شماره ۱۹۱۲ | ۱۳۹۸ يکشنبه ۲۷ بهمن
صفحه را ببند
زادروز «وتو»‏

‏هفتادوچهار ‎سال پیش در چنین روزی، برابر شانزدهم فوریه 1946 میلادی، نماینده اتحاد جماهیر شوروی در شورای امنیت سازمان ملل ‏متحد، هنگام رأی‌گیری برای تصویب یک پیشنهاد دست خود را به نشانه مخالفت بالا برد تا نخستین استفاده از «حق وتو» در ‏تاریخ سازمان ملل متحد رقم بخورد. «وتو» امتیازی است که پنج عضو دایم شورای امنیت یعنی ایالات متحده آمریکا، روسیه، ‏انگلستان، فرانسه و چین در اختیار دارند و براساس آن می‌توانند از تصویب هرگونه پیشنهادی در سازمان ملل متحد که آن ‏را مغایر منافع خود می‌دانند جلوگیری کنند.‏‎ Veto ‎واژه‌ای لاتین به معنای «من منع می‌کنم» است که نخستین بار در روم ‏باستان و مجالس سنای این امپراتوری مورد استفاده قرار گرفت. اما تاریخچه این حق یا درواقع «امتیاز ویژه» به کنفرانس ‏یالتا در‌سال 1945 میلادی
بر می‌گردد که نمایندگان قدرت‌های پیروز در جنگ جهانی دوم یعنی اتحاد جماهیر شوروی، ‏آمریکا و انگلستان با هم برای گنجاندن آن در منشور سازمان ملل متحد به توافق رسیدند. هنوز هستند کسانی که موافقت جهان ‏با اعطای این حق مضاعف به دولت‌های فوق را بر نتابیده و کم‌کاری کشورهای موسس سازمان ملل متحد در این زمینه را ‏نکوهش می‌کنند؛ اما آنهایی که تاریخ معاصر را عمیق‌تر خوانده‌اند خوب می‌دانند که اگر آن زمان «حق وتو» به رسمیت ‏شناخته نمی‌شد، اصولاً امروز چیزی با عنوان «سازمان ملل متحد» هم وجود نمی‌داشت، چه آنکه قدرت‌های برتر و پیروز ‏جنگ جهانی تشکیل یک مجمع جهانی بدون در نظر گرفتن حقی خاص برای آنها را بی‌فایده و فاقد ارزش می‌دانستند. تاکنون ‏روسیه (اتحاد جماهیر شوروی) 115 بار، ایالات متحده آمریکا 81 بار، انگلستان 29 بار، فرانسه 16 بار و چین 15 بار از ‏این حق استفاده کرده‌اند. «وتو» در جلسات شورای امنیت سازمان ملل متحد معنا می‌یابد و در رأی‌گیری‌های مجمع عمومی ‏این سازمان کاربرد ندارد. همچنین استفاده از این حق فقط با دادن رأی مخالف است که کارکرد پیدا می‌کند و دادن رأی ممتنع ‏یا غیبت نماینده یکی از این پنج کشور در جلسات رأی‌گیری شورای امنیت «وتو» تلقی نمی‌شود. یک‌سال پیش با قطعی شدن ‏خروج انگلستان از اتحادیه اروپا، فرانسه عنوان تنها کشور دارای حق وتو در این اتحادیه را به دست آورد و شاید درست به ‏همین دلیل آلمانی‌ها با ارایه یک پیشنهاد خواستار انتقال حق وتوی فرانسه به اتحادیه اروپا شدند. پیشنهادی که واکنش سرد ‏فرانسه را در پی داشت، هرچند پاریس در اقدامی دیپلماتیک و تعارف‌گونه متعهد شد برای عضویت دایم اتحادیه اروپا در ‏شورای امنیت سازمان ملل متحد و گرفتن حق وتو برای آن تلاش کند.‏


تعداد بازدید :  236