حج ابراهیمی از مهمترین شعائر دین مبین اسلام به شمار می‌آید که مسلمانان در همه ادوار تاریخی پس از اسلام و تحت هر شرایطی در ماه ذی‌الحجه در این گردهمایی حضور یافته‌اند، ایرانیان هم در طول این سالیان از این قاعده مستثنا نبوده‌اند و از زمان گرویدن به دین اسلام به استثنای چند مورد در این گردهمایی حاضر بوده‌اند. البته در بعضی از دوران‌های تاریخی این تکلیف الهی با توجه به دخالت‌ها و مسائل سیاسی سخت و دشوار صورت می‌پذیرفت، به‌طور مثال در دوره تاریخی قاجار تحت شرایط سخت و محدودیت‌های طاقت‌فرسای ناشی از تعصبات فرقه‌ای و روابط سیاسی، ایرانیان به این عبادت می‌پرداختند. در مجله میقات حج آمده: «دشواری‌های حج در دوره قاجاریه بیشتر در طول مسیر سفر بوده است. این مشکلات علاوه بر سختی‌های طبیعی و جغرافیایی، ناشی از آزار و اذیت ساکنان عرب و رویارویی زائران شیعه و سنی بوده است. ایرانی‌ها در آن دوره تاریخی برای رفتن به حج چهار مسیر انتخابی داشتند، ۱- مسیر دریایی جنوب ایران به جده، ۲- راه جبل، ۳- راه شام و 4- راه اسلامبول به جده.در کتاب سفرنامه میرزا داوود وزیر نیز آمده، از آنجایی که سرزمین حجاز در حوزه قدرت دولت عثمانی قرار داشت، انجام اعمال حج برای ایرانیان به نوعی بستگی به روابط سیاسی دولت قاجار و عثمانی داشت و تنها در شرایط خاصی این روابط به صورت حسنه درمی‌آمد.شمار حجاج ایرانی در این دوره در مقایسه با شمار کل حجاج اندک به شمار می‌آمد و با توجه به آمار‌های فرضی موجود ٥ تا ۸درصد بوده است. زائر از هر مرزی که عبور می‌کرد وقتی وارد حجاز می‌شد، لزوما باید پولی را بابت تذکره به دولت متبوع خود و پولی بابت اخوه به اعراب سر راه و پولی را به والی می‌پرداخت. با توجه به کثرت شاهزادگان قجری و حضورشان در میان حجاج ایرانی، آنها و درباریانی که به حج می‌رفتند، به‌طور غیررسمی کارهای حجاج ایرانی را سامان می‌دادند. در آن زمان از مدیر کاروان با عنوان (حمله‌دار) یاد می‌شد. نجم‌الملک در کتاب سفرنامه‌ای شیرین و پرماجرا می‌گوید با توجه به تسلط اهل سنت و به علت مسائل سیاسی، موضع‌گیری‌های دولت عثمانی با دولت ایران شیعی همواره با این محدودیت‌ها روبه‌رو بوده است.موضوع دیگر که در سفرنامه‌های حج مطرح شده، جذابیت‌های بازارهای مکه برای ایرانیان در ادوارهای تاریخی مختلف بوده است. درواقع زائران براساس حکم استحباب خریدن هدیه از حرمین شریفین به‌طور معمول اجناس را خریداری میکردند. یکی از معروف‌ترین بازارها در آن روزگار بازار منا بوده که ایام توقف حجاج در آن از دهم تا سیزدهم ذی‌الحجه مملو از جمعیت فروشنده و خریدار می‌شد. موضوع سوم سن حجاج در آن دوران تاریخی بوده، مثلا حافظ محمد هندی در کتاب تذکره الطریق آورده: «مرگ‌ومیر حجاج با توجه به کهولت سن و سختی راه و عدم بهداشت اتفاق عادی و شایع بود، به گونه‌ای که اگر در سالی تعداد کمی از حجاج فوت میکردند اتفاقی خجسته تلقی و اسباب خوشحالی مردم می‌شد.» در کتاب سفرنامه فرهاد میرزا نوشته فرهاد میرزای معتمدالدوله نیز نوشته شده: «در آن دوره عده‌ای به مقوله نیابت حج به‌عنوان شغل و کسب‌وکار نگاه میکردند و عموم به این افراد اصطلاحا «حجه فروش» میگفتند.» یکی دیگر از موضوعات هزینه سفر به حج بوده است. طبق یک سند منتشر شده در سال ۱۳۲۷ شمسی تنها هزینه رفت و برگشت به حج ۲۹۵۰۰ ریال بوده است.