[نوید کریمزاده -مدیرکل تشریفات و ارتباطات بینالمللی جمعیت هلالاحمر] زبان یکی از مهمترین شاخصهای فرهنگی شناخته میشود؛ زیرا برای افرادی که به آن تکلم میکنند هویتی مشترک و نظامی از ارتباطات را پدید میآورد که رشد مدنی و اقتصادی بشر را در پی دارد و خود تبدیل به عنصر اصلی گسترش فرهنگ میشود. فرهنگی که در آن آداب و رسوم و سنن، نسلبهنسل گسترش مییابد.
در هر نظام ارتباطاتی، انسان گاهی دچار لغزش و درگیری میشود و این مورد در گذشته به وفور اتفاق میافتاد، مانند جنگهای مختلف بین قبایل و ملتها. پس از آثار زیانبار جنگ، مردم دریافتند که میتوانند با گفتوگو مسائل خود را حل کنند، اما، در همین ارتباط چالش چگونگی ارتباطات بین آنها پدید آمد؛ بهطوری که ترجمهای نادرست از گفتوگوی طرفین میتوانست یک درگیری دیگر را رقم بزند یا اگر مترجم میخواست، میتوانست با ترجمه غلط و غرضورزی، دو ملت را با ترجمهای نادرست به جان یکدیگر بیندازد؛ یا حتی بهصورت ناخواسته و غیرعمدی، با فهمی غلط از سخن طرفین، باعث ایجاد درگیری جدیدی شود.
در قرنهای اخیر با پیشرفت و گسترش ارتباطات، برخی زبانها مانند زبان انگلیسی در سراسر جهان گسترش یافت و رایج شد؛ بهطوری که امروزه زبان انگلیسی در اغلب نرمافزارهای رایانهای، برای پایش رفتوآمد هواپیماها و کشتیها و نیز در متون علمی و تحقیقاتی بینالمللی بکار میرود، اما، با توجه به درگیریهای مختلف انسانها با امور مختلف اقتصادی و معیشتی در جهان امروز، همچنان فرصت مطالعه برای شناخت فرهنگ مردمان کشورهای گوناگون و آموختن زبان آنان برای همگان فراهم نیست. در چنین موقعیتی است که مترجمان میتوانند با ترجمه مطالب گوناگون از فرهنگ یک ملت برای ملتی دیگر، اطلاعات لازم را برای دو گروه در اختیار آنان بگذارند.
از سوی دیگر، با افزایش درگیریهای مختلف مسلحانه و افزایش تنوع مخاطرات طبیعی، نیاز مبرم به امدادرسانی بینالمللی احساس میشود. امدادرسانی به مردمی که به زبانهای گوناگونی صحبت میکنند که اغلب برای امدادرسانان مفهوم نیست. اگرچه زبان انگلیسی بهعنوان زبان بینالمللی شناخته میشود، اما بهدلیل فقر و بازماندن از تحصیل مردمان برخی از نقاط جهان، ترجمه زبان انگلیسی یا حتی سایر زبانهای رسمی سازمان ملل متحد هم پاسخگوی نیاز امدادگران بینالمللی و نیازمندان جهان نیست و باید در عین حفظ وجهه بینالمللی خود، مراقب خردهفرهنگها نیز بود تا هم از بین نروند و هم اینکه امدادرسانی به نیازمندان به شکل مؤثرتری انجام گیرد. بنابراین، اگر در مقوله امدادرسانی به مترجمان از هر منظری نگاه کنیم، به مترجمان بشردوست و ترجمه بشردوستانه نیاز داریم تا بهصورت هدفمند، فرآیند ترجمه را با رویکردی بشردوستانه انجام دهند تا در نتیجه این فرآیند فرهنگی از وقوع درگیریها پیشگیری شود و در امدادرسانیها مورد استفاده قرار گیرند.
همین رویکرد تخصصی هم میتواند باعث ایجاد صلح، مودت و دوستی میان مردمان ملل مختلف شود. از این منظر، نهادهای بشردوستانه مانند نهضت بینالمللی صلیبسرخ و هلالاحمر میتوانند با توجه به اصول هفتگانه خود از مترجمان متعهد، انساندوست و آگاه بهصورت داوطلبانه بهرهمند شوند، تا علاوه بر ایجاد صلح میان ملتها، در هنگام حوادث بتوان زبان حادثهدیدگان و دردمندان را فهمید و بهترین خدمت امدادی را به آنان ارائه کرد.