[ راضیه زرگری ] دروازه ورود هر علاقه‌مند به تجربه کار و فعالیت در جمعیت هلال‌احمر، سازمان جوانان این نهاد است. از کودکانی که نوع‌دوستی و کمک به انسان‌های دیگر را در عضویت در غنچه‌های هلال یاد می‌گیرند، نوجوانانی که آمادگی در مخاطرات و کمک‌های اولیه را در دوره‌های دادرس می‌آموزند تا جوانانی که در کانون‌های متنوع ترویج بشردوستی و صلح را در کنار حمایت‌های امدادی و روانی از آسیب‌دیدگان حوادث و بحران‌ها مشق می‌کنند. عضویت در مجموعه هلال‌احمر ذاتا داوطلبانه است و زمانی که هر یک از اعضا براساس تخصص، مهارت و آموزش‌هایی که دیده‌اند به سازمان‌های زیرمجموعه هلال‌احمر ملحق می‌شوند، وظایف و مسئولیت‌ها برایشان تعریف می‌شود. نکته‌ای که در جای جای مجموعه همیشه سرلوحه فعالیت‌ها بوده، پایبندی به اصول هفتگانه نهضت جهانی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر است؛ استقلال، بی‌طرفی، بی‌غرضی، جهان‌شمولی، بشردوستی، یگانگی و خدمت داوطلبانه. به بیان ساده‌تر هم امدادگری که بعد از زلزله نخستین فردی است که برای کمک به آسیب‌دیدگان می‌رسد و هم پزشک داوطلبی به دور افتاده‌ترین نقطه کشور می‌رود تا درد دردمندان را درمان کند، هر دو باید در مسیر فعالیت در این مجموعه به اصول نهضت پایبند باشند. در این میان وظایف و مسئولیت‌های سازمان‌ها ازجمله سازمان جوانان هلال‌احمر با توجه به ظرفیت‌ها و امکانات تخصصی تعریف شده تا در مأموریت‌ها خللی در موضوع کمک‌رسانی اتفاق نیفتد. بر همین اساس، تیم‌های ارزیاب، واکنش سریع و امداد نخستین گروه‌های پاسخگویی به بحران هستند و تیم‌های سحر با مسئولیت حمایت‌های روانی چند روز بعد از حادثه در محل حاضر می‌شوند تا با تکنیک‌های تخصصی داغ مصیبت را در دل بازماندگان حادثه کم کنند. موضوع این گزارش چگونگی ورود جوانان، امدادگران یا داوطلبان جمعیت هلال‌احمر به حوزههای دیگر این مجموعه برای تسریع و توسعه کمک‌رسانی به‌ویژه در بحران‌هاست؛ اینکه سازوکاری فراهم شود تا مثلا جوانان هلال‌احمری بتوانند زودتر به محل حادثه آمده و در کنار امدادگران به حمایت از آسیب‌دیدگان بپردازند یا داوطلبان جمعیت بیشتر و بهتر بتوانند در طرح‌های مناسبتی جمعیت حضور فعال داشته باشند. ایده‌ای که به تازگی در جلسه مشترک روسای سازمان جوانان و سازمان امدادونجات مطرح شده و درحال پیگیری برای نهایی شدن است. تیم‌های آماده بشردوست امدادونجات، ایده‌ای است که از طرف رئیس سازمان جوانان هلال‌احمر مطرح شده است. محمد گل‌فشان در مورد این ایده به «شهروند» توضیح می‌دهد: «یکی از طرح‌های مهمی که مدت‌هاست درحال برنامه‌ریزی برای آن هستیم تشکیل تیم تابان (تیم‌های آماده بشردوست امدادونجات) است که در آن اعضای سازمان جوانان و نجاتگران به دو تیم پانزده نفره دسته‌بندی می‌شوند و وظایف مشخص شده‌ای را در زمان حوادث دنبال می‌کنند. به طوری که تیم‌های تخصصی امدادونجات کارهای تخصصی خود را انجام می‌دهند؛ مثل نجات جان انسان‌ها و آواربرداری. تیم‌های جوانان همراه گروه می‌توانند هم حمایت‌های روانی و هم اسکان اضطراری را انجام دهند.»تا امروز فرآیند امدادونجات به این صورت بوده که تیم‌های واکنش سریع و امداد اول وارد عمل می‌شوند و در ادامه تیم‌های اسکان و نهایتا دو سه روز بعد از حادثه تیم‌های حمایت روانی از آسیب‌دیدگان به محل حادثه می‌آیند و تخصص‌های خود را اجرا می‌کنند. ایده سازمان جوانان به گونه‌ای است که همه مسئولیت‌ها همزمان و در کنار هم انجام شود؛ یعنی بدون اینکه خللی در عملیات ایجاد کند، با سرعت بیشتر و کیفیت بهتر به آسیب‌دیدگان حادثه رسیدگی شود. رئیس سازمان جوانان هلال‌احمر می‌گوید: «این طرح را به سازمان امدادونجات ارایه داده‌ایم و قرار است با حضور کارشناسان سازمان امدادونجات تکمیل شود. در سازمان جوانان هم باید بیشتر روی ایده کار شود. موضوع باید موشکافانه بررسی و نهایتا آیین‌نامه‌ای برایش نوشته شود. در صورتی که دو سازمان به توافق برسند، موضوع را در جلسه شورای معاونان جمعیت با حضور دکتر همتی مطرح می‌کنیم و در صورت تصویب، نهایی و اجرا خواهد شد.»
لزوم تهیه کتابچه راهنما و نقشه راه برای همه هلال‌احمری‌ها
یکی از وظایف اصلی و بزرگ سازمان جوانان، پشتیبانی از تیم‌های امدادی سازمان امدادونجات جمعیت هلال‌احمر در زمان حوادث است. مهدی ولی‌پور، رئیس سازمان امدادونجات جمعیت هلال‌احمر می‌گوید بخش زیادی از نجاتگران و امدادگران از اعضای جوانان هستند که عمده زحمات ارزیابی و بازتوانی درحوادث برعهده این عزیزان است. او معتقد است بر همین اساس باید نگاه ویژه‌ای به این سازمان که از ورودی‌های اصلی جمعیت هلال‌احمر است، صورت پذیرد. مسأله‌ای که ولی‌پور در جلسه با رئیس سازمان جوانان به آن اشاره می‌کند، مشکلاتی در زمینه نگهداشت و به‌کارگیری وسازماندهی اعضاست که بخش زیادی از آن متوجه مشکلات ستادی و برنامه‌ریزی‌های موجود است. او می‌گوید: «زمان حوادث تمامی کارها نباید برعهده سازمان امدادونجات باشد و تقسیم کار باید صورت بپذیرد. به‌عنوان مثال وظیفه تغذیه اضطراری با داوطلبان و وظیفه اسکان اضطراری با جوانان باشد.» یکی از مشکلات موجود، نداشتن اطلاعات کافی اعضای تازه وارد درجمعیت هلال‌احمر است. ولی‌پور با این مقدمه ادامه می‌دهد: «وقتی فردی وارد هلال‌احمر می‌شود، نقشه‌راه مشخصی برای او وجود ندارد تا تکلیف خود را بداند. لازم است با تهیه یک کتابچه یا دستورالعمل برای جوانان مشخص شود که بعد از چندسال قرار است به کجا برسند و چه خدماتی ارایه دهند. مثلا چه مراحلی را باید بگذرانند تا به مرحله نجاتگر و ایثارگر برسند. راهنمای داوطلبی می‌تواند تمامی مراحل از بدو ورود در سازمان جوانان و داوطلبان تا رسیدن به مراحل نجاتگری در سازمان امدادونجات را مشخص کند. » به گفته رئیس سازمان امدادونجات هلال‌احمر تجدیدنظر در آموزش‌ها و نحوه به‌کارگیری اعضا ضروری است و ساماندهی نیروها باعث می‌شود که عملکرد مناسب‌تری در بحران داشته باشیم.
هدف اصلی از این پیشنهادها یکپارچه کردن فرآیند یاری رساندن به مردم است
رئیس سازمان جوانان معتقد است ایده تشکیل تیم تابان فاصله میان امدادگران و جوانان هلال‌احمر و مرزهایی را که شاید در برخی مأموریت‌ها باشد از میان برمی‌دارد: «خدمت‌رسانی به مردم هم راحت‌تر می‌شود. بحث‌ها یا سوءتفاهم‌هایی که ممکن است بین امدادگران و جوانان در بحبوحه بحران‌ها پیش بیاید با اجرایی شدن این طرح از بین می‌رود. چراکه همه اعضا و داوطلبان هلال‌احمر فرزندان یک خانواده هستند و مأموریت‌های جمعیت هلال‌احمر نیز جزیره‌ای و جدا از هم نیست.» گل‌فشان به توسعه این طرح با دیگر زیرمجموعه‌های هلال‌احمر اشاره می‌کند: «همین طرح را می‌شود با سازمان داوطلبان هم اجرایی کرد. کارهایی که در سازمان داوطلبان به‌عنوان وظایف اصلی تعریف شده مشخص است. ما این پیشنهاد را می‌دهیم که جوانان هلال‌احمر در کدام حوزه فعالیت می‌توانند کنار داوطلبان باشند؛ یعنی داوطلبان مجری کار باشند و جوانان همکار. در این بین یکسری موضوعات تخصص سازمان جوانان است که باز هم می‌توانیم از مشارکت داوطلبان و امدادگران به عنوان همکار بهره ببریم. طرح‌هایی مثل کاروان سلامت در مناطق محروم یا طرح ارمغان مهر که از دانش‌آموزان بی‌بضاعت دستگیری می‌کند. همه ما در مجموعه هلال هستیم و اختلافی وجود ندارد؛ هدف اصلی از این پیشنهادها یکپارچه کردن فرآیند یاری رساندن به مردم در سختی‌ها و کمک به آسیب‌دیدگان در حوادث است تا نهایتا رضایتمندی عمومی از جمعیت هلال‌احمر بیشتر شود.»
گل فشان توضیح می‌دهد: «طرح با نهایی شدن بند‌های آیین‌نامه به روزهای پایانی نزدیک می‌شود؛ تا از این به بعد فعالیت‌های سازمان‌های جمعیت هلال‌احمر مشترک با یکدیگر تعریف و اجرایی شود.» گل فشان به وضع اقتصادی حاکم بر مجموعه‌های کشوری اشاره می‌کند: «از لحاظ اقتصادی هم رسیدن به سازوکار تعریف مسئولیت‌های مشترک مقرون به صرفه‌تر است و در توسعه و تجهیزات هلال‌احمر دست مسئولان بازتر می‌شود.» جوانان هلال‌احمری از این کانال مشارکت استقبال می‌کنند به طوری که به گفته گل‌فشان در همه استان‌ها اعلام آمادگی برای تشکیل تیم‌های تابان داشته‌ایم و هیچ کمبودی از لحاظ نبود نیروی متخصص در سازمان جوانان نداریم. درحال حاضر تیم‌های سحر در همه استان‌ها فعال است که آیین‌نامه آن نیز درحال بازنگری است و اگر شرایط ویروس کرونا اجازه دهد کلاس‌های آموزشی جدید تیم‌های حمایت روانی شروع می‌شود.
همه امدادگران از مسیر سازمان جوانان وارد امدادونجات شده‌اند و پیش نیاز هر آموزش تخصصی را در سازمان جوانان گذراندهاند؛ پس دیگر فرقی نمی‌کند امدادگر باشند یا جوان. همه عضو تیم تابان می‌شوند و به‌عنوان تیم آماده بشردوست امدادونجات در بحران‌ها عمل می‌کنند. گل فشان می‌گوید: «در مانورهای ساعت صفر نیز سعی داریم وظایفی برای اعضای سازمان جوانان مشخص کنیم تا آمادگی لازم برای حضور در حوادث را داشته باشند. به طور کلی استفاده از ظرفیت جوانان در انجام کارهای بشردوستی و مهربانی جزو اهداف اصلی فدراسیون جهانی صلیب‌سرخ است که سازمان جوانان جمعیت هلال‌احمر در این راستا برنامه‌ریزی‌های خوبی انجام داده است. یکی از راه‌های اصلی نگهداشت اعضا، برنامه‌های اردویی و استفاده از بستر‌های اردوگاهی سازمان جوانان است. با بهسازی اردوگاه‌های موجود همه سازمان‌های جمعیت هلال‌احمر می‌توانند برای تقدیر و نگهداشت اعضای خود از این فضاها استفاده کنند.»