جانیِ خاموش 3هزار و 761 جان ستاند
گزارش «شهروند» از آمار مرگ قربانیان گازی در مدت 5 سال
سه‌هزار و 761نفر در مدت پنج سال جان خود را به دلیل مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن از دست دادند. 932زن و دو‌هزار و 829 مرد قربانیان قاتل خاموش این سال‌ها هستند. تعداد قربانیان گازی از سال94 تا 98 با فرازونشیب همراه بوده است. بیشترین تلفات مسمومیت‌های گازی در سال95 رقم خورد، با 836 کشته؛ کمترین آمار مرگ‌های گازی در این بازه زمانی پنج ساله، به سال94 اختصاص دارد. قربانیان این قاتل نامرئی در این سال 626نفر بودند.
تعداد کشته‌های سال94 در مقایسه با سال‌های 95، 96، 97 و 98 پایین است، اما آمار تلفات گازی در کشورمان بسیار بالاست. جان‌هایی که آرام و بی‌صدا ستانده می‌شوند. غفلت و بی‌مبالاتی، این مرگ‌های خاموش را رقم می‌زند. در هفت ماه نخست امسال هم 291نفر به تعداد کشته‌های گازی کشور افزوده شدند. مرگ‌هایی که نسبت به زمان مشابه سال98، 19درصد افزایش یافته است. در حالی تعداد قربانیان جانی خاموش، در هفت ماه نخست سال99 رشد داشته‌اند که هنوز سال به پایان نرسیده است.
مقایسه آماری سال‌های گذشته نشان می‌دهد که شش ماهه دوم سال، تعداد تلفات ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن بیش از دو برابر آمار مرگ‌های گازی نیمه نخست سال است. آمار سازمان پزشکی قانونی کشور هم از تلفات ۷۰درصدی مسمومیت‌های گازی در نیمه دوم هر سال حکایت دارد. استفاده نادرست از وسایل گرمایشی با شروع فصل سرما و بی‌توجهی به نکات ایمنی در به کارگیری این وسایل، آمار مرگ‌های خاموش را افزایش می‌دهد. این درحالی است که دقت در به‌کارگیری و استفاده درست از وسایل گرمایشی و تهویه مناسب محیط‌های سرپوشیده تا حد زیادی از مرگ‌ومیر ناشی از مسمومیت با این گاز می‌کاهد.
کمترین تلفات گازی در 5 سال
ششصدوبیست‌وشش نفر تعداد کشته‌های گاز در سال94 بود. قربانیانی که 144نفرشان زن و 482نفرشان مرد بودند، اما تهران مثل همیشه رکورددار بود با ١٤١کشته. در آن لیستی که سال94 از سوی پزشکی قانونی منتشر شد، خراسان‌رضوی در رتبه دوم قرار داشت، با ٥٨کشته و اصفهان با ٥٢قربانی در ردیف سوم. سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان هر کدام با یک نفر و استان مرکزی با دو نفر، استان‌هایی بودند که در انتهای لیست کشته‌های گاز مونوکسیدکربن قرار داشتند.
آمار تکان‌دهنده سال 95
هشتصدوسی‌و‌شش قربانی عددی بود که سال95 به ثبت رسید. سیر کشتهها در این سال همه را شوکه کرد؛ ٢١٦زن و ٦٢٠مرد در سال95 قربانی این مرگ خاموش شدند. تهران باز هم رکورددار بود، 210کشته در پایتخت؛ آمار پزشکی قانونی در آن سال سیر صعودی مرگ با گاز را نشان می‌داد. آذربایجان‌شرقی با ٥٨نفر و استان اصفهان با ٥٧نفر در رتبه‌های بعدی قرار گرفته بودند. بوشهر اما در سال95 هیچ کشته‌ای نداشت. استانی بدون مرگ خاموش. خراسان‌جنوبی و هرمزگان هر کدام به ترتیب با 4 و 5قربانی کمترین آمار این مرگ‌ها را به خود اختصاص دادند.
کاهش چشمگیر تعداد کشتهها
هفتصدوشصت‌وشش کشته در سال٩٦ از کاهش قابل توجه مرگ‌های خاموش در آن سال خبر داد. عددی که نسبت به سال95 کمتر شده بود. مرگ خاموش جان 202زن و 564مرد را در کشور گرفت. باز تهران سر لیست این آمار قرار داشت، با ١٩١کشته؛ اصفهان اما آن سال از رتبه سومی که در سال95 با 57کشته از آن خود کرده بود، با افزایش کشته‌های گازی‌اش به ٦٧نفر به رتبه دوم صعود کرد. در این استان قربانیان افزایش پیدا کرده بودند، اما استان‌های آذربایجان‌شرقی و خراسان‌رضوی با ٤٧قربانی در رتبه سوم قرار گرفتند. آذربایجان‌شرقی که در سال قبل یعنی سال95، 58کشته داشت. ایلام، هرمزگان و بوشهر در جایگاه کم‌قربانی‌ترین استان‌ها قرار گرفتند.
هرمزگان با کمترین قربانی گازی
هفتصدوچهل‌ونه نفر قربانیان گاز در سال97 بودند. ۵۷۳مرد و ۱۷۶ زن. تهران با ۱۶۸ نفر رتبه اول و پس از آن خراسان‌رضوی با ۶۱ و البرز با ۵۹ مورد گزارش فوتی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. کمترین میزان مرگ‌ومیر در این زمینه هم طبق انتظارات از استان‌های گرمسیر ایران اعلام شد که یزد با دو نفر کمترین و سیستان‌وبلوچستان با سه و هرمزگان با چهار نفر رده‌های بعدی این آمار را به خود اختصاص دادند.
تهرانِ رکورددار
سال98 اما 35کشته به تعداد کشته‌های سال97 افزوده شد. 784نفر در سال گذشته جان باختند. درحالی‌که این آمار در سال97، 749 نفر اعلام شده بود. آماری که افزایش 5درصدی را نشان می‌داد. براساس این آمار، 590نفر از متوفیان ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن مرد و 194 نفر زن بودند.
همچنین استان‌های تهران، فارس و اصفهان به ترتیب با 136، 69 و 62 نفر بیشترین و استان‌های هرمزگان با چهار کشته و ایلام و بوشهر با 6 قربانی کمترین آمار مرگ ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن را در سال98 داشتند.
رشد 19درصدی قربانیان گازی در 7 ماه
اما امسال هنوز به پایان نرسیده است. هفت ماه از سال گذشته و 291نفر در این مدت جان خود را بر اثر مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن از دست داده‌اند. تعداد مرگ‌های گازی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که آمار 245نفر را نشان می‌داد، حدود ۱۹درصد افزایش داشته است. از کل تلفات مسمومیت با گاز در هفت ماهه امسال، 219 نفر مرد و 72نفر زن بودند.
همچنین در این مدت استان‌های تهران با 50قربانی همچنان در جایگاه نخست کشته‌های گازی قرار دارد. آذربایجان‌شرقی با 22 و فارس با 19فوتی بیشترین آمار تلفات مسمومیت با این گاز را به خود اختصاص داده‌اند. استان‌های البرز، خراسان‌رضوی و مرکزی نیز هر کدام با 18فوتی در رتبه بعدی آمار مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن قرار گرفته‌اند. این درحالی است که براساس آمارهای موجود، تلفات گازگرفتگی در سایر استان‌ها کمتر از 15نفر و در تعدادی از استان‌ها نیز صفر گزارش شده است.
زنگ خطر تلفات مرگ‌های خاموش
رشد مرگ‌های گازی در هفت ماهه گذشته زنگ خطر را به صدا درآورده است. مرگ‌هایی که گفته می‌شود در نیمه دوم سال و به‌ویژه در فصل زمستان روند صعودی به خود می‌گیرد. آمارهای سازمان پزشکی قانونی کشور نشان می‌دهد بیش از ۷۰درصد تلفات مسمومیت با گاز مربوط به نیمه دوم هر سال است.
تعداد قربانیان مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن در کشورمان بالاست. درست است که میانگین مرگ‌ومیر از سال94 عدد 700 را نشان می‌دهد، اما آمار مسمومیت‌ها بیش از این حرف‌هاست. هزاران هزار مسمومی که تا پرتگاه مرگ پیش می‌روند، اما معجزه‌وار زنده می‌مانند. اما حقیقت تلخ دیگر ماجرا صدمات شدید مغزی و عصبی پس از فرار از چنگال این قاتل خاموش است. مسمومانی که گاهی تا پایان عمر گریبانگیر عوارضی همچون مشکلات ذهنی و فلج‌شدن اندام خواهند بود.
گسترش ویروس کرونا و توجه مردم به این بیماری باعث شده که از آمار روبه‌افزایش مرگ‌های خاموش غافل شویم، درحالی‌که این گاز مهلک همچنان در کمین است و قربانی می‌گیرد.
مسمومیت بر اثر کاهش اکسیژن در محیطی که در آن قرار گرفته‌ایم، اتفاق می‌افتد. همچنین بی‌احتیاطی و توجه‌نکردن به ایمنی کافی وسایل گرمایشی می‌تواند منجر به مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن و حتی مرگ شود.