روشهای شناسایی الماس اصل از بدل یکی از رایجترین سوالاتی است که از جواهرسازان میپرسند، حالا میخواهیم با هم یکسری روشها و آزمایشات ساده را که در خانه هم میتوانید انجام دهید، بررسی کنیم. دقت داشته باشید که برخی از الماسهای تولیدشده در آزمایشگاهها مصنوعیاند، اما مانند یک الماس واقعی هستند. آنها قیمتی کمتر از الماس استخراجشده دارند، اما عمدتا از لحاظ شیمیایی شبیه الماسهای طبیعی هستند. اظهارنظر درخصوص تفاوت بین یک الماس طبیعی و سنتتیک خارج از این مقاله بوده و بهتر است توسط یک متخصص مشخص شود. هیچ راهی وجود ندارد که صددرصد اطمینان حاصل کرد یک الماس واقعی باشد، مگر آنکه یک گواهینامه معتبر برای آن صادر شده باشد. در صورتی که در تهران هستید بهترین راه مراجعه به آزمایشگاه دانشگاه شهید بهشتی واقع در ولنجک است.
استفاده از ذرهبین جواهرسازها
از لوپ (ذرهبین جواهرسازها) برای تشخیص الماس اصل استفاده کنید. لوپ که یک ذرهبین با قدرت 10X است، میتواند به شما در مورد شناسایی اصل بودن الماس کمک شایانی بکند، تا ناخالصی موجود در الماس را پیدا کنید! ناخالصي (Inclusion) چيست؟ ناخالصي هر گونه بينظمي قابل مشاهده در گوهر را که به وسيله چشم غيرمسلح يا با استفاده از ابزارهايي همانند لوپ يا ميکروسکوپ قابل رويت باشد، ميگويند. «ناخالصي» ميتواند عنصري مانند کريستالهاي معدني جامد يا مايعي باشد که حفره (Cavity) را پر کرده يا ممکن است حفرهاي پرنشده، شکستگي يا خطوط رشدي (Growth Zoning) باشد. الماسهای بدل کاملا بینظیر به نظر میرسند، در صورتی که الماسهای اصل که از معدنها استخراج میشوند، حتی با بهترین برشها دارای ناخالصی هستند که به راحتی میتوانید چک کنید.
شناسایی الماس اصل آزمون مه یا همان بخار دهان
همانطور که میدانید الماس واقعی گرما را حفظ نمیکند. در نتیجه شما بین 4 الی 6 ثانیه جلوی دهانتان را بگیرید و ها کنید که بخار دهان سنگ را بگیرد، اگر بخار جمع نشود یا روی سنگ به کندی جمع شود، حتما تقلبی است. سنگ الماس در جذبنکردن گرما مانند آینه یا صفحه نمایش تلفن همراه شما است.
شناسایی الماس اصل با انعکاس نور
انعکاس نور در یک الماس اصل در زاویههای مختلف خاکستریرنگ است. اگر شما انعکاس رنگی مشاهده کردید، مطمئن باشید الماس بدل است.
تشخیص الماس اصل با حرارت
سنگهای واقعی گرما را به سرعت پراکنده میکنند و با گرماسنج، گرم نمیشوند. این کار حدود 30 ثانیه طول میکشد و به سنگ آسیبی نمیرساند. همچنین میتوانید با یک فندک الماس را به مدت 30 ثانیه گرم کنید و آن را مستقیما در آب سرد قرار دهید. اگر شیشه باشد از درون خرد میشود، اما اگر الماس باشد، هیچ اتفاقی نمیافتد.
خراش دادن روی سنگ
این یکی از سادهترین راههای تشخیص الماس اصل از بدلی است. از آنجایی که الماس یکی از سختترین سنگهای جهان است به راحتی و با استفاده از یک سطح خشن دچار سایش نمیشود. اگر سنگ قیمتی شما بعد از انجام این کار بدون خط و خطوطی باقی ماند، شما یک الماس بیعیب و نقص دارید.توصیه میشود الماس را با چیزی خراش ندهید. اگر واقعی باشد، نمیتوانید آن را خراش دهید، اما ممکن است روی آن رد باقی بگذارید یا آن را بشکنید، زیرا الماسها محکماند، اما در عین حال شکننده نیز هستند. از طرف دیگر در صورتی که سنگ شما الماس واقعی هم نباشد، با خراش دادن آن جواهری را که شبیه یک الماس است، از بین میبرید.
خراش دادن با سنگ
با سنگ اصل الماس به راحتی میتوانید روی یک سمباده خط بندازید، در صورتی این کار را انجام دادید و خطی روی سمباده ایجاد نشد، مطمئن باشید این سنگ بدل است، همچنین میتوانید روی شیشه انجام دهید، سنگ اصل به راحتی شیشه را خراش میدهد.
شناسایی الماس اصل با انداختن داخل آب
در صورتی که سنگ را داخل آب فرستادید و داخل آب نرفت، حتما بدل است. شما میتوانید یک الماس واقعی را در آب ببینید. اگر نتوانستید سنگ را ببینید، احتمالا کوارتز یا شیشه است.
تابش نور UV به سنگ
تابش نور UV به الماس یکی از راههای تشخیص الماس اصل از بدل است که البته خیلیها این روش را قبول ندارند. بعضی از الماسها خاصیت فلورسنسی دارند که حدود ۵۰درصد الماسهای موجود در بازار این خاصیت را دارند و از این تعداد۵۰ درصد، حدود۱۰درصد آنها دارای خاصیت فلورسنسی بسیار قوی هستند، بهطوری که حتی تحت نور خورشید که مقداریUV دارد نیز خاصیت فلورسنسی نشان میدهند. معمولا اکثر الماسها که دارای خاصیت فلورسنسیاند، این خاصیت را به رنگ آبی نشان میدهند و تعداد کمی از آنها به رنگهای سفید، زرد و نارنجی نشانمیدهند. اثر فلورسنسی روی الماسهای مختلف، متفاوت است. مثلا یک سنگ زرد که فلورسنسی شدید آبی دارد، میتواند بیرنگ شود، چون این فلورسنسی تاثیر خنثیکننده در رنگ دارد. به عبارت دیگر چنانچه یک الماس زرد روشن دارای فلورسنسی قوی آبی باشد، این فلورسنسی موجب بهتر دیده شدن رنگ آبی میشود. سنگهایی که دارای فلورسنسی بسیار قوی هستند، در زیر نور خورشید مات دیده میشوند، بنابراین باید عملColor Grading را در محیط با منبع نوری بدونUV انجام دهیم، چون اگر UV داشته باشد و الماس هم فلورسنسی داشته باشد، اشعهUV، رنگ سنگ را متفاوت به ما نشان میدهد. میکروسکوپهایGemalogy که دارای نور فلورسنت در Over Hed هستند نیز برای عملColor Grading به صورت شخصی مناسب است.