در مشكلاتی مثل كرونا باید شاهد دو نوع رفتار باشیم؛ دو رفتاری كه مكمل یكدیگر و برای حل بحران لازم و ملزوم نیز هستند: رفتار مردم و رفتار دولت. رفتار مردم از جنس فرهنگ است. تبعیت از مقررات، رعایت بهداشت و احترام به خود و دیگران جنس رفتار مردم است كه بسیار مهم است و بدون وجود این رفتار ممكن نیست بر هیچ بحرانی ازجمله و بهویژه كرونا غلبه كرد. ولی جنس رفتار دولت به كلی تفاوت دارد. دولت و حكومت باید برنامهریزی و آن را با اقتدار اجرا كند. قرار هم نیست پیشاپیش همه جامعه نیز با آن موافق باشند. دولت اگر راهبردی دارد باید آن را اعلام كند. دو عنصر اصلی در مبارزه با كرونا وجود دارد؛ اول پاكیزگی و رعایت بهداشت مردم از طریق شستوشو و ضدعفونی كردن دست و دوم حداكثر كاهش ممكن در ارتباطات حضوری مردم در فضای بیرون از خانه است. انجام وظیفه مردم به ظاهر ساده است، ولی چون عادت نداریم سخت است. باید برای آن چارهای اندیشید.
اخیرا پویش دستبند آبی (به رنگ آب) مطرح شده است كه میتواند همواره ما را با این تذكر مواجه كند كه با دستان آلوده صورت خود را لمس نکنیم. انجام وظیفه دولت بسیار سخت و در عین حال ضروری است. اگر قرار باشد مردم میان شهرها تردد نكنند، در این صورت دولت باید وارد ماجرا شود و نباید اجازه داد مردم عادی دست به این كار بزنند. اگر این ممانعت نباید انجام گیرد، در این صورت نیز دولت باید مانع جابهجاییهای كماهمیت و غیرضروری مردم در مقابله با حضور دیگران در شهر آنان شود. تعطیلی مدارس و دانشگاهها اولین گام بود؛ تغییر ساعات ادارات و احیانا نوبتیكردن ادارات و محدودیت تردد میتوانست كارآمد باشد. اگرچه درباره قرنطینه نظریات گوناگونی هست، ضمن اینكه ابعاد قرنطینه نیز فرق میكند؛ با این حال اگر دولت این را برای برخی مناطق کشور ضروری میداند باید صریحا اعلام و با قاطعیت كامل اجرا كند. نباید کار به جایی برسد که مردم به صورت خودجوش دست به اقداماتی بزنند كه معلوم نیست سرنوشت آن چه خواهد بود. وظیفه دیگر دولت در بخش تأمین نیازهای بهداشتی و نیز درمان بیماران است. اگر دولت در انجام این وظایف خود سست و ضعیف باشد، در روحیه مردم نیز آثار منفی خواهد گذاشت. تصمیمات دولت باید از منطق یكسانی تبعیت كند. اگر باید تردد و ارتباطات كم شود، افزایش ساعات كار موزهها رفتاری خلاف قاعده است و این نوع تصمیمات موجب بیاعتمادی میشود. واقعیت این است که بحران کرونا نشان داد در هر دو نوع رفتار ضعفها و ناهماهنگیهای اساسی داریم.