شماره ۱۹۷۱ | ۱۳۹۹ پنج شنبه ۲۵ ارديبهشت
صفحه را ببند
اهمیت صادرات هنوز هم در ایران ناشناخته است

جمشید نفر رئیس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران

صـــــدور بــخــــشــــنـــــامـــه‌های خلق‌الساعه‌ بزرگ‌ترین مشکل بخش صادرات و به‌خصوص صادرات کالاهای کشاورزی است. معتقدم هر گونه ‏ممنوعیت یا هر بخشنامه خلق‌الساعه‌ای که باعث شود صادرات در کشور ما تحت‌الشعاع قرار بگیرد، به هیچ‌وجه قابل قبول نیست. اصل ‏مطلب این است که هنوز در کشور ما نقش و اهمیت صادرات تبیین نشده است. اینکه صادرات چه نقش اساسی در اقتصاد کشور دارد و ‏صادرکننده در این میان می‌تواند چه آثاری بگذارد.‏‎ ‎در این سال‌ها در زمینه شناخت اهمیت صادرات یک قدم به جلو رفته‌ایم چرا که به ‏غیر از مواقع ضروری، ممنوعیت صادرات کالاها و به‌طور خاص کالاهای کشاورزی به کلی لغو شده و  این قدمی رو به جلو بوده و در عین ‏حال باید این نکته را هم گوشزد کرد که مدیریت صادرات به وسیله دریافت عوارض و تعرفه‌های صادراتی امری غلط است. یعنی در این ‏مدت امری درست را در کنار امری غلط گذاشته‌ایم و در حوزه صادرات اجرایی می‌کنیم. همین مسأله بیانگر آن است که هنوز در کشور ‏ما اهمیت صادرات فهمیده نشده است.‏
این نکته که در مواقع ضروری ممنوعیت صادرات یا اعمال تعرفه‌های صادراتی کاری به موقع و پیشگیرانه است، بر کسی پوشیده نیست ‏اما پیش از هر چیز باید بپرسیم که مواقع ضروری، دقیقا چه وقت‌هایی پیش می‌آید؟ برای مثال پیش از آمدن کرونا به ایران، بعضی ‏شرکت‌های تولید‌کننده، صادرات ماسک، دستکش و سایر تجهیزات پزشکی را به خارج از کشور به عهده داشتند. ‏
در مدت بسیار کوتاهی از صادرات تجهیزات مقابله با کرونا جلوگیری شد و به نظر من هم کار درستی بود، برای اینکه سلامت جامعه ‏مسأله بسیار مهمی است و همین ممنوعیت صادرات ماسک و دستکش و همچنین مدیریت خوبی که در کم و کیف تولید این ‏تجهیزات بود باعث شد در مدت کوتاهی شرایط خوبی در تأمین این کالاها پیدا کنیم و پس از آن هم در دوره کوتاه با مدیریتی ‏فوق‌العاده، امروز در جایگاه صادرات این محصولات هستیم و در عین حال کمبودی هم در داخل کشور نداریم.
 این روند نمونه خوبی ‏است که در صادرات یک کالای حیاتی که با جان مردم سر وکار دارد، هم نیاز داخل تأمین شد و هم موفق به از سرگیری صادرات ‏شدیم. همین مسأله می‌تواند تضمینی باشد که از عهده موارد مشابه هم می‌توانیم به خوبی بیرون بیاییم. اما شرط این موفقیت در گرو ‏این است که اهمیت بالای صادرات را در اقتصاد کشور بدانیم. درباره محصولات کشاورزی هم نباید از اهمیت صادرات غافل باشیم. ‏کشاورزی کشور ما از نقطه شروع تا نقطه پایان یک نظام غیرمکانیزه و هزینه‌بر است و امکانات و تجهیزات و علم روز کشاورزی را ندارد. ‏علاوه بر این نقطه ضعف نگاه تولید در بخش کشاورزی کشور ما نگاهی به داخل و مصرف داخلی است. اگر در محصولاتی به تولید انبوه ‏رسیدیم برای صادرات هم فکر می‌کنیم. همین نداشتن برنامه برای صادرات می‌تواند مشکل‌آفرین باشد، آنچنان که تا امروز هم بوده است.‏
نوین شدن کشور ما در بخش کشاورزی و داشتن تولید انبوه و همچنین برنامه‌های صادراتی و داشتن کشورهای هدف والبته مطالعه بر ‏نیاز داخل و برآورد دقیق آن از ملزوماتی است که می‌تواند کشاورزی را در کشور ما به صنعتی پر رونق تبدیل کند.‏
در این وانفسا اگر در برآورد میزان مصرف داخلی اشتباه کردیم و کمبود به وجود آمد من شخصا معتقدم نباید صادرات را تضعیف کنیم ‏چون صادرات حاصل یک روز و دو روز کار کردن نیست.
اگر زمانی بین صادرات و مصرف خواستیم تصمیم بگیریم، ‏معتقدم باید صادرات حرکت خود را طی کند و  آماده هستم دلایل خودم را هم بیاورم که اگر دو‌سال روی صادرات مداوم پایداری شود ‏دیگر مشکلی به‌عنوان مشکل مصرف داخلی به وجود نخواهد آمد. اما همه راهکارهای بخش کشاورزی به اینجا ختم نمی‌شود. تولید هم ‏فراز و فرودهای خود را دارد.
بزرگ‌ترین مشکلی که در تولید داریم و بخش کشاورزی هم از آن مستثنی نیست، ناشی از سیاست‌زدگی ‏کشور است چرا که بیشتر ارگان‌های حمایتی در کشور ما نه در خدمت اقتصاد بلکه از آنِ سیاست هستند.
به نظر می‌رسد ما در سیاست ‏مسیرهای خوبی را رفتیم و امروز از توانایی و قدرت بالایی برخوردار هستیم. همین که خیال‌مان جمع است و رهبری هم می‌گوید ‏جنگ نمی‌شود، به این دلیل است که توانستیم به شرایط دفاعی برسیم و اما از این به بعد باید به اقتصاد فکر کنیم و از موضع قدرت هم بیندیشیم.‏
برای اینکه کشاورزی و اقتصاد کشاورزی مدرن داشته باشیم صرف تولید محصولی مثل سیب‌زمینی کفایت نمی‌کند بلکه باید جمع‌آوری ‏هم براساس اصول روز باشد و صنایع تبدیلی هم سیاست ارزش افزوده محصولات کشاورزی را با قدرت ادامه دهند و همچنین بتوانیم ‏راه محصولات را در بازارهای داخلی و خارجی پیدا کنیم تا موتور صادرات کشاورزی به حرکت دربیاید.
این هم به شرایط ثبات ‏سیاسی احتیاج دارد که سرمایه‌گذاران خارجی بیایند و با توجه به اینکه ما نمی‌توانیم در وضع موجود از امکانات و تجهیزات روز دنیا ‏برخوردار و سرمایه‌گذاری زیادی داشته باشیم، از ظرفیت‌های فناورانه آنها نهایت استفاده را ببریم. اگر قدم‌های اولیه برداشته و ‏کشاورزی ما مکانیزه شود و ارزش افزوده پیدا کند و البته ثبات تولید هم داشته باشیم و بخشنامه‌های غیرمنطقی مثل ممنوعیت ‏ناگهانی صادرات محصولی یا تعرفه برمحصولی دیگر به وجود نیاید، محصولات کشاورزی ما می‌توانند راه خود را به بازارها پیدا کنند.
‏می‌توان با کمک ایرانیان خارج از کشور با توجه به تراکمی که در دنیا دارند، مغازه‌های زنجیره‌ای را در شهرهای دنیا احداث کنیم که ‏محصولات کشاورزی ما در این مغازه‌ها عرضه شود و این باعث می‌شود که محصولات کشاورزی ایران ما بیشتر شناخته و تقاضا ‏برای آن بیشتر شود البته حفظ استانداردهای جهانی اعم از کیفیت محصولات، اندازه و شکل بسته‌بندی و بهداشت آنها هم نیاز ‏است.‏


تعداد بازدید :  261