه به سوابق افراد معرفی شده و تعلق آنها به یک جریان سیاسی و با کنار رفتن افرادی مانند نجات‌الله ابراهیمیان و محسن اسماعیلی که چهره‌هایی معتدل بودند، شورای نگهبان با ترکیبی یک‌دست‌تر روبه‌رو شده است.» تحلیلی که محمود صادقی، نماینده تهران هم در صفحه شخصی خود در توییتر به آن واکنش نشان داد و در این مورد نوشت: «نگاهی به ترکیب افراد معرفی‌شده از سوی رئیس محترم قوه قضائیه به مجلس به‌عنوان حقوقدان شورای نگهبان، به‌وضوح نشان از غلبه رویکرد سیاسی خاصی دارد؛ این اقدام هم به اعتماد درحال بازسازی قوه قضائیه آسیب می‌زند هم به جایگاه شورای نگهبان که باید از لحاظ جناحی بی‌طرف باشد.» برای مثال می‌توان به معرفی یک چهره جنجالی در مجلس اشاره کرد؛ محمد دهقان، نماینده طرقبه و چناران که در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 ریاست ستاد محمدباقر قالیباف را برعهده داشت و دبیرکل جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی است، یکی از گزینه‌های پیشنهادی رئیس قوه قضائیه است. او از چهره‌های اصولگرای مخالف دولت در مجلس شناخته می‌شود و عموماً مواضعی نزدیک به جبهه پایداری دارد. حسین کنعانی‌مقدم، فعال سیاسی اصولگرا هم درباره این تغییر به «شهروند» گفت: «براساس قانون اساسی و اصل نود و یکم که به اعضای شورای نگهبان اختصاص یافته و در آن آمده که به منظور پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی از نظر عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای ملی با آنها، شورایی به نام شورای نگهبان با ترکیب زیر تشکیل می‌شود، این شورا باید رویکردی فراجناحی داشته باشد.»
سوابق افراد معرفی‌شده
افرادی که به‌عنوان گزینه‌های حضور در شورای نگهبان به مجلس معرفی شده‌اند، دارای سوابق زیر هستند؛ محمدحسن صادقی‌مقدم، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران است؛ مدرک دکتری حقوق خصوصی دارد و در دولت اول احمدی‌نژاد نیز در معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری مشغول به فعالیت بود. علی غلامی هم رئیس دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق (ع) است که در زمان کاندیداتوری سیدابراهیم رئیسی در انتخابات سال 96 در نامه‌ای که برخی حقوقدانان آن را امضا کردند از این حرکت حمایت کرده بود. هادی طحان نظیف هم دبیر جلسات شورای نگهبان و عضو هیأت علمی دانشگاه است.