[باربارا اسلاوین] ایران از زمانی که برجام را امضا کرد، منتظر به پایان رسیدن تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل در اکتبر 2020 است. پایان این تحریم‌ها به مدرن‌سازی تجهیزات نظامی غیر اتمی کمک می‌کند که قدمت آنها به قبل از انقلاب اسلامی سال 1357 می‌رسد.
ایران توانایی چشمگیری در توسعه سیستم‌های نظامی از خود نشان داده و تاکنون نیاز به واردات سلاح‌های گران‌قیمت را کاهش داده است. به همین ترتیب، به دلیل محدودیت‌های اقتصادی و ژئوپلیتیکی شامل تأثیر تحریم‌های آمریکا، همه‌گیری ویروس کرونا و احتیاط برخی از صادرکنندگان احتمالی، ایران گزینه‌های محدودی برای خرید سلاح دارد.
بر اساس آخرین آمار، بودجه نظامی ایران در میان کشورهای جهان در رده هجدهم قرار دارد. سال گذشته بودجه نظامی ایران 12میلیارد و 600 میلیون دلار بود. اسراییل با 20میلیارد و 500میلیون دلار در رده پانزدهم، عربستان سعودی با 61میلیارد و 900میلیون دلار در رده پنجم و درنهایت بودجه نظامی آمریکا با 732میلیارد دلار در رده اول قرار دارد.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در یادداشت انتقادی که سال 2017 در نیویورک‌تایمز منتشر شد، تصریح کرد که فروش میلیارد دلاری آنچه دونالد ترامپ «تجهیزات زیبای نظامی» خطاب می‌کند و به وسیله دولت خودش و دولت‌های پیشین به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس فروخته می‌شود، تأثیری در امنیت آن کشور یا منطقه نداشته است.
ایران ممکن است بخواهد سامانه زمین به هوای اس-400 روسیه را خریداری کند، اما برای تأمین هزینه آن با مشکل روبه‌روست. روسیه هم ممکن است نخواهد با فروش این تجهیزات پیشرفته به ایران، با اسراییل درگیر شود. ایران ممکن است تنها برخی از اجزای اس-400 را وارد کند؛ همان کاری که برای رادارهای کاستا و نبو اس وی روسی انجام داد. به گفته مایکل آیزنستات، مدیر برنامه تحقیقاتی، امنیتی و نظامی در موسسه واشنگتن در سیاست‌های شرق نزدیک، تهران و مسکو بیش از یک دهه بر سر سیستم
اس-300 با یکدیگر چانه زدند. به گفته آیزنستات، ایران به دنبال تجهیزات شامل ناوبری، سیستم‌های هدایت‌کننده و فناوری‌های پیش‌ران به‌منظور توسعه برنامه‌های موشک‌های بالستیک، کروز و پهپادی خود است.
برخی کارشناسان معتقدند ایران به دنبال جت‌های جنگی، هواپیماها و هلی‌کوپترهای لجستیکی است؛ مانند جنگنده‌های بمب‌افکن سوخو-30 روسی یا جنگنده جی‌اف-17 که محصول مشترک چین و پاکستان است. آنها می‌گویند احتمال خرید جی‌اف-17 بیشتر است، چون قیمت آن 10میلیون دلار از سوخو ارزان‌تر است، شرایط نگهداری راحت‌تری دارد و در آن از توربوفن آردی-33 کلیموف استفاده می‌شود که ایران تجربه کار با آن را در جت جنگنده میگ-29ای دارد.
آیزنستات می‌گوید ایران همچنین به دنبال واردات تکنولوژی اطلاعاتی، نظارت و شناسایی است. علاوه بر آن، ایران به دنبال موشک‌های هوا به هوای راداری جدید مانند آر-77-1 روسی یا پی‌ال-15 چینی است و تمایل خود را به تانک‌های تی-90 روسی ابراز کرده است.
به گفته آیزنستات، هزینه نوسازی نیروهای هوایی ایران، که همچنان از جنگنده‌های گرومن اف-14 تام‌کت استفاده می‌کند، نزدیک به 100میلیارد دلار خواهد بود.
ایران پیش از این نیز بارها تلاش کرد سیستم نظامی خود را بازسازی کند. در سال 1990 پس از پایان جنگ سرد به دنبال خرید تجهیزات از کشورهای بلوک شرق بود که فشارهای سیاسی آمریکا و کمبود بودجه مانع از وقوع آن شد. سوالی که اکنون وجود دارد این است که بعد از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و خشم جهانی نسبت به دولت ترامپ در شرایطی که ایران کاملا به تعهدات خود پایبند بوده، این کشور چگونه می‌تواند جلوی تجارت سلاح جهان را با ایران بگیرد؟ نمی‌توان گفت که سلاح‌های غیر اتمی جدید توازن قدرت را در خلیج فارس از بین می‌برد. آمریکا و متحدانش از لحاظ سخت‌افزاری قدرت بیشتری دارند و توانایی‌های نامتوازن ایران، قوی‌ترین سلاح آنها در آینده است.
منبع: شورای آتلانتیک