شهروند- سرویس سیاسی| امروز پروژه چندمنظوره سد و نیروی «اومااویا»ی سریلانکا که تماما توسط شرکت‌های ایرانی انجام شده، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های حوزه صادرات خدمات فنی-مهندسی کشورمان به بهره‌برداری می‌رسد. ساخت و تکمیل این پروژه گواهی است بر اینکه ایران یک کشور پیشرو در صنعت آب و برق است و همچنین، جایگاه مناسبی در صدور خدمات فنی و مهندسی دارد. اساسا توان فنی و مهندسی کشور در حوزه ابزارهای مدیریت منابع آب ازجمله شبکه آبیاری زهکشی، تونل‌ها و سد‌سازی صددرصد است و ایران در بین چهار کشور برتر جهان در این حوزه قرار دارد. این پروژه چندمنظوره که تمام مراحل مشاوره، طراحی و ساخت آن توسط مهندسان ایرانی انجام شده، به ارزش حدود ۵۰۰ میلیون دلار است که تامین مالی آن از سوی دولت این کشور انجام شده و بیش از ۴۰۰ مهندس ایرانی در احداث آن نقش داشته‌اند.
اقداماتی که تا‌کنون توسط دولت و شرکت‌های دانش‌بنیان و بخش خصوصی صورت پذیرفته نشان می‌دهد که از ظرفیت بالایی برای ارزآوری به کشور بدون خروج کالا از طریق صادرات خدمات برخورداریم. ما پیش‌تر از اینها به جای اینکه صادرکننده خدمات باشیم، وارد‌کننده آن بوده‌ایم. متأسفانه بیشتر طرح‌های صنعتی، کارخانه‌ها و صنایع نفت و گاز در دهه‌های گذشته توسط شرکت‌های خارجی در کشور پیاده و اجرا می‌شد؛ موضوعی که سبب وابستگی طولانی‌مدت صنایع کشور شده بود.
شاید با نگاهی به آمار بتوان گفت رویکرد دولت در صدور خدمات فنی و مهندسی در حوزه انرژی و صنعت آب و برق قابل تقدیر است، چراکه اکنون ۳۰ قرارداد جدید صادراتی برای صدور خدمات فنی و مهندسی منعقد شده است. براساس آمار سازمان توسعه تجارت، در سال گذشته صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور به یک میلیارد و ۲۹۲ میلیون دلار رسیده است.
به باور بسیاری از اقتصاددانان، ارزش افزوده صدور خدمات فنی و مهندسی و همچنین نیاز رو به تزاید اقتصاد جهانی به توسعه عمرانی و زیرساختی یک فرصت استثنایی بین‌المللی است که ایران با توجه به استعدادها و نیروی انسانی خلاق و کارآمد خود می‌تواند سهم بسزایی از آن را به خود اختصاص دهد، به‌ویژه اینکه هرگونه طراحی، مدیریت، ساخت، اجرا، تعمیر، نگهداری، بهره‌برداری، آموزش، مشاوره و نصب یک طرح مشخص در خارج از کشور می‌تواند حوزه‌های شغلی گوناگونی را پوشش دهد و ارائه خدمات را تداوم بخشد. به زبان ساده‌تر، شرکت‌ها با نیروی انسانی خود در کشورهای هدف مستقر می‌شوند و خدمات ارائه می‌دهند و سپس ارز را به ایران برمی‌گردانند. این امر به لحاظ اقتصادی در کنار نفت و مالیات برای کشور در میانه تحریم‌ها بسیار مفید و گره گشاست. هم‌اکنون گرایش‌های مرتبط با ارتباطات، مهندسی، توزیع، آموزش و خدمات زیست‌محیطی ازجمله زمینه‌های مهمی هستند که می‌توان به آنها وارد شد.
آمارهای یک دهه گذشته حاکی از آن است که پیش از این سیر صدور خدمات فنی و مهندسی نزولی بوده است و بیشترین آمار صادرات مربوط به سال ۱۳۹۰ معادل ۴ میلیارد و ۱۱۸ میلیون دلار بوده است که به ۱۲ کشور دنیا صادرات خدمات فنی و مهندسی انجام گرفته بود.از آن زمان به بعد، با سیر نزولی صادرات خدمات فنی و مهندسی مواجه هستیم تا سال ۱۳۹۹ که حدود ۴۹۱ میلیون دلار صادرات این نوع خدمات انجام گرفت.
خوشبختانه در نیمه دوم سال ۱۴۰۰، با روی کار آمدن دولت سیزدهم، با افزایش قابل توجه صادرات در حوزه خدمات فنی و مهندسی مواجه بودیم، چنان‌که در سال ۱۴۰۰ معادل ۲ میلیارد و ۳۰۴ میلیون دلار صادرات داشتیم که مربوط به اجرای حدود ۳۴ پروژه در ۱۸ کشور بوده است.
می‌توان به صراحت عنوان کرد که امروز حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی در کشور ما رو به پیشرفت است. در حوزه نیرو رقیبی در منطقه نداریم و به پیشرفت‌های مطلوبی در این حوزه رسیده‌ایم. علاوه بر این، شرایط ایده‌آلی در حوزه نفت و گاز داریم. بنا به‌گفته کارشناسان، در مقطع کنونی و با نگاهی حداقلی، امکان صادرات ۳۵ میلیارد دلار خدمات فنی مهندسی به سایر کشورها وجود دارد، که باید از آن بهره جست.