کمیته بینالمللی صلیب سرخ یک سازمان بیغرض، بیطرف و مستقل است که تنها مأموریت بشردوستانه آن عبارت است از حمایت و حفاظت از جان و کرامت قربانیان درگیری مسلحانه و دیگر شرایط خشونتآمیز و کمکرسانی به این افراد. کمیته بینالمللی صلیبسرخ همچنین سعی دارد تا با ترویج و تقویت حقوق بینالمللی بشردوستانه و اصول بشردوستانه جهانی، مانع رنج آحاد مردم شود. این سازمان که در 1863 بنیان نهاده شد منشأ کنوانسیونهای ژنو و نهضت بینالمللی صلیبسرخ و هلال احمر هم است. کمیته بینالمللی صلیب سرخ فعالیتهای نهضت بینالمللی صلیبسرخ و هلال احمر را در زمان درگیریهای مسلحانه و دیگر شرایط خشونتآمیز هدایت و هماهنگ میکند. در ادامه خلاصهای از رویکرد بشردوستانه این سازمان در سال گذشته میلادی و چالشهای پیش روی آن میآید:
کمیته بینالمللی صلیب سرخ به همراه شرکای خود در نهضت به شرایط اضطراری حاد و به مخاصمات و دیگر شرایط خشونتآمیز پاسخ داد. این کمیته تلاش کرد به نیازهای میلیونها نفر که زندگیشان به یکباره نابود شده بود یا از آثار مخاصمه طولانیمدت، آوارگی، نبود دسترسی به خدمات ضروری و خسران بازداشت عزیزانشان رنج میکشیدند، رسیدگی کند.
در خصوص امنیت سال 2018 سال دشواری بود؛ برای نمونه در افغانستان، نیجریه، سومالی و یمن. محیط عملیاتی دوباره شاهد میادین نبرد تکه تکه و تکثیر (و در بعضی مناطق افراطگری) گروههای مسلح بود. همچنین کمرنگشدن احترام برای حقوق بینالمللی بشردوستانه و اقدام بشردوستانه، جنایتگری و قطبیت رو به رشد میان نهادهای سیاسی و مسلح از عوامل اصلی بود.
با این حال، درمجموع کمیته بینالمللی صلیبسرخ توانست فعالیتهای خود را در مناطق متعدد راهاندازی کند. چابکی این سازمان در عملیات بشردوستانه برای شمار فزاینده مهاجران در آمریکای شمالی و جنوبی و واکنش به شیوع ابولا در جمهوری دموکراتیک کنگو مثالزدنی بود. کمیته بینالمللی صلیبسرخ واکنش اضطراری خود در بنگلادش را گسترش داد و عملیات در بورکینافاسو و جاهای دیگر را سرعت بخشید. این کمیته توانست به مردم متأثر از خشونت در مناطقی همچون سوریه دسترسی نزدیکتری پیدا کند؛ همچنین شاهد وسعتیافتن فعالیتها در ونزوئلا و در طول مرز این کشور با کلمبیا بود. در بعضی مناطق، کمیته بینالمللی صلیبسرخ تنها نهاد بشردوستانه یا یکی از معدود نهادهای بشردوستانه حاضر در میدان بود؛ برای مثال در بعضی مناطق شمالی و مرکزی مالی، شرق اوکراین و در خطوط مقدم مخاصمه ناگورنو-قرهباغ.
تعامل با ذینفعان اصلی نه تنها در رابطه با مقبولیت و امنیت کمیته بینالمللی صلیب سرخ، بلکه در رابطه با نگرانیهای اصلی این سازمان نیز کماکان ضروری باقی مانده است.
در حالی که نیازهای اضطراری ناشی از مخاصمه و خشونت نقطه ورود برای فعالیتهای کمیته بینالمللی صلیبسرخ در سال 2018 باقی ماند، این سازمان به طور فزاینده بر رسیدگی به نیازهای بلندمدتتر و دیدهنشده جمعیت متأثر از مخاصمات متمرکز بود. این سازمان به دنبال راههای منسجم به منظور تسهیل بیغرضی و دسترسی ایمن به خدماتی مانند مراقبت درمانی و آموزش بود. کمیته بینالمللی صلیبسرخ رویکرد چندرشتهای خود را برای درک نیازها، اولویتها، آسیبپذیریها و سازوکار مقابلهای مردم در مخاصمات مسلحانه و دیگر شرایط خشونتآمیز تقویت کرد و گوناگونی بخشید و در این خصوص به موضوعات مرتبط با کودکان، زنان، بازداشتشدگان، اشخاص دارای معلولیت، آوارگان داخلی و مهاجران توجه خاص داشت.
کمیته بینالمللی صلیبسرخ در مذاکرات و دیگر طرحها در سراسر قارهها که گروههای مسلح دولتی و غیردولتی را شامل میشد، بهعنوان یک میانجی بیطرف عمل کرد؛ این فعالیتها، آزادسازی زندانیان، خروج غیرنظامیان و انتقال بقایای انسانی تا تسهیل تماس میان طرفهای مخاصمه و عملیات در طول خط نبرد را شامل میشد. برای نمونه این سازمان بهعنوان یک میانجی بیطرف در آزادسازی افرادی که قبلا توسط دولت یا گروههای مسلح در سودان جنوبی به اسارت در آمده بودند و در کلمبیا در آزادسازی غیرنظامیان و پرسنل امنیتی مشارکت کرد. همچنین کمیته بینالمللی صلیبسرخ در بعضی مناطق بهعنوان یکی از تنها نهادهایی حضور داشت که درخصوص مسائل خاص بشردوستانه که عمدتاً نادیده گرفته میشدند، عمل میکرد: این سازمان به نیازهای خانوادههای مفقودان در بالکان، گرجستان، پرو و دیگر نقاط و کمک به تعیین هویت بقایای انسانی در جزایر فالکلند/ ایسلاس مالویناس رسیدگی کرد. این کمیته به مردم متأثر از مخاصمه در شهرها از طریق تقویت سیستمهای آبرسانی شهری در جمهوری آفریقای مرکزی، عراق، میانمار و فیلیپین کمکرسانی کرد. در گفتوگوهای خود با دولتها، کمیته بینالمللی صلیبسرخ نیازهای ویژه و آسیبپذیریهای جنگجویان خارجی و خانوادههای آنها را مورد توجه قرار داد. در سال 2018، به همراه شرکای خود در نهضت بینالمللی صلیب سرخ و هلال احمر، کمیته بینالمللی صلیبسرخ تمرکز بر مهاجران فرامنطقهای در آفریقا و اروپا را افزایش داد.
مردم همیشه در مرکز واکنش بشردوستانه کمیته بینالمللی صلیبسرخ قرار داشتهاند و سازمان اخیرا گامهای مشخصی را برای مشارکتدادن نظاممند افراد متأثر از مخاصمات مسلحانه و خشونت در طراحی، اجرا و پایش کارهای خود برداشته است.
مردم متأثر از مخاصمه مسلحانه یا خشونت بهطور فزاینده دسترسی به آموزش را یک اولویت شمردند. آموزش اغلب یکی از اولین خدمات ضروری است که در حین مخاصمات متوقف و یکی از آخرین خدماتی است که پس از پایان مخاصمات دوباره برقرار میشود. برای مقابله با این خلأ بود که کمیته بینالمللی صلیب سرخ اجرای راهبرد نوین درباره ایجاد دسترسی به آموزش 2018-2020 را آغاز کرد. رابطان در نمایندگیهای متعدد معین شدند و کمیته بینالمللی صلیب سرخ شراکت خود را با سایر فعالان در این حوزه تثبیت کرد.
مشارکت (با اعضای نهضت بینالمللی صلیبسرخ و هلال احمر و با سازمانهای محلی) کماکان نقش مهمی در طراحی و اجرای برنامههای بشردوستانه ایفا میکند. فدراسیون بینالمللی صلیب سرخ و هلال احمر، جمعیتهای ملی و کمیته بینالمللی صلیبسرخ هماهنگی خود را بهبود بخشیده و واکنش نهضت را در مناطق بسیاری که تحت تأثیر مخاصمه و دیگر اشکال خشونت بود، تقویت کردند. در سال 2018، کمیته بینالمللی صلیبسرخ با ارکان نهضت همکاری نزدیک داشت تا به موقعیتهای ویژه مخاصمه مسلحانه در مناطقی نظیر اوکراین و سودان جنوبی واکنش مناسب دهد.
کمیته بینالمللی صلیبسرخ همچنین حمایت مالی نوین، ارتباط مسائل توسعهای-بشردوستانه و انواع جدید مشارکت با بانکهای توسعهای و دیگر ذینفعان را بیشتر مورد کاوش قرار داد. کمیته بینالمللی صلیب سرخ عملیات خود را در مناطق خاص موثر کرد تا این امکان را بیابد که طرحهای خود را برای پاسخ به توسعه در مناطق دیگر برپا کند. برای مثال، این کمیته فعالیتهای خود در بنگلادش را گسترش داد، ساختارهای میدانی جدیدی را در هندوراس و السالوادور باز کرد و حضور خود در موزامبیک را تقویت کرد تا به مردم متأثر از مخاصمات کمک کند.