وقوع زمین‌لرزه 9/5 ریشتری در استان آذربایجان‌شرقی را شاید بتوان به مثابه یک تذکر کوتاه از جانب طبیعت درخصوص واقعیت بی‌کتمان استقرار ایران روی خط زلزله قلمداد کرد. واقعیتی که به نظر می‌رسد گاه از خاطره‌‌ها و اذهان زدوده شده و لازم است با یک تکان هرچند کوچک دوباره یادآوری شود. ضایعات زلزله نسبتا شدید فوق‌الذکر به نسبت دیگر زلزله‌های بزرگ به وقوع پیوسته در محدوده جغرافیایی ایران شاید چندان چشمگیر نباشد اما قطعا باید به روز مبادایی اندیشید که شاید زلزله‌ای شدیدتر در عمقی کمتر در هر نقطه از ایران رخ داده و تلفاتی جبران‌ناپذیر از خود به جای بگذارد. اینجا منظور از صفت «شدیدتر» فقط اشاره به زلزله‌های 8 یا 9 ریشتری نیست؛ چون اگر یادمان باشد یک زلزله 7ریشتری چیزی در حدود 32برابر زمین‌لرزه‌ای 6 ریشتری انرژی آزاد می‌کند. عمق موضوع- اگر نگوییم عمق فاجعه- برایمان ملموس‌تر خواهد شد.
مهیب‌ترین زلزله تاریخ معاصر
در فهرست پرتلفات‌ترین زمین‌لرزه‌های دنیا گاه با مواردی برخورد می‌کنیم که زلزله مورد نظر به لحاظ قدرت پایین‌تر از چندین و چند مورد ثبت‌شده دیگر قرار داشته، اما تلفاتی مهیب‌تر از خود به جای گذاشته است. البته عکس این ادعا نیز صادق است؛ به‌طور مثال بزرگترین زلزله ثبت‌شده در تاریخ بشر مربوط است به زمین‌لرزه منطقه والدیویا در شیلی که ‌سال 1960میلادی با بزرگی 6/9 در مقیاس ریشتر در عمق 33کیلومتری زمین اتفاق افتاد. در واقع از تاریخ بکارگیری دستگاه‌های لرزه‌نگار درجهان تاکنون زلزله‌ای مهیب‌تر از والدیویا به لحاظ بزرگی ثبت نشده است. این زمین‌لرزه موجب بروز سونامی‌های وحشتناک به ارتفاع 25متر در شیلی و سونامی‌های متعدد در سواحل کشورهایی چون فیلیپین و ژاپن شد و خسارت مالی معادل 600‌میلیون دلار برجای گذاشت. اما جالب است بدانید تلفات جانی این زلزله مهیب بین ‌هزار تا 7‌هزار نفر تخمین زده شده که با توجه به بزرگی آن، رقمی ناچیز است و البته دلیل آن را باید در تراکم پایین جمعیتی در منطقه مورد نظر جست‌وجو کرد.
پرتلفات‌ترین زلزله تاریخ معاصر
16‌سال پس از وقوع زمین‌لرزه 6/9 ریشتری در والدیویای شیلی، منطقه تانگشان در شمال‌شرقی چین زلزله‌ای 5/7  ریشتری را تجربه کرد که به لحاظ بزرگی در برابر زلزله والدیویا یک شوخی به حساب می‌آمد. این زلزله که در عمق 17کیلومتری زمین به وقوع پیوست، نزدیک به 250‌هزار نفر کشته و بیش از 160‌هزار نفر زخمی به جای گذاشت تا جایگاه یکی از پرتلفات‌ترین زلزله‌های قرن بیستم را از آنِ خود کند. در ‌سال 2010میلادی اما بشر یکی از مرگبارترین زلزله‌های تاریخ خود را درکشور کوچک‌ هائیتی تجربه کرد؛ جایی که با یک لرزه 7 ریشتری- که برای ژاپنی‌ها مصداق تکان‌خوردن گهواره است- نزدیک به 300‌هزار نفر از اهالی پورتو پرنس پایتخت‌ هائیتی جان خود را از دست دادند. تراکم بالای جمعیتی و عدم استحکام بناهای شهر را شاید بتوان یکی از اصلی‌ترین دلایل بالارفتن تلفات انسانی در زلزله ‌هائیتی عنوان کرد؛ ایرادی که به بسیاری از مناطق مسکونی ایران خصوصا پایتخت زلزله‌خیز آن نیز وارد است.