روز چهارشنبه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس انرژی اتمی گفت ایران با گذشت یک ماه از اعلام آغاز گام پنجم و نهایی در کاهش تعهدات برجامی خود، هیچ اقدامی در جهت نقض توافق هستهای انجام نداده است. گروسی در نخستین سفر رسمی خود به واشنگتن پس از انتصاب به این سمت گفت: «بعد از گام پنجم، هیچ اقدام دیگری صورت نگرفته. البته آنها به غنیسازی ادامه میدهند.» به گزارش ایرنا، گروسی در سفر خود به آمریکا در یک جلسه مرکز تضارب افکار شرکت کرد و گفت لازم است که درک کنیم وضع توافق هستهای پیچیده است. گروسی همچنین در سفر خود با مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا دیدار و درباره برجام و نظارت آژانس بر فعالیت هستهای ایران رایزنی کرد اما از صحبتکردن درباره جزئیات این دیدار امتناع کرد.
ایران پس از اعلام خروج آمریکا از توافق هستهای، بازگشت تحریمها و همچنین عملکرد منفعل کشورهای اروپایی در زمینه اجرای تعهدات خود به منظور کاهش فشار تحریمها، گامهای کاهش تعهدات هستهای خود را در طی پنج مرحله و بازه زمانی شصت روزه آغاز کرد. در پانزدهم دیماه ایران با صدور بیانیهای اعلام کرد که گام پنجم و نهایی خود را در کاهش تعهداتش در برجام آغاز خواهد کرد و طی آن هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی که شامل ظرفیت غنیسازی، درصد غنیسازی، میزان مواد غنیشده و تحقیق و توسعه است، نخواهد داشت. ایران در این بیانیه همچنین اعلام کرد که همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی طبق روال ادامه خواهد داشت.
گروسی با اشاره به اینکه ایران برای کاهش تعهدات خود ابتدا اظهار نظر سیاسی و سپس بیانیه رسمی صادر کرد، گفت که آژانس تا حد «میلیگرم» فعالیتهای هستهای ایران را راستیآزمایی میکند و همچنان به نظارت بر برنامه هستهای ایران ادامه خواهد داد. مدیرکل آژانس همچنین درباره برخی توافقات پادمانی ابراز امیدواری کرد و گفت: «ما بر سر دو راهی پیچیدهای قرار داریم. قصد ندارم وارد موضوعات سیاسی شوم و نباید این کار را بکنم اما امیدوارم مذاکراتی که در جریان است نتیجهبخش باشد.»
گروسی روز سهشنبه در گفتوگویی با یورونیوز ضمن تأیید کاهش سطح انطباق ایران با تعهدات هستهای گفت با اینکه اوضاع کمی غیرمعمول است، اما همکاری ایران بهعنوان یک کشور تحت بازرسی قطع نشده است. او همچنین در پاسخ به این سوال که ایران چقدر با سلاح هستهای فاصله دارد با تأکید بر اینکه آژانس میزان و حد توافقشده را بررسی میکند، گفت: «این موضوع نیازمند تجزیه و تحلیل ظرفیتهای فنی ایران و بسیاری از کشورهای دیگر در این زمینه است.» او در پاسخ به این سوال که آیا تهران با 1200 کیلوگرم اورانیوم غنیشده به سلاح هستهای نزدیکتر شده یا نه گفت که این امکان وجود دارد اما این مقادیر در دیگر کشورهای دنیا هم هست و بنابراین باید مجموعهای از عوامل را در نظر گرفت.
ایران همواره اعلام کرده به محض اینکه کشورهای اروپایی تعهدات خود را در برجام عملی کنند، به تعهدات خود در توافق هستهای بازخواهد گشت. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز بارها گفته که ایران میز مذاکره را ترک نکرده و در صورت برداشتهشدن تحریمها تمایل دارد برجام را حفظ کند. با اینکه سخنگوی آژانس بینالمللی پیشتر تأیید کرده بود که ایران از مرز 300 کیلوگرم ذخیره غنیشده عبور کرده اما به نظر میرسد در زمینه کاهش تعهدات هستهای خود محتاطانه اقدام میکند. ایران هیچوقت اعلام نکرده که غنیسازی را به 20درصد میرساند و به تعهد خود در زمینه استفادهنکردن از پلوتونیوم در سطح تسلیحاتی پایبند بوده است.