[شیما بیرقی – کارشناس برنامه سلامت مادران و شیر مادر مرکز بهداشت شمال تهران]هفته جهانی تغذیه با شیر مادر از یکم تا هفتم آگوست مصادف با دهم تا شانزدهم مرداد به مدت یک هفته در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود. هدف از برگزاری هفته جهانی تغذیه با شیر مادر بالا بردن آگاهی همگانی درباره اهمیت تغذیه با شیر مادر و تشویق مادران به شیردهی برای بهبود سطح سلامت کودکان در سراسر جهان است. هر ساله شعاری برای این هفته اعلام می‌شود و شعار امسال «سیاره‌ای سالم با حمایت از تغذیه با شیرمادر» است. شیر مادر مناسب‌ترین تغذیه برای شیرخواران است. توصیه جهانی برای تغذیه مطلوب شیرخواران مبنی بر شروع تغذیه با شیرمادر در ساعت اول تولد، تغذیه انحصاری با شیرمادر در 6ماه اول عمر و سپس تداوم تغذیه با شیر مادر همراه با غذای کمکی سالم تا دو سالگی یا بیشتر است. تغذیه با شیر مادر بهترین الگوی رشد و تکامل مطلوب را فراهم می‌کند. شیر روزهای اول (آغوز یا کلستروم) حاوی مواد مغذی و ایمنی بخش است که نقش حفاظتی در برابر بیماری‌ها دارد که نخستین ایمن‌سازی کودک به شمار می‌رود. تغذیه با شیر مادر رابطه عاطفی صمیمی بین مادر و فرزند فراهم می‌کند که منجر به ارتقای تکامل عاطفی- روانی کودک و در دوران بلوغ موجب امنیت روانی بیشتری می‌شود. ضریب هوشی در کودکانی که شیرمادر می‌خورند، بالاتر است. تکامل بینایی و تکامل راه رفتن و تکلم روان‌تر در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند، خیلی سریع‌تر است. مرگ ناگهانی در کودکانی که شیر مادر می‌خورند، بسیار کمتر است. همچنین تغذیه با شیر مادر بروز سرطان، آسم، اگزما، آلرژی، عفونت‌های تنفسی، عفونت‌های گوارشی و بیماری‌های اسهالی را کاهش می‌دهد. اما شیردهی تنها برای نوزاد تأثیر خوبی ندارد، مزیت‌هایی برای مادر هم دارد. چربی ذخیره شده دوران بارداری، برای تولید شیر مصرف می‌شود و در نتیجه مادر زودتر وزن اضافی خود را از دست می‌دهد. همچنین اندام‌ها، رحم و پستان‌ها زودتر به حالت عادی بر می‌گردند و کم‌خونی و خونریزی پس از زایمان در این مادران کمتر دیده می‌شود. احتمال بروز سرطان پستان و تخمدان، پوکی استخوان، دیابت و بیماری‌های قلبی - عروقی هم کمتر است. ترشح هورمون اکسی توسین(هورمون عشق) یا بازتاب جهش شیر در مادرانی که فرزندشان را شیر می‌دهند سبب افزایش شادابی و امنیت خاطر آنها می‌شود و درصد ابتلا به افسردگی در این مادران بسیار کمتر است. شیر مادر برای حفاظت از محیط‌زیست هم مزایایی دارد و به آن کمک می‌کند. شیرخشک نیازمند بسته‌بندی (قوطی، کاغذ، کارتن) و مصرف آن محتاج آب سالم، بطری و سرشیشه است که علاوه بر تحمیل بار مالی به خانواده و جامعه، به‌عنوان مواد غیرقابل برگشت به طبیعت هم مشکل ایجاد می‌کند. همچنین از آنجا که شیرخشک طی مراحل مختلفی در کارخانه تولید می‌شود، سبب آلودگی محیط‌زیست شده و برای تولید سوخت مورد نیاز آن باید از منابع طبیعی استفاده شود. البته حالا در دوره شیوع کرونا، شاید برای مادران برای شیردهی ابهاماتی وجود داشته باشد. شیوع بیماری کرونا در سطح جهان، مخاطرات و نگرانی‌هایی را برای مادران مبتلا یا مشکوک به کووید-19 در زمینه شیردهی ایجاد کرد. در همین راستا، سازمان جهانی بهداشت، دستورالعمل‌ها و راهنماهایی در مورد تغذیه نوزاد با شیرمادر منتشر کرد. در این دستورالعمل آمده که این ویروس تاکنون در شیر مادر مبتلا یا مشکوک به کووید-19 مشاهده نشده است، همچنین شواهدی دال بر انتقال ویروس از طریق تغذیه مستقیم از پستان مادر یا از طریق شیر مادر مشاهده نشده است. البته لازم به ذکر است تحقیقات بر روی شیرمادر همچنان ادامه دارد. همچنین برقراری تماس پوست با پوست مادر و نوزاد و شروع زودرس تغذیه با شیر مادر موجب بهبود وضع تنظیم دمای بدن نوزاد می‌شود و ضربان قلب و تنفس شیرخوار را ثبات می‌بخشد و با کاهش مرگ‌ومیر نوزادان هم همراه است. در مادران مبتلا یا مشکوک به کووید-19می‌توان تماس پوست با پوست و تغذیه با شیرمادر را پس از زایمان شروع کرد. به طور کلی مزایای بی‌شمار برقراری تماس پوست با پوست مادر و نوزاد و تغذیه با شیر مادر از خطرات احتمالی انتقال و بیماری‌های مرتبط به کووید-19 بیشتر است. همه اینها در شرایطی است که انتقال ویروس از طریق تغذیه مستقیم از پستان مادر یا از طریق شیرمادر ثابت نشده است.