کمتر از سه ماه پیش، لایحه استرداد متهمان به چین که توسط دولت محلی هنگکنگ تهیه شده بود، آتش اعتراضها در این جزیره خودمختار را شعلهور کرد. معترضان که لایحه فوق را قدم نخست در حذف خومختاری هنگکنگ میدانستند به خیابانها آمدند و دولت محلی را مجبور به پس گرفتن آن کردند. اما به نظر میرسد معترضانی که نتیجه مقاومت خود را دیدهاند، حالا میخواهند تا تنور داغ است نان استعفای دولت محلی که متهم به فرمانبرداری محض از پکن است را نیز بپزند. ادامه حضور خیابانی و این اواخر تحصن در فرودگاه هنگکنگ که به نوعی هاب پروازهای جنوب شرقی آسیا به شمار میرود، ازجمله ابزار فشار هنگکنگیهای مخالف تبعیت بیحرف و سخن از چین به شمار میرود. اما باید دید معترضان تا چه میزان آماده دادن هزینه و ادامه مخالفت خیابانی با دولت تحت حمایت پکن هستند.
یک کشور دو سیستم در پایان راه؟
به نظر میرسید با پس گرفتن لایحهای که به دولت هنگکنگ اجازه میداد مظنونان به ارتکاب جرم برای تحقیق به چین تحویل داده شوند، مخالفان دیگر بهانهای برای حضور در خیابانها نداشته باشند، اما ادامه اعتراضها و گذاشتن شرط کنارهگیری دولت، تحلیل پکن مبنی بر دست داشتن نیروهای ضد چینی و استقلالطلب در ناآرامیهای اخیر را مقرون به واقعیت کرده است. از سال 1997 که چین پس از گذشت یک قرن و نیم، هنگکنگ را از بریتانیا پس گرفت، این سرزمین بر اساس قانون یک کشور و دو سیستم اداره میشود، اما همین نیز به مذاق بسیاری از اهالی آن که خود را از هر لحاظ بینیاز از چین میدانند، خوش نمیآید. این میان، شاید بدترین خبر برای معترضان هنگکنگی دخالت بریتانیا و البته دونالد ترامپ در مشکل بین آنها و چین باشد، چه آنکه بلافاصله بعد از تماس وزیر امور خاجه بریتانیا با رئیس اجرایی منطقه خودمختار هنگکنگ و همچنین توییتهای دونالد ترامپ مبنی بر تأیید اخباری مبنی بر اعزام نیروهای نظامی به مرز چین و هنگکنگ، پکن نیز لحن خود را تغییر داده از معترضان با واژههایی چون «تروریست»،«گروه جنایتکار» و «اقلیتی کوچک» یاد میکند.
سرنوشت تیانآنمن در انتظار هنگکنگ؟
اینکه پکن تصمیم داشته باشد برای سرکوب معترضانی که حالا کارشان به تسخیر فرودگاه بینالمللی هنگکنگ رسیده از نیروی نظامی استفاده کند، احتمالی است که وقوع آن به دلایل واضح بعید مینماید. پکن پیشتر و در جریان واقعه میدان تیانآنمن نشان داده هرگاه لازم باشد در استفاده از زور تردید نخواهد کرد اما در هنگکنگ با وجود به خیابان کشیدهشدن اعتراضات، هنوز امیدواریهایی برای کنترل اوضاع وجود دارد. ابتدا اینکه قطعا همه هنگکنگیها موافق این جریانات نیستند و بعد هم یادمان باشد پلیس و نیروهای امنیتی هنگکنگ طی روزهای اخیر به شکل جدی وارد درگیری با معترضان شدهاند و همین نشان میدهد فعلا لزومی ندارد چین مانند ماجرای تیانآنمن از ارتش برای کنترل اوضاع کمک بگیرد. نهایت اینکه کافی است چین یک ماه یا حتی کمتر هنگکنگ را تحت محاصره دریایی و هوایی قرار دهد. در آنصورت حتی معترضان دوآتشهای که غذا برای خوردن و حتی آب برای نوشیدن ندارند به خواست خود خیابانها را ترک خواهند کرد.