ملیحه محمودخواه| امسال دومین ماه رمضانی است که مردم آن را همراه با کرونا تجربه می‌کنند، سال گذشته که نخستین سالی بود که مردم ماه رمضان کرونایی را تجربه می‌کردند، بیشترین نگرانی از کاهش سیستم ایمنی بدن بود، به همین دلیل بررسی‌ها و تحقیقات زیادی در این‌خصوص صورت گرفت و نتیجه آن هم این بود که روزه‌گرفتن نقشی در کاهش سیستم ایمنی بدن افراد ندارد.
کمی که شوک کرونا از روی مردم برداشته شد و محققان بررسی‌های بیشتری روی این بیماری انجام دادند، رنگ‌وبوی ماجرا به طور کلی تغییر کرد و ویروس کرونا روی دیگری از خود نشان داد. تحقیقات نشان داد که این ویروس موذی حتی افراد ورزشکار و افرادی را که سابقه بیماری‌های زمینه‌ای را هم ندارند، درگیر می‌کند و گاهی آنقدر پیش می‌رود که از این افراد تنها نامی روی سنگ‌قبر باقی می‌گذارد، به همین دلیل موضوعی که بحث ارتباط سیستم ایمنی و افزایش بیماری را مطرح می‌کرد تا حدودی کمرنگ شد.
استفتای مقام معظم رهبری در مورد روزه
چند روز پیش حکم مقام معظم رهبری درخصوص روزه در ماه مبارک رمضان منتشر شد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در پاسخ به این استفتا که «در شرایط کنونی که بیماری کرونا شیوع پیدا کرده است، روزه گرفتن در ماه رمضان چه حکمی دارد؟» تصریح کردند: «روزه از ضروریات ارکان شریعت اسلام است و ترک روزه ماه رمضان جایز نیست، مگر آنکه فرد، گمان عقلایی پیدا کند که روزه‌گرفتن یا موجب ایجاد بیماری شود یا تشدید بیماری یا افزایش طول بیماری و تأخیر در سلامتی، در این موارد روزه ساقط ولی قضای آن لازم است.»
ایشان تأکید کردند: «بدیهی است در صورتی که این اطمینان از گفته پزشک متخصص و متدین نیز به دست آید، کفایت می‌کند. بنابراین اگر فردی نسبت به امور یادشده خوف و نگرانی داشته و این خوف منشأ عقلایی داشته باشد، روزه ساقط ولی قضای آن لازم است.»
بهبودیافتگان جدید کرونا فعلا روزه نگیرند
مسعود مردانی، استاد دانشگاه شهید بهشتی و عضو ستاد ملی مبارزه با کرونا با بیان اینکه هنوز هم افراد سالمند و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیش از دیگران به این بیماری از نوع شدید آن مبتلا می‌شوند، به «شهروند» توضیح داد که این به معنای این نیست که افرادی که سیستم ایمنی قوی‌تری دارند، درگیر نمی‌شوند. مشکلی که در حال حاضر با این ویروس داریم این است که پس از ابتلا به این بیماری افراد دچار ضعف و کاهش ایمنی بدن می‌شوند و این مشکل‌ساز است.
او با تأکید بر اینکه روزه‌داری نقشی در کاهش ایمنی بدن ندارد، خاطرنشان کرد: «افراد روزه‌دار می‌توانند با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی روزه خود را بگیرند و نگران بیماری نباشند، اما این را باید به خاطر داشته باشند که در وعده افطار و سحر از غذاهای پرانرژی استفاده کنند.»
مردانی در ادامه توضیح داد افرادی که به کرونا مبتلا می‌شوند و بهبود پیدا می‌کنند تا 6 هفته بعد از بهبودی ترجیحا نباید روزه بگیرند، زیرا با ابتلا به کرونا اکثر ارگان‌های بدن انسان اعم از قلب، ریه، دستگاه گوارش، کلیه، پوست و... تحت تأثیر قرار گرفته و دچار مشکل می‌شوند.
برای ماه رمضان اینها را رعایت کنید
این موضوع بر کسی پوشیده نیست که روزه گرفتن باعث ابتلا به کرونا نمی‌شود، اما نکته‌ای که در این میان مهم است اینکه برای حفظ سلامت در این ماه رعایت‌کردن نکاتی مهم و ضروری است.
آمیتیس رمضانی، رئیس مرکز تحقیقات انستیتو پاستور ایران در گفت‌وگو با «شهروند» تأکید می‌کند که شیوع ویروس کرونا با روزه‌گرفتن منافاتی ندارد، اما باید به یکسری نکات توجه کرده و ماه رمضان امسال را متفاوت از سال‌های گذشته برگزار کرد.
او تأکید کرد که سازمان جهانی بهداشت نیز به مسلمانان توصیه کرده که از برگزاری هر گونه تجمعات در ماه رمضان خودداری و افراد مراسم مذهبی را به صورت مجازی برگزار کنند. رعایت نکات بهداشتی و حفظ فاصله اجتماعی نیز همچنان از اقدامات اساسی برای پیشگیری از ابتلا به کروناست.
روزه‌داری راه اصلاح سلول‌های بدن
او با توجه به تحقیقات جدیدی که از منابع معتبر پزشکی منتشر شده، به این نکته اشاره می‌کند که هشت روز روزه‌داری می‌تواند منجر به بازسازی کامل سلول‌های ایمنی بدن شود. زمانی که فرد روزه می‌گیرد، انرژی بدن از طریق ذخایر چربی، شکر و همچنین شکسته‌شدن سلول‌های قدیمی تأمین می‌شود، بنابراین روزه‌داری برای بدن مفید بوده و می‌تواند سلول‌های جدید را جایگزین سلول‌های قدیمی و آسیب‌دیده کند.
او با اشاره به ابلاغیه‌ای که به تازگی ستاد مبارزه با کرونا به آن اشاره کرده است، می‌گوید: «نخوردن غذا و روزه‌داری نه‌تنها آسیبی به بدن نمی‌رساند، بلکه باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شود، بنابراین روزه‌گرفتن در روز‌های شیوع کرونا مشکلی برای افراد ایجاد نمی‌کند. از سوی دیگر آرامش روحی و معنوی ناشی از روزه گرفتن، می‌تواند منجر به کاهش استرس ناشی از کرونا شده و سیستم ایمنی بدن را تقویت کند، بنابراین افرادی که زیر ۶۵ سال داشته و بیماری‌های زمینه‌ای ندارند، می‌توانند امسال نیز در ماه مبارک رمضان روزه بگیرند.»
رعایت پروتکل‌ها راه اصلی مبارزه با کرونا
او عمل به پروتکل‌های بهداشتی را مهم‌ترین راه مبارزه با این ویروس در هر زمانی عنوان و تشریح کرد: «روزه‌داران چه زمانی که در خانه هستند و چه زمانی که از بیرون به خانه می‌آیند، مرتبا دست‌های خود را ۲۰ ثانیه با آب و صابون شسته و ضدعفونی کنند و در همه حال فاصله اجتماعی را به دقت رعایت کنند. بهتر است بین افطار تا سحر حداقل هشت لیوان آب بنوشند و از نزدیک‌شدن به بیماران مشکوک یا مبتلا به کرونا پرهیز کنند.»
رمضانی با تأکید بر اینکه روزه‌داران در این شرایط باید از محیط‌های بسیار خشک دوری کرده و از وجود تهویه مناسب در محیط اطمینان حاصل کنند، تأکید کرد: «تلاش کنید در فاصله بین افطار تا سحر از مصرف بیش از اندازه چای، قهوه و شیرینی خودداری کنید و مصرف میوه و سبزیجات را افزایش دهید.»
رئیس مرکز تحقیقات انستیتو پاستور ایران با تأکید بر اینکه افرادی که دچار بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و دیگر بیماری‌های زمینه‌ای هستند و همچنین افراد کهنسال، نباید در زمان شیوع ویروس کرونا روزه بگیرند، ادامه داد: «افرادی که دچار لاغری یا چاقی مفرط هستند، باید در این دوران بیشتر از سایر افراد اقدامات احتیاطی را رعایت کنند.»
او تأکید کرد: «افرادی که فشار خون بالا داشته و اخیرا پیوند اعضا انجام داده‌اند (به جز پیوند قرنیه)، بهتر است روزه نگیرند. همچنین افرادی که به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند، تا ۶ هفته پس از بهبودی کامل نباید روزه بگیرند.»
ممنوعیت برگزاری مراسم در شهرهای قرمز و نارنجی
او با تأکید بر اینکه در مسجدها باید فاصله اجتماعی رعایت شود، بیان کرد: «بر اساس گفته‌های رئیس‌جمهوری و تصمیمات ستاد ملی کرونا در مناطق آبی و زرد برگزاری مراسم مذهبی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی قابل انجام است و در مناطق نارنجی و قرمز این امر ممنوع خواهد بود، اما با این وجود و با توجه به شرایط قرمز کشور به احتمال زیاد اعمال مذهبی انجام نشود.»
اگر هم در منطقه‌ای این مراسم برگزار شد، باید بین مومنان فاصله کافی وجود داشته باشد. افزون بر این، پوشیدن ماسک (در مسجدها) اجباری اعلام شده است.
اهداکنندگان خون در تهران در ساعات شبانه جریمه نمی‌شوند
اهدای خون از جمله اقداماتی است که در ماه رمضان به صورت جدی از سوی روزه‌داران دنبال می‌شود، امسال نیز تمهیداتی در نظر گرفته شده است که روزه‌داران بتوانند به راحتی به مراکز اهدای خون مراجعه و خون اهدا کنند.
اهداکنندگان خون امسال می‌توانند پس از افطار حتی تا ساعت ۱۲ شب به برخی از مراکز انتقال خون استان تهران مراجعه و خون اهدا کنند و با اعلام شماره پلاک خودروهایشان جریمه شکستن محدودیت تردد شامل حالشان نخواهد شد.
استقبال برای اهدای خون بیشتر بعد از افطار انجام می‌شود
مدیرکل انتقال خون استان تهران خبر داده که در ماه مبارک رمضان تقاضا و استقبال برای اهدای خون بیشتر بعد از افطار انجام می‌شود و از سویی هم در ساعات بعد از افطار منع تردد شبانه در حال اجراست، با هماهنگی انجام‌شده اهداکنندگان خون می‌توانند با اطمینان خاطر خون اهدا کنند و جریمه هم نمی‌شوند.
محمدرضا مهدی‌زاده در توضیح این مطلب گفته در پی تشدید قوانین تردد به خاطر بروز موج چهارم کرونا ماه رمضان در شرایطی متفاوت آغاز می‌شود، تداخل منع تردد شبانه برای اهدای خون محدودیت ایجاد می‌کند که با هماهنگی‌های انجام‌شده اهداکنندگان خون می‌توانند در ماه مبارک رمضان ساعات بعد از افطار حتی تا ۱۲ شب برای اهدای خون به مراکز انتقال خون مراجعه کنند.
شماره خودروی اهداکنندگان خون شامل جریمه نمی‌شود
مدیر کل انتقال خون استان تهران تأکید کرد به رغم اینکه روزه‌داری منافاتی با اهدای خون ندارد، به خاطر اهمیت ویژه تأمین خون برای بیماران و عدم‌تمایل بعضی از روزه‌داران برای اهدای خون در طول روز در ایام ماه مبارک رمضان، هماهنگی انجام شد.
اهداکنندگان خون که پس از افطار حتی تا ساعت ۱۲ شب به برخی از مراکز انتقال خون استان تهران مراجعه و خون اهدا کنند، با اعلام شماره پلاک خودروهایشان جریمه شکستن محدودیت تردد شامل حالشان نخواهد شد.
چه مراکزی فعال است
مهدی‌زاده افزود: «طی ماه مبارک رمضان مرکز وصال واقع در خیابان وصال شیرازی تا ساعت ۲۴ و مراکز ستاری (منطقه ۵، بزرگراه ستاری، بالاتر از مجتمع کوروش، نبش بلوار خلیل آبادی) و تهرانپارس (منطقه ۴ تهرانپارس، ضلع غربی پارک پلیس، انتهای خیابان سیزدهم شرقی) تا ساعت ۲۳و ۳۰ دقیقه پذیرای داوطلبان و اهداکنندگان خون هستند و غیر از مرکز اهدای خون نارمک و مترو امام خمینی(ره) که در این ایام تعطیل هستند، ساعات کار بقیه مراکز مثل گذشته خواهد بود.»
در ماه رمضان اهدای خون کاهش می‌یابد
همه ساله با شروع ماه مبارک رمضان میزان استقبال و مراجعه برای اهدای خون نسبت به مدت مشابه ایام دیگر کاهش می‌یابد، امسال هم با توجه به اینکه موج چهارم کرونا شدت یافته است، میزان اهدای خون نیز کاهش دارد. با توجه به این محدویت‌ها، جریمه‌نشدن اهداکنندگان خون در ساعات بعد از افطار در طرح منع تردد شبانه تدبیری است که میزان استقبال برای اهدای خون را افزایش خواهد داد و اهداکنندگان هم با اطمینان خاطر برای اهدای خود اقدام خواهند کرد.