جبار طهماسبی مدیرعامل موسسه حقوقی ماف کردستان

راهکارهای‌ شناخته شده جهت مواجهه با معضل مین که در حقیقت شامل پنج فعالیت مکمل «خنثی‌سازی و پاکسازی»، «آگاه‌سازی و آموزش»، «حمایت از قربانیان»، «منهدم کردن انبارها» و «پیگیری‌های قانونی» هستند که با هدف کاهش اثرات اجتماعی، اقتصادی و محیطی ناشی از مین تعریف شده است که هر کدام از اهمیت بالایی نیز برخوردارند. اما هدف از این سطور پرداختن به اهمیت و ضرورت الحاق ایران به کنوانسیون اتاوا است که در سال ۱۹۹۷ در نتیجه تلاش‌های جامعه مدنی در تعدادی از کشورها تصویب شده است. متاسفانه هنوز استفاده از مین ضدنفر بر طبق قواعد عرفی حقوق‌بین‌الملل بشردوستانه ممنوع نیست، هرچند به کارگیری این مواد و مهمات دو اصل بنیادین حقوق بین‌الملل بشردوستانه، یعنی اصل تفکیک بین نظامیان و غیرنظامیان و دیگری اصل ممنوعیت رنج مضاعف یا بیهوده را نقض می‌کند.  طبق قاعده‌ای در حقوق بین‌الملل بشردوستانه عرفی، استفاده از مین‌های ضدنفر باید با مراقبت‌های خاص صورت پذیرد تا اثرات کورکورانه‌ سلاح به حداقل برسد از این رو استفاده از مین‌های ضدنفر ممنوع نشده است و ممنوعیت استفاده شامل دولت‌های عضو کنوانسیون است نظیر کنوانسیون مهمات خوشه‌ای مصوب ۲۰۰۸، که‌ سلاحی محدود شده است. با این وصف کنوانسیون ممنوعیت بکارگیری، انباشت، تولید و انتقال مین‌های ضدنفر و نابودی آنها(مصوب ۱۸ سپتامبر ۱۹۹۷) مشهور به کنوانسیون اتاوا نقش مهمی هم در مقابله با این معضل جهانی دارد. این کنوانسیون جدای از عنوان آن که گویای اهداف کلی آن است بر پاکسازی مین‌ها و کمک به قربانیان نیز تصریح دارد.
 کنوانسیون غیر از تعهدات عمومی در زمینه‌ی نابودی مین‌ها، در ماده ۶ به همکاری‌های بین‌المللی در خصوص حق درخواست و دریافت کمک، تحصیل مشارکت در بیشترین حد ممکن برای تبادل تجهیزات و اطلاعات فنی، ارائه تجهیزات پاکسازی و ... پرداخته و در بند ۳ آن نیز به بحث‌های مراقبتی و توانبخشی، توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی قربانیان مین و برنامه‌های آگاه‌سازی از طریق سازمان ملل و موسسات دیگر، کمیته‌ بین‌المللی صلیب سرخ و جمعیت‌های ملی هلال احمر پرداخته است.  براساس آمار ایران بعد از پایان جنگ تحمیلی در چهار میلیون و دویست هزار هکتار زمین آلوده در پنج استان آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان، دومین کشور آلوده به شانزده میلیون مین بود. هر چند در سال‌های از جنگ بسیاری از زمین‌های آلوده پاکسازی شد اما معضل وجود مین‌ و مهمات باقی‌مانده از جنگ هنوز قربانی می‌گیرد. لذا پیوستن ایران به کنوانسیون اتاوا در کنار ۱۶۴ کشور متعاهد دیگر جهان، ظرفیت پاکسازی و حمایتی فوق‌العاده‌ی را برای شهروندان به همراه خواهد داشت.