در نبود فیلمسازان سینمای پیش از انقلاب و البته نورچشمی‌های همیشگی جشنواره فیلم فجر، جشنواره امسال عرصه رقابت یکسری فیلمساز تازه‌کار فیلم اولی با فیلمسازان گمنام باسابقه و البته نرگس آبیار و محمدحسین مهدویان خواهد بود.
شهروندآنلاین: و بالاخره مهلت تکمیل فرم تقاضای حضور در سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر به پایان رسید و فهرست فیلم‌های متقاضی حضور در این رخداد نهایی شد. فهرستی به گفته مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی «۱۱۰ فیلمی»؛ که البته پیش‌بینی می‌شود حدود نیمی از آن برای دریافت سیمرغ‌های جشنواره خواهند جنگید و حدود 20 فیلم نیز در این میان نماینده‌ای در میان کاندیداهای نهایی خواهند داشت. 20 فیلمی که (حالا چند فیلم کمتر یا بیشتر) حدس‌زدن نام‌شان نیاز به رمالی و پیشگویی یا حتی آشنایی عجیب‌وغریب با سینمای ایران نیز ندارد و از همین حالا، تنها با توجه به نام فیلم‌ها و فیلمسازان هم می‌توان با یک دقت نسبی قابل توجه آنها را پیش‌بینی و معرفی کرد.
فستیوال بی‌ستاره
زمانی که گفته شد فیلم‌های متقاضی حضور در جشنواره، بدون عبور از مانع هیأت انتخاب، مستقیم در رقابت جشنواره شرکت خواهند داشت، گمان می‌رفت با جشنواره‌ای پرنام و حاشیه مواجه خواهیم بود. جشنواره‌ای با حضور فیلم‌هایی مانند «خائن کشی» مسعود کیمیایی، «لامینور» داریوش مهرجویی و «قهرمان» اصغر فرهادی؛ که حالا می‌بینیم هیچ‌کدام در این فهرست نیستند. یعنی «خائن کشی» و «قهرمان» هنوز ساخته یا کامل نشده‌اند و «لامینور» را هم داریوش مهرجویی نخواسته در جشنواره شرکت دهد.
در آن روزهای اول اسامی مهم و شاخص دیگری نیز بودند. مثل «گشت ۳» سعید سهیلی- که به واسطه حضور ریحانه پارسا انتظار می‌رفت جنجالی باشد و روزهای گرمی را برای جشنواره رقم بزند، اما این فیلم نیز تا آخرین مهلت تکمیل فرم تقاضای حضور آماده نشد. مانند «نگهبان شب» سیدرضا میرکریمی، «شب، داخلی دیوار» وحید جلیلوند و «دسته دختران» منیر قیدی- که اینان نیز فیلم‌های کنجکاوی‌برانگیزی بودند، اما حالا نام‌شان در فهرست نهایی فیلم‌های جشنواره سی‌ونهم نیست.
این یعنی که در جشنواره سی‌ونهم خبری از فیلمسازان سینمای قبل از انقلاب، مانند مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی، بهمن فرمان‌آرا و حتی فیلمسازانی چون سیروس الوند و علیرضا داودنژاد و مهدی فخیم‌زاده نیز نخواهد بود.
فهرست نهایی فیلم‌ها نشان می‌دهد که فیلمسازان مهم سینمای بعد از انقلاب هم، به‌خصوص فیلمسازان موسوم به نورچشمی در دوره آتی جشنواره جایی نخواهند داشت. سینماگرانی مانند ابراهیم حاتمی‌کیا، مجید مجیدی، بهروز افخمی، شهریار بحرانی، کمال تبریزی، احمدرضا درویش و… که بودن‌شان با هر متر و معیاری جشنواره را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در تمام این سال‌ها شاهد بوده‌ایم که در حضور این فیلمسازان بعید است جوایز جشنواره فیلم فجر به سینماگری دیگر، خارج از این دایره برسد.
سینماگران نه‌چندان خودی سینمای بعد از انقلاب، از رخشان بنی‌اعتماد و تهمینه میلانی و پوران درخشنده و علیرضا رئیسیان بگیرید، تا مهدی صباغ‌زاده و فریدون جیرانی هم در دوره سی‌ونهم غایب خواهند بود- تا جشنواره تبدیل شود به عرصه رقابت یکسری فیلمساز تازه‌کار فیلم اولی، با فیلمسازان گمنام باسابقه و البته نرگس آبیار و محمدحسین مهدویان (که احتمالا اولی سیمرغ‌ها را درو خواهد کرد و دومی هم جنجال‌ها را)!
سایه روشن
حالا که از کسانی گفتیم که در جشنواره حضور نخواهند داشت، بد نیست به فیلم‌ها و فیلمسازانی هم اشاره کنیم که به احتمال زیاد جزو شانس‌های نامزدی و شاید هم سیمرغ جشنواره خواهند بود. کسانی مانند (همان‌طور که گفته شد) نرگس آبیار و محمدحسین مهدویان با فیلم‌های «ابلق» و «شیشلیک» و البته حمید نعمت‌الله با فیلم «قاتل و وحشی»- که شناخته‌شده‌ترین فیلمسازان دوره سی‌ونهم جشنواره خواهند بود.
در کنار این سه فیلمساز، آیدا پناهنده با فیلم «تی‌تی»، روح‌الله حجازی با فیلم «روشن»، هاتف علیمردانی با فیلم «ستاره‌بازی»، علیرضا امینی با «رقص دلفین‌ها» و «راند چهارم»، حامد محمدی با فیلم «چپ راست» و احمد مرادپور با «کارو» دیگر سینماگرانی هستند که نام‌شان به گوش سینمادوستان طنین آشنایی دارد.
غریب آشنا
حضور پرشمار فیلم‌اولی‌ها در جشنواره اگرچه باعث شده نام‌های شناخته‌شده کمتری را در فهرست نهایی شاهد باشیم، اما در عین حال این حسن را نیز دارد که می‌توان انتظار جشنواره‌ای پرهیجان را کشید- که از حالا کیفیت فیلم‌هایش قابل پیش‌بینی نیست.
به عبارت بهتر، اگرچه ظاهرا پیش‌زمینه ذهنی چندانی درباره یک فیلم‌اولی در رسانه‌ها وجود ندارد، اما در عین حال در فهرست فیلم‌اولی‌های امسال شاهد اسامی خاصی هستیم که توقع ساخت فیلم‌هایی متفاوت و جذاب از آنها می‌رود. کسانی مانند هوشنگ گلمکانی که بعد از عمری نقدنویسی و فعالیت ژرونالیستی امسال فیلم «آهو» را ساخته. یا حمیدرضا آذرنگ بازیگر شناخته‌شده‌ای که «روزی روزگاری آبادان» را بر اساس یکی از نمایشنامه‌های خود کارگردانی کرده. یا حسین سهیلی‌زاده که بعد از عمری سریال‌سازی در تلویزیون «نیلگون» را به عنوان اولین فیلمش جلوی دوربین برده و البته ستاره اسکندری، دیگر ستاره کارگردان‌شده که اولین فیلمش «خورشید آن ماه» را به جشنواره آورده است.
«خط فرضی» فرنوش صمدی، «حکم تجدیدنظر» محمدامین کریم‌پور و «گیج‌گاه» عادل تبریزی هم از دیگر فیلم‌اول‌های کنجکاوی‌برانگیز جشنواره هستند.
تنها در جشنواره
و البته شماری فیلم هم هستند که شاید کارگردان‌شان چندان سرشناس یا پرافتخار نباشد، اما به دلیل فیلم قبلی‌اش مخاطبان را نسبت به تماشای فیلم بعدی‌اش کنجکاو کرده است. مثل احسان عبدی‌پور که بعد از «تنهای تنهای تنها» و «پاپ» امسال فیلم «موسی» را دارد. یا ابراهیم شیبانی که «طلاخون»اش کنجکاوی بسیاری را برانگیخته. یا محسن قرایی که فیلم «بی‌همه چیز» را به جشنواره آورده و البته محمد باغبانی که بعد از فیلم عجیب اولش بسیاری منتظرند ببینند در فیلم «هستی و زمان» چه کرده. کاوه صباغ‌زاده و فیلمش «رمانتیسم عماد و طوبا» هم بعد از فیلم «ایتالیا ایتالیا» فیلم کنجکاوی‌برانگیزی به شمار می‌آید.
«کارو» ساخته احمد مرادپور، «چپ راست» حامد محمدی، «صحنه‌زنی» علیرضا صمدی، «مجوز خروج» ساخته کیارش اسدی‌زاده، «گورکن» کاظم مولایی و «مهران» رقیه توکلی هم دیگر فیلم‌های کنجکاوی‌برانگیز امسال هستند. و البته «کوسه» و «سلفس با دموکراسی» علی عطشانی که عکس‌های اولی و نام دومی بسیاری از مخاطبان سینما را کنجکاو کرده این فیلم‌ها را در جشنواره تماشا کنند.