[ مریم رضاخواه] آمادگی برای مقابله با «بحران»، «زلزله»، «سیل» و «حادثه»، دیگر یک انتخاب نیست؛ یک ضرورت است. اما در این میان، نسلی در حال شکل‌گیری است که به جای ترس، با دانش و مهارت به استقبال خطر می‌رود. نسلی که نه‌تنها می‌خواهد از خود محافظت کند، بلکه مددرسان دیگران می شود؛ اینجا سرزمین نوجوانان آماده است.
در فروردین‌ماه، با آغاز مرحله استانی المپیاد آماده، شور، هیجان و انگیزه در فضا موج می‌زند؛ دانش‌آموزان داوطلب متوسطه اول از ۳۱ استان کشور، با لباس‌های متحدالشکل هلال‌احمر، پا به میدان رقابتی گذاشته‌اند که در آن برنده، نه فقط کسی است که مهارت بیشتری دارد، بلکه آن‌که دلش بیشتر برای انسان‌ها می‌تپد.
هدف از برگزاری این مسابقات، آموزش عملی مهارت‌های امدادی در شرایط بحرانی به دانش‌آموزان است. از پناه‌گیری ایمن و انتقال مصدوم گرفته تا مهارت‌های پیچیده‌تر مانند احیای قلبی ریوی و پانسمان، همه و همه در این رقابت‌ها آزموده می‌شود. این مسابقات نه تنها فرصت مناسبی برای یادگیری است، بلکه با ترویج روحیه نوع‌دوستی، خودامدادی و دگرامدادی، به شرکت‌کنندگان این پیام را می‌دهد که در مواجهه با بحران‌ها، فرد به تنهایی نمی‌تواند پاسخ‌گوی مشکلات باشد، بلکه همکاری جمعی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی راه‌حل اصلی است.
در کنار همه این‌ها، روح متفاوت مسابقه، در جام بشردوستی متجلی می‌شود؛ جایی که رقابت رنگ رفاقت می‌گیرد و امتیازها جای خود را به مهربانی می‌دهند. این بخش از المپیاد، نماد فلسفه‌بنیادین هلال‌احمر است: کمک بی‌چشم‌داشت به انسان.
این گزارش، نگاهی است به قلب تپنده المپیاد آماده؛ جایی میان خاک و آفتاب، میان مهارت و مهر. روایت دستانی کوچک با آرمان‌هایی بزرگ. با ما همراه باشید در سفری به دنیای نوجوانانی که آماده‌اند برای مواجهه با بحران، برای نجات برای ساختن فردایی امن‌تر.
«شهروند» در گفت‌وگو با سیدهاشم حسین المدنی، رئیس سازمان جوانان جمعیت هلال احمر کشور، به اهمیت و چالش‌های طرح ملی دادرس می پردازد: «این رقابت‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که علاوه بر ارزیابی مهارت‌های امدادی، روحیه کار گروهی، تاب‌آوری و مسئولیت‌پذیری اجتماعی را در دانش‌آموزان تقویت کند. ما به دنبال این هستیم که این نوجوانان را برای ایفای نقشی مؤثر در جامعه آماده کنیم.»این طرح پس از حادثه شین‌آباد به‌منظور آماده‌سازی دانش‌آموزان برای مواجهه با حوادث غیرمترقبه به اجرا درآمد. المدنی می گوید: «هدف ما از اجرای این طرح، نه‌تنها آموزش مهارت‌های امدادی به دانش‌آموزان‌است بلکه تقویت روحیه همکاری و همبستگی در میان آن‌هاست. طرح ملی دادرس از سال تحصیلی ۹۱-۹۲ شروع شده و در حال حاضر دادرس سیزده به پایان رسیده و سیزدهمین المپیاد آماده در حال اجراست.»
رئیس سازمان جوانان جمعیت هلال احمر، به برگزاری «المپیاد آماده» اشاره می کند: «این مسابقات در سه سطح مقدماتی، استانی و کشوری طراحی شده اند. علاوه بر ۸ آیتم اصلی امدادی در سطح استانی، در مرحله کشوری، مسابقات جانبی با تمرکز بر تفریح و تقویت دانش امدادی نیز برگزار خواهد شد. پس از اینکه 270 هزار دانش آموز در مرحله اول آموزش دیدند، تیم‌های برتر هر استان، پس از رقابت‌های مرحله استانی به مرحله کشوری راه پیدا می کنند. این مرحله، فرصتی برای تیم‌ها است تا مهارت‌های خود را در سطح ملی به نمایش بگذارند و در نهایت، منتخبین این رقابت‌ها به عنوان نمایندگان هلال‌احمر در بحران‌ها و حوادث آینده نقش آفرینی خواهند کرد. این تیم‌ها، در کنار آموزش‌های فنی و عملی، به‌طور غیرمستقیم در مسیر آشنایی با مسئولیت‌های اجتماعی و انسانی قرار می‌گیرند و در نهایت به الگوهایی برای نسل‌های آینده تبدیل می‌شوند.»
المدنی در رابطه با چگونگی انتخاب کادر داوری می گوید: «داوران این مسابقات از میان اعضای توانمند سازمان جوانان انتخاب می‌شوند. آنها علاوه بر داشتن دانش و مهارت امدادی، باید آشنایی کاملی با طرح دادرس داشته باشند. این موضوع به کیفیت و اعتبار مسابقات افزوده و در نهایت به بهبود فرآیند یادگیری در میان دانش‌آموزان کمک می‌کند. او یکی از ویژگی‌های منحصر به‌فرد این رقابت‌ها را توجه به مقوله نیک‌ورزی
می داند: «در کنار آیتم‌های فنی، این رقابت‌ها با جام بشردوستی نیز همراه است. این بخش از مسابقات به‌ویژه در تقویت ارزش‌های انسانی و اجتماعی همچون همکاری، مهربانی و مساعدت به یکدیگر در شرایط سخت می‌پردازد. این نکته که هلال‌احمر همواره در کنار آموزش‌های امدادی خود، بر ترویج فرهنگ نیکوکاری تأکید دارد، باعث می‌شود که این رقابت‌ها تنها یک تمرین عملی نباشد، بلکه فضایی برای رشد معنوی و اجتماعی نوجوانان نیز ایجاد کند.»
شبیه‌سازی شرایط واقعی
در این رقابت‌ها، تیم‌های منتخب در ۸ آیتم امدادی به رقابت می‌پردازند. هر آیتم به‌طور ویژه طراحی شده است تا دانش‌آموزان بتوانند در شرایط شبیه‌سازی شده، توانمندی‌های خود را در عمل به نمایش بگذارند. از جمله آیتم‌های این رقابت‌ها می‌توان به پناه‌گیری و خروج ایمن، انتقال و حمل مصدوم، اطفای حریق و سوختگی، احیای قلبی ریوی، آسیب‌های بافت نرم (پانسمان و بانداژ)، آسیب‌های اسکلتی (آتل‌بندی و شکستگی) و اسکان اضطراری اشاره کرد.
این آیتم‌ها به‌طور دقیق بر اساس استانداردهای هلال‌احمر و با توجه به نیازهای واقعی جامعه طراحی شده‌اند تا دانش‌آموزان در شرایط بحرانی و اضطراری بتوانند عملکرد مؤثری داشته باشند. به‌عنوان مثال، در آیتم انتقال و حمل مصدوم، دانش‌آموزان باید تکنیک‌های صحیح حمل مصدومین را بدون آسیب رساندن به آنها در شرایط واقعی شبیه‌سازی شده یاد بگیرند.
پرورش نسل آینده امدادگران
این مسابقات تنها به حضور تیم‌های دانش‌آموزی محدود نمی‌شود. در پشت هر تیم، مربیانی هستند که به عنوان مشاور و راهنما در کنار دانش‌آموزان قرار دارند. مربیان نه تنها در آماده‌سازی فنی تیم‌ها نقش دارند، بلکه با حمایت‌های معنوی و ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان، کمک می‌کنند تا این نوجوانان برای رقابت با بهترین‌های کشور آماده شوند.
مرضیه بهنام، 12 سال سابقه داوطلبی دارد و نجاتگر دوم جمعیت هلال احمر و مربی دوره کمک های اولیه و پایه است. این مربی دادرس دختران در مسابقه المپیاد آماده به «شهروند» می‌گوید: «دادرس به معنی دانش آموز آماده در روزهای سخت است. ما از ابتدای سال تحصیلی، تمرین‌هایی را انجام دادیم که علاوه بر تقویت مهارت‌های امدادی، روحیه همکاری و اعتماد به نفس دانش‌آموزان را نیز افزایش دهد. در کنار آموزش عملی، تلاش کردیم روحیه کار گروهی و مسئولیت‌پذیری را در بچه‌ها تقویت کنیم. برای من مهم بود که دانش‌آموزها علاوه بر رقابت، به معنای واقعی امداد و همیاری فکر کنند. دیدن تلاش و پشتکار بچه‌ها در رقابت، برای من یک تجربه بی‌نظیر است. البته این آموزه ها یک ایجاد انگیزه برای دانش آموزان هست و اثر مثبتی برای خانواده ها دارند که برای آموزش ترغیب می شوند » عزیز رحمتیان که 15 سال سابقه آموزش در جمعیت هلال احمر دارد و از 7 سال پیش به عنوان مربی و داور در المپیاد آماده حضور دارد، درباره فرایند برگزاری مسابقات، به «شهروند» می گوید:«فرآیند برگزاری مسابقات از مرحله آموزش آغاز می‌شود. بر اساس سهمیه‌هایی که از سوی سازمان جوانان به استان‌ها و شهرستان‌ها اختصاص پیدا می کند، دانش آموزان در مدارس آموزش می بینند. تعداد مدارس شرکت‌کننده در هر شهرستان بسته به ظرفیت آن متفاوت است؛ برای مثال در یک شهرستان ممکن است حدود ۵۰ مدرسه و در شهرستانی دیگر بیش از ۲۰۰ مدرسه درگیر این فرآیند باشند.در هر مدرسه، حدود ۳۰ نفر از دانش‌آموزان علاقه‌مند انتخاب می‌شوند. فرآیند انتخاب کاملاً داوطلبانه است و پس از اعلام آمادگی، این دانش‌آموزان در دوره‌های آموزشی شرکت کرده و تمرینات لازم را انجام می‌دهند. پس از اتمام آموزش‌ها، مسابقات در سطح شهرستانی برگزار می‌شود. در این مرحله، تیم‌های شرکت‌کننده توسط داورانی که با توجه به تجربه، توانمندی و شناخت از اصول داوری انتخاب شده‌اند، ارزیابی می‌شوند. تیم منتخب شهرستان پس از برگزاری مسابقات به‌صورت متمرکز، معرفی خواهد شد. در ادامه، تیم‌های منتخب شهرستان‌ها با اطلاع‌رسانی قبلی، وارد مرحله استانی می‌شوند. این مسابقات نیز با هماهنگی سازمان جوانان و با نظارت داوران مجرب برگزار می‌گردد. در نهایت، تیم منتخب استان جهت شرکت در مسابقات کشوری معرفی خواهد شد.مرحله نهایی این رقابت‌ها، مسابقات کشوری موسوم به المپیاد آماده است که به‌طور متمرکز و معمولاً در فصل تابستان برگزار می‌شود. در این مرحله، برترین تیم‌ها از سراسر کشور به رقابت پرداخته و در پایان، تیم‌های اول، دوم و سوم انتخاب و معرفی خواهند شد.»
این مربی با سابقه هلال احمر تاکید می کند که در انتخاب داوران نیز فرآیند مشخصی وجود دارد:« انتخاب داوران در سطح شهرستان، انتخاب داوران بر عهده رئیس شعبه است که بر مبنای تجربه، تمرکز و توانمندی افراد تصمیم‌گیری می‌کند. در سطح استانی و کشوری، از داوران با سابقه و دارای سابقه فعالیت داوطلبانه در جمعیت هلال احمر استفاده می‌شود. سوابق داوران در فایل‌های ثبت‌شده موجود است و انتخاب آنها بر اساس میزان تجربه (برای مثال ۵ یا ۱۰ سال سابقه فعالیت در حوزه آموزش و داوری) انجام می‌شود. پیش از هر مسابقه نیز جلسات هماهنگی برای تعیین شیوه داوری، نحوه طراحی سوالات و اجرای صحیح مسابقات برگزار می‌گردد.به گفته رحمتیان، سطح عملکرد دانش‌آموزان در این مسابقات عموماً مطلوب و در بسیاری از موارد بسیار عالی ارزیابی می‌شود. «البته میزان توانمندی و جدیت در تمرینات تا حد زیادی به علاقه‌مندی و انگیزه خود دانش‌آموزان بستگی دارد.»سلیمی، کارشناس مسئول سازمان جوانان هلال‌احمر شیراز، از سال 82 عضو داوطلب جمعیت هلال احمر است .
او که مربی تخصصی جست و جو و نجات در
آب های خروشان، مربی پایه و مربی کمک های اولیه و مربی دادرس است، درباره جنبه بشردوستانه این مسابقات می گوید:«در کنار بخش‌های فنی، مسابقات جام بشردوستی به ترویج نیک‌ورزی، مشارکت جمعی و درک مسئولیت اجتماعی می‌پردازد. این بخش به ما یادآوری می‌کند که کار امداد، فقط فنی نیست؛ انسانی و اخلاقی هم هست. المپیاد آماده فقط یک رقابت نیست، بلکه می‌خواهیم نوجوانان را با مهارت‌های حیاتی و کاربردی در شرایط بحرانی آشنا کنیم. هدف نهایی ما تربیت جوانانی مسئول است که در شرایط سخت، بتوانند یاری‌گر جامعه باشند.»
تغییرات و نوآوری های موثر دوازدهمین المپیاد آماده
المپیاد آماده که سال گذشته برگزار شد با دیگر دوره هایی که برگزار شد متفاوت بود. دوازدهمین دوره المپیاد آماده با تغییرات و نوآوری‌های قابل توجهی برای نخستین‌بار به‌طوری جامع و ساختاریافته سال گذشته در بندر انزلی برگزار شد که این موارد باعث تمایز آن نسبت به دوره‌های پیشین شد. سازمان جوانان جمعیت هلال احمر کشور در نظر دارد امسال نیز این تغییرات را در سیزدهمین المپیاد آماده اعمال کند چرا که این ویژگی‌ها و نوآوری‌ها باعث شدند دوازدهمین دوره المپیاد آماده، تجربه‌ای متمایز و مؤثر برای شرکت‌کنندگان و دست‌اندرکاران آن باشد.
برگزاری متمرکز در یک مکان:
این دوره به‌طور متمرکز و در یک مرحله، با حضور تمامی استان‌ها در اردوگاه مهر بندر انزلی برگزار شد که به افزایش انسجام و هماهنگی میان شرکت‌کنندگان کمک کرد.
افزودن آیتم‌های فکری و تمرینات گروهی:
آیتم‌های نوینی از جمله سودوکوی امدادی، بولینگ امدادی و بازی‌های دو نفره بزرگ امدادی به رقابت‌ها اضافه شد که هدف از آن تقویت مهارت‌های فکری، دقت عمل و کار گروهی بود.
طراحی سازه‌های تخصصی نوین:
سازه‌های کاربردی جدیدی در حوزه کار با طناب، عبور از موانع و حمایت فردی طراحی و اجرا شد که به افزایش توانایی‌های فنی و آمادگی جسمانی دانش‌آموزان کمک می‌کرد.
برگزاری هم‌زمان تمامی مسابقات:
تمامی ۱۶ آیتم مسابقات در یک روز برگزار شد که به ایجاد هماهنگی و تمرکز بیشتر میان شرکت‌کنندگان انجامید.
برگزاری کارگاه‌های آموزشی مهارتی:
چهار کارگاه تخصصی شامل ابزارشناسی و کار با طناب، شناخت محیط و جهت‌یابی، آشنایی با مأموریت‌های سگ‌های تجسس و تجربه عملی عینک‌های واقعیت مجازی (VR) برگزار شد.
ساخت کلاس شبیه‌ساز زلزله:
کلاسی شبیه‌ساز مجهز به ویژگی‌های لرزان و قابلیت جابجایی با عناصر واقعی مانند در ورودی و کنتور برق برای آموزش تخلیه ایمن طراحی شد.
طراحی بخاری شبیه‌ساز حریق مقاوم:
بخاری خاصی برای شبیه‌سازی آتش‌سوزی طراحی شد که به شرکت‌کنندگان امکان آموزش در شرایط واقعی را می‌داد.
برگزاری آیتم اطفای حریق در فضای واقعی:
آیتم اطفای حریق در محیط واقعی برای تمرین تخلیه اضطراری و اطفاء شبیه‌سازی و اجرا گردید.
برپایی چادر در محیط استاندارد:
آیتم برپایی چادر امدادی برای اولین‌بار در فضایی استاندارد و منطبق با معیارهای فیزیکی اجرا شد.
مراسم اختتامیه با طراحی ویژه:
مراسم اختتامیه در فضای باز با طراحی استیج ۱۵ مترمربعی و نصب ویدئووال‌ها برگزار شد که به جذابیت این مراسم افزود.
طراحی پازل نقشه ایران:
پازلی بزرگ به مساحت ۱۰۰ مترمربع از نقشه ایران به منظور تأکید بر وحدت قومی و انسجام ملی طراحی و اجرا شد.
استفاده از کارت شناسایی هوشمند:
تمامی امور از جمله حضور و غیاب و دریافت غذا از طریق کارت‌های شناسایی هوشمند با QR Code انجام شد که به تسهیل فرآیندها کمک کرد.
ایجاد فضای نمایشگاهی فرهنگی:
فضایی برای معرفی فرهنگ اقوام مختلف استان‌های کشور در اطراف زمین چمن محل اختتامیه ایجاد شد
.
برگزاری نخستین آزمون الکترونیکی:
برای نخستین بار، آزمون آموزش دادرس به‌صورت الکترونیکی و هم‌زمان برای بیش از ۴۰۰ نفر برگزار و نتایج به‌سرعت استخراج گردید.
طراحی و ابلاغ بانک سؤالات سراسری:
بانک سؤالات سال ۱۴۰۳ پیش از برگزاری مسابقات به تمامی استان‌ها ارسال شد تا آمادگی بهتری برای شرکت‌کنندگان فراهم شود.
پویش «نه به تغییرات اقلیمی»:
این رویداد با حضور ۴۰۰ نفر از دادرسان با موفقیت اجرا شد و به تأکید بر مسئولیت اجتماعی و آگاهی‌بخشی نسبت به تغییرات اقلیمی پرداخته شد.