[شهروند] پیامدهای گوناگون تغییرات آب و هوا به سرعت در حال افزایش است. این اتفاق در سراسر جهان ناگزیر است؛ بیشترین پیامدهای منفی آن متوجه مردم فقیر و ساکن مناطق حاشیه‌ای است که از امکانات صنعتی شهری کمتر برخوردار هستند. این جوامع به دلیل فقر، کمتر قادر به انطباق با وضع موجود هستند و همین نابرابری‌ها موضوع تغییرات آب و هوا و بشردوستی را بیشتر در هم می‌تند. در این میان اصول و اهداف نهضت بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر مبنی بر حمایت از زندگی و کرامت انسان‌ها بهترین پاسخ برای رسیدگی به این چالش است. در ایران نیز معیشت مردم استان‌های متأثر از خشکسالی به دلایل مختلف همچون از دست دادن زمین‌های کشاورزی و مشاغل و کمبود آب به خطر افتاده است. نذر آب طرحی ابتکاری از جمعیت هلال‌احمر است که از دو سال پیش در سطح ملی با مشارکت داوطلبان و خیران نوعدوست در استان‌های متأثر از خشکسالی اجرایی شده است. این روزها بار دیگر داوطلبان هلال‌احمر میهمان کویر هستند؛ برای سومین سال متوالی با نذر آب. داوطلبان این روزها به رسم دو سال گذشته برای دستگیری از مردمی که زندگی‌شان با سختی و مشکلات عجین شده، به مناطقی از سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان می‌روند.
اقداماتی که در استان‌های متأثر از خشکسالی صورت می‌گیرد به‌صورت کاملا داوطلبانه توسط خیرین و داوطلبان از خرید تانکر گرفته تا خرید سبدهای حمایتی، معیشتی و فرهنگی است که البته با هماهنگی مستمر با جمعیت هلال‌احمر صورت می‌گیرد. ارایه خدمات پزشکی، درمانی و دارویی توسط پزشکان و متخصصان از دیگر حمایت‌های گنجانده شده در طرح ملی نذر آب است که به صورت داوطلبانه صورت می‌گیرد. حتی در سال گذشته، در برخی مناطق که بحران‌ها ادامه‌دار بود، خیرین کمک‌های خود را ادامه دادند و نیازمندان را رها نکردند، به نحوی که سال گذشته این طرح مورد تقدیر ریاست محترم جمهوری قرار گرفت. استان‌های گلستان، قزوین، قم، زنجان، مرکزی و تهران به‌عنوان استان‌های معین برای پوشش‌دهی سیستان و بلوچستان در مرحله سوم طرح ملی نذر آب انتخاب شدند تا در عرصه نبرد با تبعات بی‌آبی در مناطق محروم و بحرانی متأثر از خشکسالی به نیازهای درمانی و معیشتی مردم بپردازند. مأموریت داوطلبان این استان‌ها از بیست‌ویکم شهریور شروع شده و به مدت دو هفته با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در ۶ شهرستان هامون، هیرمند، نیکشهر، چابهار، ایرانشهر و خاش سیستان و بلوچستان، خدمات داوطلبانه و بشردوستانه مورد نیاز مردم نجیب و کم‌توقع این مناطق را ارایه می‌دهند. حضور رئیس جمعیت هلال‌احمر در روزهای ابتدای اجرای طرح در استان سیستان و بلوچستان نشان‌دهنده اهمیت موضوع است. کریم همتی از روز شنبه به سیستان و بلوچستان رفته تا از نزدیک شاهد اجرای فرآیندهای حمایتی درمانی و معیشتی داوطلبان هلال‌احمر باشد و در کنارش با دیدار و مذاکره با مدیران و تصمیم‌گیرندگان استان، نهایتا گام‌های اساسی برای تغییر و توسعه سطح زندگی مردم مناطق محروم برداشته شود. همتی صبح دیروز در جلسه شورای معاونین هلال‌احمر سیستان و بلوچستان بر توجه به رفع مشکل فرهنگی در شهرستان‌های سیستان و بلوچستان تأکید جدی کرد: «هلال‌احمر با توجه به وظیفه و رسالت ذاتی خود، برای خدمت به مردم این استان و رفع مشکلات آنها تلاش می‌کند. به همین دلیل، خیرین و همکاران ما در هلال‌احمر استان تهران تلاش بسیاری برای بهتر شدن اوضاع زندگی در مناطق محروم شهرستان خاش استان داشته‌اند.» همتی در راستای کمک به نوسازی ناوگان امدادی هلال‌احمر سیستان و بلوچستان از اختصاص سه دستگاه خودرو کامیونت، دو قایق و یک تریلر به این جمعیت خبر داد.
لزوم همکاری هلال‌احمر و دستگاه‌های نظامی برای ارتقای تاب‌آوری اجتماعی
رئیس جمعیت هلال‌احمر در دیدار با سردار کرمی، فرمانده قرارگاه قدس جنوب شرق کشور بر ظرفیت بالای هلال‌احمر و قرارگاه قدس برای خدمت به مردم تأکید کرد: «ما خواهان همکاری خوب با قرارگاه قدس برای حل مشکلات مردم خصوصا محرومان هستیم. ما از ظرفیت‌های خیرین و داوطلبان برای رفع محرومیت‌های مردم براساس فلسفه و حس انسان‌دوستی که از ارکان مهم شکل‌گیری جمعیت‌های هلال‌احمر و صلیب‌سرخ است، استفاده می‌کنیم.» به گفته همتی، علاوه بر کمک‌های انسان‌دوستانه ضرورت دارد که جمعیت هلال‌احمر و قرارگاه قدس در موضوع فرهنگ‌سازی و تاب‌آوری اجتماعی خصوصا در مناطق محروم ورود کنند. آموزش سبک زندگی ایرانی- اسلامی و آموزش‌های همگانی ازجمله موارد مهمی است که نیاز است با هم‌افزایی جمعیت هلال‌احمر و قرارگاه قدس دنبال کنیم.سردار کرمی نیز در این دیدار با تقدیر از نگاه ویژه همتی گفت: «جمعیت هلال‌احمر ورود بسیار خوبی در رفع مشکلات مردم مناطق محروم داشته است. این تفکر اساسی که از ظرفیت‌های یکدیگر برای رفع مشکلات مردم استفاده کنیم، تفکری درست و جهادی بوده، چراکه جزیره‌ای عمل کردن هیچ‌گاه جواب نداده است. توجه به فرهنگ و تعریف پیوست فرهنگی برای همه اقدامات ضرورت اساسی است.» به گفته سردار کرمی، زیرساخت‌های خوبی در استان سیستان و بلوچستان ایجاد شده است، اما برای بهره‌برداری درست، نیاز به فرهنگ‌سازی مناسب داریم. هم‌مرز بودن با پاکستان، بندر چابهار و سواحل مکرون ازجمله ظرفیت‌های خوب این استان است.
حضور فعال خیرین استان تهران در حمایت از مردم محروم خاش در نذر آب 3
نقش هلال‌احمر یک سال گذشته در مدیریت بحران‌های سیستان و بلوچستان بسیار موثر بوده است. احمدعلی موهبتی، استاندار سیستان و بلوچستان در دیدار با همتی از اقدامات موثر و شایسته جمعیت هلال‌احمر در سیل، حوادث انسان‌ساز، حوادث طبیعی و غیرمترقبه برای حمایت از آسیب‌دیدگان تمجید کرد: «یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین وظایف و اقدامات هلال‌احمر در کشور تلاش برای فرهنگ‌سازی است که حضور داوطلبان جمعیت هلال‌احمر در اقصی نقاط کشور و انجام اقدامات حمایتی و کمکی به مردم نمونه بارز فرهنگ‌سازی و دغدغه‌مندی آنها نسبت به همنوعان خود محسوب می‌شود.»استان سیستانوبلوچستان با بهره‌مندی از ۱۱٫۵درصد از وسعت کشور، بیش از ۱۸درصد از مرزهای کشور و شش‌دهم از جمعیت کل ایران را دارد. کریم همتی عصر شنبه نیز در مراسم نذر آب 3 در خاش از آیین رونمایی از بسته‌های حمایتی جمعیت هلال احمر در قالب طرح نذر آب ۳ در شهرستان خاش خبر داد: «در این رونمایی یک‌هزار بسته غذایی، یک‌هزار بسته لوازم‌التحریر، ۵۵هزار آب معدنی و ۷۰ تانکر ذخیره‌سازی آب در بین محرومان و روستاییان شهرستان خاش توزیع شد. تمام تلاش جمعیت هلال احمر در طرح نذر آب 3 برای تسهیل دسترسی مردم به آب آشامیدنی سالم است؛ به همین دلیل در این دوره طرح نذر خیرین استان تهران به عنوان معین شهرستان خاش را داشته‌ایم که مطابق درخواست مسئولان محلی هلال احمر بسته‌های حمایتی را ارایه کردند.رئیس جمعیت هلال احمر عنوان کرد: «اگر خیرین و داوطلبان جمعیت هلال احمر بتوانند موضوع تأمین آب لوله کشی مردم در روستاها را برطرف کنند حجم بسیاری از مشکلات به نحو خوب و شایسته‌ای حل خواهد شد.» گروه پزشکی داوطلب جمعیت هلال احمر با تیم‌های تخصصی و فوق تخصصی یکی از گروه‌های مورد توجه در طرح نذر آب ۳ است که این روزها در شهرستان خاش فعالیت می‌کند. همتی در این خصوص عنوان کرد: «طبیعتا بسیاری از ویزیت‌ها منجر به انجام عمل جراحی خواهد شد و با توجه به اینکه در خاش این امکان وجود ندارد، انجام این عمل‌ها در استان تهران به صورت رایگان به وسیله جمعیت هلال احمر و پزشکان داوطلب فراهم شده است.»
ایجاد یک مرکز تصفیه آب در اسماعیل‌آباد خاش با 5هزار نفر جمعیت
جمعیت هلال احمر استان تهران در سومین دوره از طرح نذر آب در ۳ بخش بهداشت و درمان، تأمین نوشت‌افزار و لوازم‌التحریر و اجرای ویژه‌برنامه‌های فرهنگی پیشقدم شده است. شاهین فتحی، مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان تهران، که این روزها همراه گروه داوطلبان و پزشکان هلال احمر در سیستانوبلوچستان است، در گفت‌وگو با «شهروند» درباره روند اجرای طرح در شهرستان خاش توضیح داد: «با توجه به هماهنگی‌هایی که صورت گرفت امسال هم مثل سال گذشته پوشش منطقه خاش به هلال احمر استان تهران واگذار شد که در این دوره چند کار مهم را اجرا کرده‌ایم؛ ازجمله استفاده از ظرفیت خیریه‌های تخصصی آب. فتحی ادامه داد: «نماینده‌های خیریه تخصصی حوزه تأمین آب سالم به همراه ما در منطقه حاضر شدند تا در کنار داوطلبان هلال احمر ارزیابی‌های اولیه را انجام داده و فرآیند را در چند محور در دستور کار قرار دهیم. محور اول تأمین آب پایدار برای روستاهای منطقه خاش است که با مشکل تأمین آب سالم مواجه هستند و محورهای دیگر کمک‌های معیشتی برای خانواده‌های نیازمند و اعزام تیم‌های پزشکی تخصصی و فوق تخصصی و جراحی به منطقه بوده است.» فتحی به تأمین اقلام فرهنگی، آموزشی مانند لوازم‌التحریر و وسایل کمک‌درسی برای دانش‌آموزان روستاهای خاش نیز به عنوان اقدامات داوطلبان و خیرین تهرانی اشاره کرد: «با کمک خیرین استان تهران هزار بسته معیشتی و هزار بسته لوازم‌التحریر به علاوه 55هزار بطری آب معدنی برای توزیع در منطقه خاش تهیه شده است. مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان تهران همچنین از راه‌اندازی استقرار یک مرکز تصفیه آب در شهر اسماعیل‌آباد خاش خبر داد و گفت: «در سایه کمک خیرین و با ایجاد این مرکز تصفیه دسترسی به آب آشامیدنی سالم برای بیش از ۵هزار نفر از ساکنان شهر اسماعیل‌آباد خاش فراهم می‌شود.» به گفته فتحی طرح نذر آب علاوه بر تأمین آب آشامیدنی سالم فرصت مناسبی را برای اجرای سایر برنامه‌های هلال احمر ازجمله رسیدگی به وضع معیشت مردم محروم و نیازمند فراهم آورده است.»جمعیت هلال احمر استان تهران اقدامات تخصصی را برای کمک خیرین در تأمین آب پایدار روستاهای فاقد آب در دستور کار قرار داده است. فتحی به «شهروند» می‌گوید: «کم‌آبی در استان سیستانوبلوچستان مزمن است و علیرغم اینکه چند سالی شاهد بارندگی‌های بیشتر بوده‌ایم و می‌توان گفت شرایط مناطق متأثر از خشکسالی نسبت به سال‌های قبل بهتر است اما در روستاها به دلیل پراکندگی زیاد و مشکل دسترسی به امکانات مشکل تأمین آب جدی‌تر شده است. در ارزیابی‌های صورت‌گرفته روستاها و شهرستان‌های منطقه خاش به سه بخش قرمز، زرد و سبز تقسیم‌بندی شده‌اند تا نیازهای آنها در حوزه تأمین آب مشخص باشد. کمک‌ها و حمایت‌ها با توجه به نوع و شدت مشکلات مردم صورت می‌گیرد.» این مسئول هلال احمری تأکید می‌کند که بالغ بر ۳۰میلیارد ریال از کمک‌های مردم استان تهران در قالب طرح نذر آب در بین روستاییان شهرستان خاش توزیع می‌شود.
ارایه خدمات‌درمانی به پیوست کرونا و تأمین تجهیزات تصفیه آب برای مردم
«امسال همه کشورهای جهان با بحران شیوع ویروس کرونا روبه‌رو هستند. شباهت ویروس کرونا با موضوع تغییر اقلیم جهانی‌بودن هر دو آنهاست ولی تفاوت در این است که اثرات ویروس کرونا سریعا مشهود می‌شود اما پیامدهای ناشی از تغییرات اقلیمی در میان‌مدت و بلندمدت آثار خود را نشان می‌دهد. به همین دلیل شاید آن‌گونه که باید به وسیله دولت‌ها و سیاستمداران عرصه جهانی اهمیت این موضوع درک نشده است.» محمد نصیری، سخنگوی جمعیت هلال احمر، این توضیحات را به عنوان مقدمه‌ای در اهمیت طرح ملی نذر آب به «شهروند» عنوان کرده و ادامه می‌دهد: «این روزها با اینکه در سومین ماه فصل تابستان به سر می‌بریم اما استان‌های جنوبی و شرقی هنوز گرمایی بالای ۴۰ درجه را تجربه می‌کنند، این در حالی است که آنچه مردم این خطه پهناور را رنج می‌دهد، گرمای هوا نیست بلکه نبود آب سالم است که اقتصاد و زندگی مردم را به زیر خط فقر رسانده؛ خط فقری که تصور آن برای مردم پایتخت‌نشین و سایر شهرهای کشور غیرممکن است.»
استان‌های متأثر از خشکسالی به دلیل مساحت زیادی که دارند روستاهای متعددی را در خود جای داده‌اند؛ روستاهایی که کیلومترها از هم فاصله دارند و راه‌های ارتباطی آنها نیز غیراتوبانی و خطرناک است. مردم این روستاها با معضلات زیادی ازجمله نبود امکانات اولیه، آب، غذا و بیکاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند. نصیری عنوان می‌کند: «با توجه به رسالت فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر برای مقابله با تغییرات اقلیمی باید به فکر مردم منطقه بود. طرح «نذر آب» در همین زمینه امسال هم مانند دو سال گذشته در این استان‌ها خدمات‌رسانی در سه محور تأمین آب، سلامت‌محور و معیشت‌محور خواهد شد. با این تفاوت که خدمات درمانی (با پیوست ویروس کرونا) و برخورد با تنش‌های آبی به شکل استقرار تانکر، تصفیه آب و لوله‌کشی برای دسترسی مردم به آب آشامیدنی سالم اجرایی می‌شود.»
سخنگوی جمعیت هلال احمر و رئیس سازمان داوطلبان درباره مأموریت هلال احمر استان تهران در اجرای طرح ملی «نذر آب ۳» در استان سیستانوبلوچستان به توزیع ۶۰هزار بطری آب معدنی، نصب ۴۰ عدد تانکر ۵۰۰ تا دو‌هزار لیتری و توزیع داروی رایگان به ارزش ۶۰میلیون تومان و ویزیت رایگان بیماران از سوی ۱۵ پزشک و پیراپزشک اشاره کرد که چهار متخصص، سه پزشک عمومی، یک پزشک روانشناس و هفت پیراپزشک پوشش‌دهی منطقه خاش را بر عهده دارند.
سومین مرحله «طرح نذر آب» در ۶ شهرستان نیکشهر، چابهار، هامون، نیمروز، ایرانشهر و خاش استان سیستانوبلوچستان، سه شهرستان نهبندان، سربیشه و خسوف استان خراسان جنوبی، یک شهرستان ریگان استان کرمان و دو شهرستان بندرلنگه و حاجی‌آباد استان هرمزگان که تنش‌های آبی دارند، اجرا خواهد شد.