رضا حاجی کریم عضو هیأت‌مدیره فدراسیون صنعت آب ایران
در دنیای امروز الگوی توسعه یک کشور باید مشخص و گویا باشد. در نخستین قدم باید الگوی توسعه‌‌مان را در کشور بر مبنای اقتصاد کم آب بگذاریم. در گام بعدی در اسناد آمایشی و سهمیه‌بندی‌های توسعه‌ای هم بایست نگاه کم‌آب را مدنظر قرار داد. ما باید بپذیریم در اقلیمی زندگی می‌کنیم که 85 درصد آن گرم وخشک است و فاقد دسترسی مناسب به منابع آب. اگر این بخش را بپذیریم معنی آن این است که بحث استفاده مجدد از آب و بازچرخانی آن به‌عنوان یک اصل مهم تلقی می‌شود.
فرض کنیم اگر امروز ما شهرک صنعتی داریم و این شهرک دارای طراحی است، در مرحله نخست نگاه این گونه باشد که به این شهرک صنعتی اجازه دسترسی به منابع زیر زمینی آب داده نشود. اگر مصرف برای آن مشخص می‌کنیم این مصرف را بایستی از باز چرخانی تعریف کنیم. بازچرخانی فاضلاب‌هایی که در نزدیکی آن شهرک صنعتی قرار دارد. اگر نگاه‌مان این باشد، هیچ زمانی به دنبال پروژه‌‌هایی همچون انتقال آب بین حوزه‌ای مانند اجرای خط لوله انتقال آب خزر به سمنان نمی‌رویم.
البته قدم‌های بسیار خوبی در موضوع تصفیه آب در کشور به‌خصوص در دولت تدبیر و امید برداشته شده است. اما تصفیه فاضلاب‌ها بیشتر رویکرد زیست محیطی داشته است. یعنی ما فاضلاب را تصفیه کرده‌ایم تا به واسطه این عمل، مانع آلودگی‌های محیط زیستی شویم، یا نهایتا حق‌آبه زیست محیطی حوزه‌ای را تأمین کنیم. ما هیچ وقت به تصفیه فاضلاب با دید بازچرخانی توجه نکرده‌ایم. البته در مقیاس کوچک فعالیت‌های صورت گرفته، مثلا به‌طور نمونه در مقیاس کوچک در صنایع فولاد چنین کاری شروع شده است.
ما صنایع فولاد گسترده در مرکز کشور داریم که آب را می‌بلعد. این صنایع می‌توانند از فاضلاب شهرهای مجاور خود استفاده کنند و با تکنولوژی غشایی به یک آب مناسبی در صنعت بدل شوند. اگر ما این کار را انجام بدهیم شاید ضرورت و توجیه طرح‌های انتقال آب از دریای عمان به صنایع فولاد مرکز کشور یک مقداری کمتر شنیده شود یا حداقل تخصیص‌های کوچک‌تری به این مسأله داده شود. ما به این فکر کنیم که به منابع زیرزمینی تنها به مصرف شرب معطوف شود. یعنی کوشش کنیم در عرصه صنعت و کشاورزی به‌خصوص کشاورزی که بیشتر مصرف آب به آن اختصاص دارد را با استفاده از بازچرخانی تأمین کنیم. همچنین بایستی استانداردهایمان را ارتقا دهیم. استاندارد تصفیه فاضلاب در حال حاضر در کشور ما در جایگاه بدی نیست، اما باز هم بایستی به ارتقای تکنولوژی در این حوزه فکر کنیم و نوع سیستم‌های تصفیه آب را برای دستیابی به استانداردهای بالاتر در قالب توسعه پایدار ارتقا دهیم. یک مسأله دیگر در این زمینه بحث قیمت آب است که حلقه مفقود این پروژه است. وقتی صحبت از بازچرخانی آب می‌کنیم یعنی با پروژه‌ای ارزان روبه‌رو نیستیم. بایستی با نگاه توسعه پایدار به این حوزه ورود کرد. دسترسی به آب از فاضلاب تصفیه شده پروژه گرانی است و وقتی مقایسه می‌کنیم با نحوه دستیابی به آب در شرایط کنونی توجیه اقتصادی ندارد.
آب در کشور ما کالای اقتصادی نیست و همین باعث شده که هر سرمایه‌گذاری در حوزه بازچرخانی با توجیه اقتصادی همراه نباشد. قیمت آب را باید به قیمت منطقی تبدیل کنیم. این مسأله در عرصه‌های صنعتی و کشاورزی یک اصل مهم است. بایستی زنجیره توزیع مواد غذایی و کشاورزی اصولی شود تا کشاورز سود بیشتری در این فرآیند داشته باشد. آن زمان است که از او می‌توان پول بیشتری برای استفاده از آب دریافت کرد.