شهروند| وقتی راهی جاده می‌شویم، حتی اگر برای خودمان اتفاقی نیفتد، احتمال این‌که با صحنه تصادف دیگران مواجه شویم، زیاد است. مصدومان احتمالی تا رسیدن نیروهای امدادی نیاز به کمک دارند و اگر هرکدام از ما بدانیم در لحظات نخست یک آسیب چگونه به مصدوم کمک کنیم تا حد زیادی به نجات جان آدم‌ها کمک کرده‌ایم. برای دانستن چند نکته اولیه برای امدادرسانی به مصدومان خواندن مطالب امروز صفحه آموزش را از دست ندهید.
چند اصل طلايي
براي انجام کمک‌های اولیه بدترین احتمالات را درنظر بگيريد. يادتان باشد آسیب‌ها فقط آنهایی نيستند که شما می‌بینید.
سعی کنید آسیب بیشتری به مصدوم وارد نکنید.
در انجام كمك‌هاي اوليه خودتان تصميم‌گيرنده باشيد و اين كار را به فرد مصدوم واگذار نکنید.
حواستان باشد كه راه تنفس فرد بیهوش مسدود نشود.
اگر مصدوم بيهوش است، او را به حالت طاق‌باز (به پشت) یا دمر(به شکم)
نخوابانید.
هرگز زیر سر فرد بیهوش چیزی نگذارید؛ اين كار ممکن است سبب بسته‌شدن راه تنفس او شود.
هرگز داخل دهان فردي كه بیهوش است، چيزي نگذارید و مايعي را در آن نریزید. (مثل قرص یا آب)
اگر جسمی به داخل بدن مصدوم فرو رفته و گیر کرده، آن را بیرون نیاورید.
اگر احتمال مي‌دهيد كه ستون فقرات مصدوم آسيب ديده باشد، او را به هيچ‌وجه جابه‌جا نكنيد؛ مگر آن‌که يك خطر فوری جان او را تهدید کند. حرکت‌دادن کمر یا گردن ممکن است به نخاع آسیب وارد كند و مصدوم فلج شود.
براي حركت عضو آسیب‌دیده بايد از محل آسیب‌دیدگی محافظت كنيد؛ اگرنه، ممکن است رگ‌های خونی و اعصاب مجاور استخوان پاره شود.
وقتي مي‌خواهيد راه تنفسي مصدوم را باز كنيد، بايد آسيب‌هاي احتمالي را درنظر بگيريد. مثلا اگر احتمال مي‌دهيد سر، گردن، پشت یا کمر او آسيب‌ديده باشد، سر را به عقب خم نکنید و فقط چانه را بالا بکشید .
ممكن است در دهان فرد مصدوم مزه شوري را احساس كنيد. اين نشانه نشست مایع مغزی نخاعی است. هرگز جلوی جریان آزاد مایع مغزی نخاعی را نگیرید؛ چون این کار ممكن است فشار داخل جمجمه را افزایش دهد.
درمواردي كه بيمار از ناحيه سر آسيب ديده يا اين‌كه بيهوش است، در انجام كمك‌هاي اوليه او را به‌عنوان يك مصدوم با صدمه نخاعی تلقی كنيد.
سعی نكنيد استخوان یا عضو جابه‌جاشده یا بیرون‌آمده از زخم را جا بيندازيد.
برای به هوش‌‌آوردن مصدوم، نبايد به او سیلی بزنید، روی صورتش آب بپاشید یا او را محکم تکان بدهید.
تشخیص از روي نشانه‌هاي ظاهری
شکستگی جمجمه: بیهوش بودن مصدوم؛ فرورفتگی استخوان جمجمه در ناحیه شکستگی؛ خروج مایع آب مانند از بینی یا گوش (آبریزش بینی در اين حالت شبيه سرماخوردگي است)؛ نامساوی بودن اندازه مردمک
چشم‌ها.
شکستگی مهره‌های گردن: حرکت نکردن دست‌ها در حالي‌كه آسیب و شکستگی موضعی وجود نداشته باشد. بي‌حسي ناحیه زیر شکستگی.
شکستگی مهره‌های کمر: حرکت نكردن پاها؛ درد در ناحیه پاها؛ درد در ناحیه آسیب‌دیده.
خونریزي داخلی: نبض تند، عطش شدید، رنگ‌پریدگي صورت، سرد و مرطوب‌بودن پوست.
انتقال مصدوم در 5 مرحله
ممكن است بعد از تصادف احتمال آتش‌سوزي خودرو وجود داشته باشد و مجبور باشيد مصدوم را بيرون بياوريد. در اين مواقع قبل از هر چيز خودرو را خاموش کنید و ترمز دستی را بکشید. البته اگر مصدوم در معرض يك خطر فوری قرار دارد بايد او را بیرون بياورید. ولي قبل از اين كار گردن و کمرش را با اين روش‌ها بي‌حركت كنيد:
یک حوله یا روزنامه تا شده را در داخل پارچه قرار دهيد و به دور گردن او بپیچید تا بی‌حرکت شود.
پشت مصدوم یک تخته بگذارید. تخته باید از سر تا باسن او امتداد داشته باشد. در ضمن برای این کار به کمر یا گردن او حرکت اضافی ندهيد.
بدن او را دست‌كم از اين چهار ناحيه به تخته ببندید: دور پیشانی، دور گردن، زیر بغل و روی شکم. در صورت امکان بازوها را هم به تخته ببندید.
زانوها و مچ پاهای مصدوم را به هم ببندید.
حالا وقتش رسيده كه مصدوم را از خودرو بيرون بياوريد؛ مواظب باشید بدنش خم نشود و پیچ نخورد.
فراگیری کمک‌های اولیه به زبان ساده
در ساده‌ترین سفر‌ها هم ممکن است اتفاقاتی پیش بیاید که انتظارش را نداشته باشیم. نمونه‌اش همین زنبورهایی هستند که موقع ناهار سروکله‌شان پیدا می‌شود و شاید از دست آنها بیشتر می‌خندیم تا این‌که بترسیم؛ غافل از این‌که همین موجودات کوچک ممکن است جانمان را تهدید کنند. آب‌بازی‌های بهاری هم یک نمونه دیگر است و خیلی از افرادی که در دریا و رودخانه غرق می‌شوند، فکرش را هم نمی‌کنند که یک تفریح ساده به این‌جا ختم شود. در این صفحه چند مورد از حوادثی که ممکن است در سفرهای نوروزی پیش بیاید را بررسی کرده‌ایم.
دو لبه بریدگی را به هم برسانید تا خونریزی قطع شود.
فشار مستقیم روی نقطه بریدگی و بالا گرفتن عضو از سطح قلب یکی دیگر از راهکارهای کاهش خونریزی است.
در صورتی می‌توانید زخم‌ها را ببندید که اولا بیش از ۱۲ساعت از ایجاد آنها نگذشته باشد و دوم این‌که به خوبی شست‌وشو داده شده باشند.
برای شست‌وشوی زخم می‌توان از سرم شست‌وشو یا آب جوشیده شده در دمای ولرم و مناسب استفاده کرد.
هرگز از الکل و بتادین برای شست‌وشوی زخم استفاده نکنید. زیرا موجب آسیب بیشتر و تأخیر در بهبودی زخم می‌شود.
فشار مستقیم و بالا گرفتن عضو را به این صورت انجام دهید:
۱- چند گاز استریل (یا چند تکه از یک پارچه تمیز) را روی محل خونریزی بگذارید و با دست روی آن فشار بیاورید.
۲- اگر خونریزی در عضوی اتفاق افتاده که امکان قرار دادن آن در سطحی بالاتر از سطح بدن وجود دارد (مثل ساعد دست)، همزمان با فشار دادن محل خونریزی، عضو را بلند کنید و بالا نگه دارید.
۳- درحالی که خونریزی را با واردکردن فشارکنترل می‌کنید، با یک باند دور محل خونریزی را محکم ببندید. البته نه آن‌قدر محکم که باعث قطع گردش خون شود. برای اطمینان از این‌که گردش خون برقرار است نوک انگشتان دست را فشار دهید و رها کنید و باید دویدن خون در رگ‌ها و سرخ شدن دوباره پوست را مشاهده کنید. همچنین بررسی کنید که در انگشتان حس لامسه و حرکت وجود داشته باشد.
نکته مهم: اگر خونریزی ادامه پیدا کرد، گاز استریل یا تکه پارچه تمیز بیشتری به کار ببرید و با یک باند دیگر، زخم را محکم‌تر ببندید و هرگز پانسمان اولیه‌ای را که روی زخم گذاشته‌اید برندارید.
3 اقدام مهم براي حفظ حیات مصدوم
هوا، نفس، گردش خون
براي كمك به مجروحان بايد قبل از هركاري از چگونگي تصادف باخبر شويم؛ البته خيلي سريع. بعد از آن‌هم مصدوم را از سر تا پا بررسي كنيم. براي اين كار ابتدا به وضع حیاتی بيمار توجه مي‌كنيم و بعد هم با معاينه سريع همه بخش‌هاي بدن او، عضوهاي آسيب‌ديده را شناسايي مي‌كنيم. اين كارها مي‌تواند مصدوم را از مرگ نجات دهد:
بازکردن راه‌هوایی
مسیر تنفس بايد كاملا پاك شود. ممكن است زبان، لقمه غذا، لخته خون، دندان مصنوعي و چيزهاي ديگر راه تنفسي را بسته باشد. البته در بيشتر موارد عامل مزاحم زبان است. به همين دليل اولین كاري كه بايد براي بازکردن راه‌هوایی فرد بیهوش انجام بدهيد اين است كه سر او را به طرف عقب خم کنيد و گردنش را به سمت بالا بکشید. روش كار هم به اين صورت است: یک دست خود را زیر چانه و دست دیگر را روی پیشانی مصدوم بگذاريد و سر او را به طرف عقب خم کنيد. اين كار زبان را از دیواره پشتي حلق بيرون مي‌آورد و دهان را باز و راه‌هوایی را آزاد نگه می‌دارد. البته اگر احتمال آسیب نخاعی وجود داشته باشد، به هیچ‌وجه نباید از اين روش استفاده كنيم. در اين مورد مناسب‌ترین روش، کشيدن فک به طرف جلو بدون خم‌کردن گردن است.
تنفس مصنوعی يا برقراري تهويه
بعد از باز‌كردن راه‌هوایی وضعيت تنفس مصدوم را کنترل کنید و اگر تنفس نداشت، به او تنفس مصنوعی بدهيد. ساده‌ترین روش تنفس دهان‌به‌دهان است. براي اين كار، بینی مصدوم را با یک دست ببندید و با دست دیگر زیر چانه یا زيرگردن او را بگیرید؛ يادتان باشد كه نباید هیچ راهي برای خروج هوا از اطراف لب‌ها وجود داشته باشد. هنگام دمیدن هوا، به قفسه سینه بیمار نگاه كنيد. اگر قفسه سینه او حرکت نکند، احتمالا هنوز راه‌هوايي كاملا باز نشده و بايد دوباره آن را بررسي كنيد.
گردش خون
بررسي گردش خون بعد از اطمینان از تهویه کافی انجام مي‌شود. دليلش هم اين است كه جریان خون بدون اکسیژن ارزشي ندارد. بعد از باز‌كردن راه‌هوايي و آغاز تنفس مصنوعي، گردش خون را از طريق نبض گردن كنترل كنيد و اگر مصدوم نبض نداشت، به سرعت ماساژ قلبی را آغاز كنيد:
محل دست‌ها در ماساژ قلبي خيلي مهم است. ابتدا باید زایده خنجری را لمس کنید و پاشنه دست خود را 2 تا 4سانتی‌متر بالاتر از آن روی استخوان جناق بگذاريد. دست دیگر را روی دست اول قرار دهید و انگشتان دو دست را در هم فرو ببرید. نوک انگشت‌ها نباید با قفسه سینه مصدوم تماس پیدا کند. آرنج‌هايتان را هم باید صاف نگه داريد و دست‌هايتان را نسبت به بدن مصدوم عمود قرار دهيد. حالا قفسه سینه را به نرمي به طرف داخل فشار دهید و سپس فشار را قطع كنيد. از فشارهای تیز و سریع خودداري کنید. عمق فشار در یک فرد بالغ بر 4 تا 5سانتی‌متر است.
اگر در انجام ماساژ قلبي تنها هستيد، به ازای هر ۳۰ ماساژ، دو تنفس کامل به مصدوم بدهید و دوباره ماساژ را شروع كنيد. هر 3دقیقه يك‌بار هم نبض گردن را کنترل کنید. ماساژ را تا وقتي كه اين نشانه‌ها را در بيمار می‌بينيد، ادامه بدهيد: رنگ کبود پوست ناپدید مي‌شود و رنگ طبیعی آن به تدريج برمي‌گردد؛ تنفس و نبض دوباره برقرار می‌شود؛ ممکن است مصدوم ناله كند یا بدنش را حرکت دهد.