پرویز اذکایی، خیّر همدانی، که در مراسم ملی بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار سال ۱۳۹۹ به وسیله نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به ‌عنوان خیّر نمونه برگزیده شد، کتابخانه، منزل و حساب‌های شخصی خود را وقف ترویج کتابخوانی کرده است.پرویز اذکایی در فروردین ۱۳۱۸ در خانواده‌ای فرهنگی و شهر همدان زاده شد. او تحصیلات ابتدایی را در مدرسه «آلیانس/ اتحاد» گذراند و پس از پایـان خدمت نظام (۱۳۳۹) متصدی کتابخـانه دبیرستانی شد که در آن تحصیل می‌کرد و در مدارس ملّی همدان (خصوصا «دبستان فرهنگ» که پدرش محمدکاظم اذکایی بنیاد کرده بود) تدریس کرد.در سال‌‌های ۱۳۴۰ـ۱۳۴۲، امور چاپ و نشر روزنامه  «نهیب غرب» به او محول شد و همکاری مستمری نیز با روزنامه «مبارز همدان» داشت.در سال (۱۳۴۱) عهده‌‌دار طبع و ویرایش مجله «پیک اسلام» شد. در سال ۱۳۴۸ تحصیلات دانشگاهی (رشته تاریخ) را در دانشگاه تهران به پایان برد و ضمن آن سردبیر مجله «وحید» بود.در سال ۱۳۴۸ که مبدأ تشکیل کنگره‌‌های سالانه تحقیقات ایرانی در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران بود و تا آخر سال ۱۳۵۷ عضویت دائمی آن را بر عهده داشت. در سال ۱۳۵۴ با مأموریت تحصیلی به دانشگاه منچستر انگلستان رفت و در بخش مطالعات شرقی آنجا به عنوان «طلبه تحقیق» و با رساله «جغرافیای تاریخی همدان» دوره دکتری (PH.D) را تحت نظارت مرحوم پرفسور بویل (J.A. Boyle) گذراند. سپس در سال‌های پس از انقلاب بـه ترتیب عضو هیأت علمی دایره‌المعارف تشیّع، دایره ‌المعارف اسلامی (= دانشنامه جهان اسلام) و دایره‌‌المعارف بزرگ اسلامی و از مولفان آنها بوده و حدود ۳۵۰ مقاله بلند و کوتاه در موضوعات تاریخی،
کتاب شناسی، رجال، اَنساب، نجوم و تاریخ علم اسلامی و ایران در آنها نوشته است.سال‌های ۱۳۶۶و۱۳۶۷ به عنوان کارشناس نسخ خطّی در بنیاد دایره‌‌المعارف اسلامی چند اثر را برای چاپ عکسی آماده کرد که ازجمله تفسیر مفاتیح ‌الاسرار شهرستانی بود که انتشار یافته است.