[حسام خراسانی] ترویج فرهنگ داوطلبانه در مشارکت‌های اجتماعی نیازمند الگوسازی صحیح بومی است که باید با توجه به فرهنگ ملی و دینی در آن مسیر حرکت کرد. «شهروند» به همین منظور در آستانه فرارسیدن شهادت مولای متقیان امام‌علی(ع) و لیالی قدر به بررسی و واکاوی تأثیر گفتار و سیره این امام معصوم(ع) در گسترش فعالیت‌های داوطلبانه و مشارکت‌های اجتماعی در نهادهای خدمت‌رسان همچون جمعیت هلال‌احمر پرداخته است. کارشناسان دینی حوزه نمایندگی ولی فقیه در جمعیت هلال‌احمر در گفت‌وگو با «شهروند» ضمن اشاره به برخی از فعالیت‌های این مجموعه با رویکردهای دینی، به بررسی این مهم پرداخته‌اند. آنچه در ادامه می‌آید بخشی از این گزارش است.
تیتر خبر این بود: «طلاب یاریگر». عکس هم تصویری از تعدادی از طلاب را نشان می‌دهد که با حضور در یکی از بیمارستان‌‌های کشور خدمات ارایه می‌کنند. خبر و تصویری که در روزهای اخیر با واکنش‌های بسیاری در شبکه‌های اجتماعی همراه شده است. یکی از کاربران این خدمت‌رسانی داوطلبانه را براساس تکلیف و رسالت ذاتی خود در دفاع از اسلام و برگرفته از تعالی و آموزه‌های دینی و سیره امام‌علی(ع) عنوان می‌کند. مسأله‌ای که حجت الاسلام‌والمسلمین امیر چهری، مسئول حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در جمعیت هلال‌احمر استان گیلان نیز به آن اشاره دارد. چهری معتقد است که قرآن و سیره معصومین(ع) بهترین الگو برای اقدامات بشردوستانه است. از نگاه این فعال دینی این کتاب آسمانی و این سیره رفتاری برای حمایت از صلح، حقوق اسیر، حقوق مستضعفان، عدالت و ظلم‌ستیزی نسخه شفابخش ارایه داده است.
بهره‌گیری از مفاهیم دینی در اندیشه‌های داوطلبانه
تقویت توسعه کانون‌های طلاب و استفاده از ظرفیت‌های دینی آنان در برنامه فرهنگی و امدادی هلال‌احمر و حضور در مجامع داوطلبی براساس مباحث فرهنگی ازجمله برنامه‌های صورت‌گرفته در جمعیت هلال‌احمر به منظور ارتقا و توسعه فعالیت داوطلبانه بوده است. انتشار عکس‌هایی از روحانیون خندان و روحانیونی که در فعالیت‌های اجتماعی همراه شدهاند، در سال‌های جدید در فضای مجازی با بازخوردهای بسیاری همراه شده است. مشارکت طلاب و روحانیون در مقابله با کرونا نیز موضوعی است که این روزها در میان کاربران فضای مجازی با برداشت‌های مختلفی مواجه شده است. گروه‌های مختلف جهادی در میان طلاب و روحانیون سعی‌کرده‌‌اند با برنامه‌ریزی در عرصه پیشگیری و توزیع بسته‌های بهداشتی فعالیت و حضور داشته باشند. بنا به گفته مسئول نمایندگی ولی فقیه در هلال‌احمر گیلان ۱۰۰ طلبه و روحانی در قالب تیم‌های مختلف آماده خدمت رسانی به مردم و کادر درمانی استان هستند. حجت الاسلام‌والمسلمین امیر چهری با اشاره به اینکه این تیم‌ها با هماهنگی نهادهای مختلف تبلیغی و فرهنگی استان شکل گرفته‌اند، افزود: «در برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته مقرر شده است که یک تیم از روحانیون مستقر در بیمارستان های رشت احکام شرعی مربوط به جانباختگان کرونایی را انجام دهند.» بنا به گفته حجت الاسلام‌والمسلمین چهری بعد از فتوای رهبر معظم انقلاب مبنی بر لزوم اجرای احکام شرعی برای بیماران جانباخته در بیمارستان ها، یک تیم ۱۰۰ نفره از طلاب و روحانیون شهر رشت با هدایت نماینده ولی فقیه در استان تشکیل شد و آنان این مهم را دنبال می‌کنند. این فعال دینی با بیان اینکه این فعالیت‌ها برگرفته از تعالیم دینی و سیره امیرالمومنین(ع) است، خاطرنشان کرد: «به امید خدا تا ریشه کن‌شدن بیماری کرونا همکاری و تعاون ادامه خواهد داشت.» چهری در ادامه به فضیلت شب‌های قدر اشاره کرده و ادامه می‌دهد: «یکی از شب‌های مبارک در فرهنگ ناب دینی ما شب قدر است. شب قدر به گونه‌ای است که در چندین آیه به شبی تعبیر شده که قرآن در آن نزول یافته و از هزاران ماه برتر است. این شب‌ها با شهادت امامی آزاده و عدالت‌طلب همراه شده است که باید به شیوه زندگی ایشان هم توجه ویژه داشته باشیم. امام‌علی(ع) برای این در این شب‌ها به شهادت رسید که می‌خواست با فسادهایی که در جامعه به وجود آمده بود، مبارزه کند. ایشان نماد صبر، شهامت، عدالت و نوع‌دوستی است، فضائلی که باید در جامعه نسبت به ترویج آن کوشید.»
شب‌های قدر فرصتی برای خودسازی
«هر ساله در آستانه فرارسیدن شهادت مولای متقیان علی(ع) و در لیالی قدر طرح‌های کوچه‌گردی به همت خیران کشور اجرا می‌شود. در این طرح‌ها جهادگران مایحتاج تعریف‌شده در سبد غذایی یک‌ماهه خانواده‌های مستمند را تهیه و در شب شهادت حضرت علی(ع) در میان محرومان توزیع می‌کنند. هم‌اکنون این طرح به عنوان یک آیین جای خود را در میان مردم باز کرده است و به صورت خودجوش خیران آن را اجرا می‌کنند، در جمعیت هلال‌احمر نیز این طرح با عنوان طرح دست‌یار دنبال می‌شود.» موضوعی که حجت‌الاسلام‌والمسلمین اسدالله اسدی، مسئول دفتر حوزه نمایندگی ولی فقیه در جمعیت هلال‌احمر خراسان رضوی، نیز به آن اشاره دارد. این فعال دینی معتقد است: «رمضان ماه تزکیه نفس و ماه میهمانی خداوند است، در این ماه پربرکت روزه‌داران بر سر سفره میهمانی پروردگار نشسته و از فضائل اخلاقی آن بهره‌مند می‌شوند.»
حجت‌الاسلام والمسلمین اسدی با اشاره به منویات رهبر معظم انقلاب مبنی بر طرح قرارگاه رزمایش مواسات و کمک مومنانه ادامه می‌دهد: «به طور مثال در اتفاقات تلخ شیوع کرونا اقشار فراوانی از جامعه آسیب‌های مالی دیده‌‌اند، یکی از عرصه‌های مهم حضور جامعه ایمانی در عرصه‌های اجتماعی تحقق همین کمک مومنانه است.» حجت‌الاسلام و المسلمین اسدالله اسدی جمعیت هلال احمر را یکی از نهادهایی عنوان می‌کند که از مصادیق آیه 19 سوره اسرار است که خدا در این آیه می‌فرماید کسی که خواهان آخرت است و برای رسیدن به آن تلاش مومنانه کند، خدای متعال سعی و تلاش او را مورد پاداش قرار می‌دهد. به نگاه این فعال دینی این شب‌ها فرصت مناسبی است برای خودسازی، فرصتی که انسان می‌تواند کاستی‌ها و کمبودهای خود را برطرف کند. باید در این شب‌ها با دعاکردن برخی عادات را در خود حذف و بهترین‌ها را جایگزین آنها کنیم، یکی از این عادات خوب تقویت حس همدردی و یاریگری در خود است. بنا به گفته حجت‌الاسلام اسدی جمعیت هلال‌احمر در ماه مبارک رمضان به صورت مجازی به برگزاری جزء‌خوانی قرآن کریم، تفسیر آیات و ارایه مفاهم دینی می‌پردازد. مسأله‌ای که می‌تواند باعث ارتقای فرهنگ دینی و مشارکت در جامعه شود.
خدمت به محرومان
این شب‌ها هر گوشه‌ای از شهر نشانه‌ای از دلدادگی است، به هر گوشه از شهر که چشم می‌دوزی و نگاه‌هایت به هر کجا که خیره شود، چشم‌هایی پر از اشک می‌بینی، دست‌های بلند شده به سوی آسمان؛ گوش‌هایت هم جز زمزمه و نجوای میان معشوق و عاشق چیز دیگری نمی‌شنود، «آری»، همه شهر نشانه‌ای از ماه دلدادگی است؛ ماه میهمانی خدا. هر کس را که می‌بینی به نحوی به راز و نیاز با پروردگار خود پرداخته است؛ ماه «ماه عاشقی» است و حال و هوای همه هم شیدایی. اما داوطلبان و جهادگران با حال‌وهوای متفاوت حاضرند، حاضر و یاریگر. یک «یا علی» می‌گویند و کار آغاز می‌شود؛ کاری که با تأسی و الگوبرداری از حضرت علی(ع) شکل گرفته است؛ خدمت به محرومان.
چطور یک طلبه داوطلب شویم
کانون‌های طلاب هلال‌احمر برای جذب، آماده‌سازی و به‌کارگیری طلبه‌های مدارس و حوزه‌های علمیه تشکیل شدهاند. اعضای کانون‌های طلاب مانند اعضای دیگر سازمان‌ها در طرح‌های مختلف مانند کاروان‌های نیکوکاری، اردوهای آموزشی و امدادی شرکت می‌کنند. اعتماد و اقبال عمومی مردم نسبت به طلاب باعث می‌شود این اعضا بتوانند در دورترین نقاط کشور و روستاها اندیشه نوع‌دوستی و خدمات بشردوستانه را ترویج دهند. اعضای کانون‌های طلاب بعد از بیست‌ونُه‌سالگی می‌توانند براساس نیاز با سازمان امدادونجات همکاری کنند و مهارت و آمادگی لازم را برای حضور در حوادث به دست آورند. در حوادثی مثل سیل و زلزله حضور روحانیون در منطقه باعث قوت قلب بازماندگان و اطمینان خاطر آنها نسبت به خاکسپاری صحیح عزیزان‌شان می‌شود. طلاب امدادگر علاوه بر انجام احکام شرعی مورد نیاز در زمان بحران می‌توانند در ارایه خدمات امدادونجات با سازمان همکاری کنند. درحال حاضر بیش از ۲۰۰کانون طلاب در مدارس و حوزه‌های علمیه کشور تأسیس شده است.