شهروند| نشست هم اندیشی با حضور علی اصغر پیوندی، رئیس جمعیت هلال‌احمر، اعضای شورای اطلاع‌رسانی و تعدادی از استادان جامعه‌شناسی و علوم ارتباطات به منظور بحث و تبادل‌نظر در مورد چالش‌ها و مسائل مختلف پیش رو در زمینه فعالیت‌های اجتماعی هلال‌احمر از منظر ارتباطات و جامعه‌شناسی برگزار شد. در این نشست، محمد مهدی فرقانی رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، مسعود کوثری استادیار و مدیر گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران، یونس شکرخواه استاد علوم ارتباطات، حسن نمکدوست روزنامه‌نگار و استاد ارتباطات، عباس عبدی روزنامه‌نگار و پژوهشگر اجتماعی، سیدجواد میری عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و دکتر لیلا فلاحتی، عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی به همراه اعضای شورای اطلاع‌رسانی جمعیت هلال‌احمر حضور داشتند.
علی اصغر پیوندی: همه ما باید بیاموزیم که چگونه با حادثه زندگی کنیم
علی اصغر پیوندی رئیس جمعیت هلال‌احمر در این نشست گفت: «جمعیت هلال‌احمر نهادی است که اساس کار آن بر فعالیت‌های داوطلبانه بنا شده و درحال حاضر دو‌میلیون داوطلب در رده‌های مختلف با این جمعیت همکاری دارند که چهارصد‌هزار نفر از آنها را جوانان تشکیل می‌دهند. تعداد زیادی از این داوطلبان به شکل فعال با هلال‌احمر در ارتباط بوده و آموزش‌های لازم را برای همکاری با این جمعیت در حوادث و فعالیت‌های بشردوستانه فراگرفته‌اند تا جایی که در سیل فروردین ماه، ۴۰هزار داوطلب فعال به هلال‌احمر کمک کردند.» دکتر پیوندی افزود: «نیروها و پرسنل رسمی جمعیت هلال‌احمر تنها نزدیک به ۹هزار نفر هستند. مقایسه این تعداد پرسنل رسمی با سایر نهادها نشان می‌دهد که اگر فعالیت‌های داوطلبی نباشد هلال‌احمر نمی‌تواند بسیاری از مسئولیت‌های خود را انجام دهد. اما موضوع مهم برای جمعیت هلال‌احمر این است که چگونه می‌تواند این تعداد داوطلب را فعال نگه دارد.» رئیس جمعیت هلال‌احمر تأکید بر موضوع آموزش را ازجمله دغدغه‌های دیگر جمعیت هلال‌احمر عنوان کرد و گفت: «کشور ایران، کشوری حادثه‌خیز است، اما در طول سال‌های گذشته، آموزش همگانی آن طور که باید و شاید جدی گرفته نشده است. همه ما باید بیاموزیم که چگونه با حادثه زندگی کنیم و ادامه حیات دهیم. از طرف دیگر وظیفه داریم مردم آسیب‌دیده را در برابر حوادث مقاوم کنیم و این‌جا مفهوم تاب‌آوری اهمیت دارد که در این زمینه هم از راهکارهای استادان ارتباطات و جامعه‌شناسی استفاده خواهیم کرد.»
محمد مهدی فرقانی: هلال‌احمر باید مرجعیت خبری داشته باشد
محمد مهدی فرقانی، رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در این نشست با اشاره به گزارشی که پیش از برگزاری نشست در اختیار حاضران قرار گرفته بود گفت: «این گزارش نشان می‌داد که هلال‌احمر بخش مهمی از مسائل و چالش‌های خود را شناخته و این موضوع مهمی است که بدانیم مشکل کار کجاست، تهدیدها و فرصت‌های موجود کدامند.» این پیشکسوت روزنامه‌نگاری و استاد علوم ارتباطات با اشاره به پژوهشی در زمینه مقایسه اخبار دو خبرگزاری ایرنا و فارس در زلزله کرمانشاه گفت: «وقتی اخبار را از منابع و رسانه‌های مختلف دنبال می‌کردیم، مشخص بود که مدیریت متمرکزی در حوزه ارتباطات و اطلاعات وجود ندارد و این موضوع مردم را دچار سردرگمی کرده بود. فکر می‌کنم هلال‌احمر یکی از معتبرترین منابع خبری است که برای رسانه‌ها و مردم مرجعیت دارد و باید بتواند نبض جریان اطلاع‌رسانی را در حوادث به دست گیرد.»
یونس شکرخواه: ضرورت تدوین استراتژی رسانه‌ای
در ادامه این نشست یونس شکرخواه، از استادان علوم ارتباطات هم در بیان نظرات خود به ضرورت تدوین استراتژی رسانه‌ای اشاره کرد و گفت: «ایجاد یک گروه برنامه‌ریزی در این زمینه گام اول است و گام دوم انجام یک پژوهش جدی است.» وی با تشریج جزییات و چگونگی انجام یک روند پژوهشی مناسب برای جمعیت هلال‌احمر افزود: «مرحله بعدی سنجش آمادگی سازمان است. در این بخش باید به این نکته بپردازید که سازمان شما تا چه اندازه آمادگی اجرای برخی مقولات را دارد و مورد دیگری که باید در نظر داشت این است که مخاطبان هدف شما چه کسانی هستند.»
مسعود کوثری: اگر کار خراب شود، همه مقصر هستند
مسعود کوثری نیز در این نشست یکی از مواردی که به صورت عمده در بحران‌ها مشکلات دیگری را ایجاد می‌کند، شیوه اظهارنظر مسئولان عنوان کرد و گفت: «گاهی برخی از مسئولان اشتباه حرف می‌زنند و فکر می‌کنم خود این افراد هم باید آموزش سخن‌گویی در بحران ببینند. در بسیاری از موارد مصاحبه‌ها و عملکرد آنها نشان می‌دهد که اطلاعات کافی در زمینه بحران ندارند یا نمی‌دانند چگونه باید این اطلاعات را در اختیار رسانه‌ها قرار دهند.» وی افزود: «در بحران اخیر هر کدام از نهادهای مسئول سفره خود را از دیگران جدا کرد و هلال‌احمر هم در این میان سخنی نگفت و کار خود را انجام داد. این جدا شدن بدترین اتفاقی است که می‌تواند رخ بدهد، زیرا مردم یک تصویر از دولت دارند و برای آنها فرقی نمی‌کند که در زمان بحران کدام نهاد است که فعالیت می‌کند. اگر کار خراب شود، همه را مقصر می‌دانند. اینها مواردی است که در پروتکل‌های بحران باید نوشته شود و آموزش مدیران در این میان از اولویت‌هاست.»
عباس‌عبدی: آموزش را امروزه نمی‌توان چندان کلاسیک دید
عباس عبدی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر اجتماعی به افزایش کمک‌های مردمی در سیل نسبت به زلزله کرمانشاه اشاره کرد و گفت: «برداشت من این است که سرمایه اجتماعی در سیل به آن میزان که تصور می‌شود، بازسازی نشده است، بلکه ماهیت سیل و زلزله با هم متفاوت است. سیل جزو معدود اتفاق‌هایی بود که بیش از ۹۷درصد مردم آن را پیگیری می‌کردند و تداوم آن منجر شد مردم رغبت بیشتری به همکاری داشته باشند، بنابراین تنها براساس این تفاوت‌ها نمی‌توان نتیجه گرفت که وضع نسبت به گذشته بهتر شده است، بلکه به نظر می‌رسد ماهیت واقعه در این تفاوت اثرگذار بوده باشد.» این پژوهشگر علوم اجتماعی در مورد آموزش نیز گفت: «آموزش را امروزه نمی‌توان چندان کلاسیک دید و باید رویکردهای جدیدتری را در نظر گرفت. یکی از بهترین موقعیت‌ها برای ارایه آموزش زمانی است که حادثه‌ای رخ می‌دهد، چراکه در این شرایط مردم بیشتر تمایل به دریافت موارد آموزشی دارند.»
در ادامه نشست سیدجواد میری از پژوهشگران علوم اجتماعی با تاکید بر این‌که باید آینده نگری در برنامه‌های جمعیت هلال‌احمر مدنظر قرار بگیرد، در مورد آموزش همگانی نیز گفت: «اگر امروز می‌گوییم آموزش همگانی جدی گرفته نشده، پرسش اصلی این‌جاست که اساسا چگونه باید آن را جدی بگیریم؟» .