هجده سپتامبر 2014 میلادی روز مهمی در تاریخ دومین کشور بزرگ تشکیل‌دهنده بریتانیای کبیر بود. در این روز ساکنان سرزمین 78‌هزار کیلومترمربعی اسکاتلند پای صندوق‌های رأی رفتند تا مشخص کنند آیا حاضرند بعد از سه قرن دوباره به‌عنوان کشوری مستقل در جامعه جهانی عرض اندام کنند یا همچنان ترجیح می‌دهند زیر پرچم پادشاهی متحد قرار داشته باشند. آنهایی که تحت‌ تأثیر فیلم «شجاع‌دل» و شخصیت ویلیام والاس، قهرمان ملی اسکاتلندی‌ها قرار داشتند احتمالا تصورشان این بود که 99/99‌درصد شرکت‌کننده‌ها در همه‌پرسی استقلال به سوال مطرح‌شده در برگه‌های رأی یعنی «آیا اسکاتلند باید کشوری مستقل باشد؟» جواب مثبت خواهند داد. اما چنین نشد و 55‌درصد از مجموع سه‌میلیون و 600‌هزار شرکت‌کننده با دادن رأی منفی، بر تفکر جدا شدن از بریتانیا خط بطلان کشیدند. اما امروز و با گذشت پنج‌سال از انجام این رأی‌گیری، بسیاری عقیده دارند در صورت برگزاری همه‌پرسی مجدد این‌بار نتایج تفاوت بسیاری با ‌سال 2014 خواهد داشت که عمده دلیل آن نیز «برگزیت» است.
عواقب اتکا به همه‌پرسی شکننده
سوال: آیا بیشتر اسکاتلندی‌ها در ‌سال 2014 تصمیم به ماندن در اتحاد با انگلستان داشتند؟ جواب قطعا مثبت است. سوال: آیا اسکاتلندی‌ها در ‌سال 2014 و بعد از آن تصمیم به جدایی از اتحادیه اروپا داشتند؟ جواب قطعا منفی است! شاید دقیقا به همین دلیل وقتی شرکت‌کنندگان بریتانیایی در همه‌پرسی برگزیت با نسبت 51 به 48 درصد، خروج از اتحادیه اروپا را خواستار شدند، 62‌درصد از اسکاتلندی‌ها در جمع آن 48‌درصدی قرار داشتند که مخالف خروج از این اتحادیه بودند. اهالی ایرلند شمالی نیز همچون اسکاتلندی‌ها در این همه‌پرسی تمایلی به خروج از اتحادیه اروپا نشان ندادند که این نسبت برای آنها 56 به 44‌درصد بود. درواقع از میان کشورهای تشکیل‌دهنده بریتانیا فقط اهالی ولز همپای سرزمین اصلی یعنی انگلستان با 52‌درصد رأی مثبت خروج از اتحادیه اروپا را خواستار شدند.  
اسکاتلند، آتش زیر خاکستر برگزیت
هرچند آرای تفکیک‌شده از وجاهت قانونی برخوردار نیست و اکنون کلیت بریتانیا موافق برگزیت در نظر گرفته می‌شود، اما ظاهرا این وضع آن‌قدر برای اسکاتلندی‌ها ناگوار است که حاضر شده‌اند بار دیگر در مسیر همه‌پرسی استقلال قرار بگیرند و فرمان تنظیم روابط با اتحادیه اروپا را خود در دست داشته باشند. تا ضرب‌الاجل تعیین‌شده از سوی بوریس جانسون برای خروج با توافق یا بدون توافق از اتحادیه اروپا 10 روز بیشتر باقی نمانده است و هر روز اخباری مبنی بر حصول توافقی جدید در رسانه‌ها منتشر می‌شود، هرچند با این اوصاف به نظر می‌رسد بریتانیا چه با خروج توافق‌شده یا بی‌توافق از اتحادیه اروپا، تازه در ابتدای راه مشکلات منشعب از برگزیت باشد. تمایل اسکاتلندی‌ها خصوصا دولتمردان این کشور برای فراهم‌آوردن مقدمات همه‌پرسی مجدد استقلال احتمالا یکی از مهمترین چالش‌هایی است که طرفداران کله‌شق «خروج به هر قیمت از اتحادیه اروپا» طی ماه‌های آینده با آن رو‌به‌رو خواهند شد؛ اتفاقی که شاید اسکاتلند را بعد از قرن‌ها از خاک بریتانیا منفک کند.