[ شهروند] نقد و نقادی در این سرزمین فراز و نشیب زیادی دارد. گاه آن که مواضعی را رد می‌کند، مواضع دیگری را می‌ستاید. گاه آن که مواضعی را رد می‌کند، به تمثیل روی می‌آورد تا شاهدی آورده باشد. گاه آن که جانبدار حق و حقیقت است، فارغ از جناح و باندش دفاع خود را مطرح می‌کند و پای آن می‌ایستد. گاه آن که تمجید می‌کند از پشت‌پرده‌ها خبر دارد و گاه یکی نقد می‌کند برای اینکه فقط نقد کرده باشد، بدون ارائه راهکار و جایگزین و...
دیروز روز نقدها و گفته‌های متفاوتی بود. برخی صراحت داشتند و برخی در لفافه سخن گفتند. اما همه اینها می‌تواند نشانه‌هایی از فضای باز سیاسی و زمینه برای تعامل و وفاق باشد. اگر نقدها کارشناسی باشد و اگر.....
تغییر فاز از پنجشنبه تا یکشنبه
اما بشنوید از حسین شریعتمداری که پنجشنبه درروزنامه کیهان با ناراحتی به پزشکیان گفته بود: شما فقط 4سال رئیس‌جمهور هستی، حد و اندازه اختیاراتت هم معلوم است. چرا می‌گویی ترامپ را ترور نمی‌کنیم؟ او دیروز طی یادداشتی در روزنامه کیهان نوشت: مواضعت مایه مباهات است!
دربخش‌هایی از این یادداشت آمده است:
آقای دکتر پزشکیان، رئیس‌جمهور محترم کشورمان در نشست با فعالان اقتصادی روسیه به نکته‌ای اشاره کردند که بی‌تردید می‌تواند یکی از مؤثرترین راه‌کارها برای مقابله با تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران باشد. ایشان در این نشست با اشاره به اهرم‌ها و ظرفیت‌های فراوانی که ایران در اختیار دارد، تأکید کردند: «ایران، روسیه و چین با گسترش همکاری‌های اقتصادی می‌توانند آمریکا را تحریم کنند».
جمهوری اسلامی ایران با استناد به کنوانسیون‌های ۱۹۵۸ ژنو و ۱۹۸۲ جامائیکا که موضوع آن «نظام حقوقی آبراه‌های بین‌المللی و حق عبور کشتی‌هاست» حق دارد و می‌تواند درصورتی که منافع ملی خود را در مخاطره ببیند، تنگه هرمز را به روی تمامی کشتی‌های نفتکش و حتی کشتی‌های حامل کالای تجاری و تسلیحاتی ببندد و دلیلی ندارد که کشورهای متخاصم از تنگه‌ای که در آب‌های سرزمینی کشورمان قرار دارد اجازه عبور داشته باشند. این حق مسلم و قانونی ایران است که به کشتی‌های نفتکش و شناورهای حامل کالای تجاری متعلق به کشورهای متخاصم اجازه عبور از تنگه هرمز را ندهد».
نکته در خور توجه و مرموز این که، هر بار در کیهان به استفاده از این اهرم برای مقابله با تحریم‌ها و زورگویی‌های آمریکا و اروپا پرداختیم شاهد دو واکنش همسو از داخل و خارج کشور بودیم. مقامات آمریکایی و اروپایی از این پیشنهاد به‌شدت عصبانی شده بودند و غربگراها و برخی از مدعیان اصلاحات که نمی‌توانستند با استدلال و استناد حقوقی کیهان مقابله کنند، پیشنهاد یادشده را به سخره گرفتند!
و بالاخره، ضمن تشکر از موضع انقلابی و ضداستکباری رئیس‌جمهور محترم کشورمان، باید گفت که اگر شهید سلیمانی عزیز در میان ما بود -که شهیدان زنده‌اند و حاج قاسم هست و می‌بیند- در دفاع از موضع انقلابی دکتر پزشکیان نیز خطاب به ایشان می‌نوشت «مواضع شما مایه افتخار و مباهات است و...».
الویری: اظهارات پزشکیان درباره مذاکره با آمریکا احتمالاً در هماهنگی با مقامات عالی‌رتبه نظام بوده
از سوی دیگر مرتضی الویری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، یکی از چهره‌هایی است که معتقد است حضور ترامپ در کاخ سفید بسته به برخورد ایران، هم می‌تواند فرصت باشد و هم تهدید.
به گزارش اعتماد، الویری با تقدیر از تلاش‌های پزشکیان برای حل مشکل رابطه با آمریکا به این نکته اشاره می‌کند که بدون تردید برنامه‌های پزشکیان با تأیید نهاد‌های ارشد کشور است که اجرایی می‌شود.
بخش‌هایی از گفت‌و‌گو را می‌خوانید:
به‌نظرم موضوع گفت‌و‌گو و مذاکره با آمریکا، پرونده‌ای است که بسیار با تأخیر انجام می‌شود و معتقدم ایران باید در دهه‌های قبل این پرونده را به سرانجام می‌رساند تا از خسارات فراوانی که اقتصاد ایران طی تمام دهه‌های گذشته متحمل شده، جلوگیری کرد.
هر چند زمینه‌سازی برای گفت‌و‌گو با آمریکا با تأخیر صورت گرفته، اما همگی باید از آن استقبال کنیم و زمینه‌های موفقیت آن را فراهم‌سازیم. معتقدم اقتصاد کشورمان درگیر مشکلات حوزه سیاست خارجی است. در راس مسائل سیاست خارجی هم معادله رابطه با آمریکا قرار دارد. آمریکا قدرت نخست اقتصاد و هژمون جهانی است و لازم است از طریق بهبود رابطه با آمریکا زمینه توسعه کشور بهتر فراهم شود. با مذاکره یا هر شیوه دیگری روابط ایران و آمریکا باید به یک نقطه مطلوب برسد.
گفت‌وگوی اخیر مسعود پزشکیان با شبکه NBC و سایر اقدامات ارتباطی مرتبط با این موضوع، اقدام شجاعانه‌ای است که آقای پزشکیان آغاز کرده‌اند. البته معتقدم این اقدامات با تأیید و موافقت کلیت نظام نیز بوده است. بعید می‌دانم بدون هماهنگی با مقامات عالی‌رتبه و تصمیمات لازم، چنین اقدامات و پیام‌هایی ارسال شده باشد. نظام احساس کرده که آقای پزشکیان و دولت چهاردهم می‌تواند این پرونده را به سرانجام برساند تا مشکلات مردم کاهش پیدا کند. نباید فراموش کرد که قدرت و تحمل مردم در برابر مشکلات کاهش پیدا کرده و اقشار محروم دیگر تاب فشار بیشتر را ندارند.
وی افزود: مخالفان بهبود روابط ایران و آمریکا ۲ دسته هستند؛ یک دسته افراد دلسوز، نیک‌اندیش با نیت خیرند که نگرش مبسوط و وسیعی درخصوص مسائل دارند؛ اینها با ذهنیت منفی به استقبال این موضوع و سایر مسائل می‌روند. این افراد از جنس همان گروه‌ها و جریاناتی هستند که وقتی قطعنامه ۵۹۸ توسط امام (ره) پذیرفته شد، علم مخالفت برافراشتند و معتقد بودند جنگ ایران و عراق باید تا محو کامل دشمن ادامه یابد. این یک دسته و طیف هستند که با نیت خیر، اما با نگرش محدود به رخداد‌ها می‌نگرند.
دسته دوم اما افراد و گروه‌هایی هستند که منافع قابل توجهی در این خصوص دارند. کاسبان تحریم و جریان‌هایی که از این آشفته‌بازار سود می‌برند، چه در ایران و چه در آمریکا ذیل این دسته افراد هستند. اینها مایل نیستند روابطی شفاف بر پایه منافع ملی دو کشور شکل بگیرد. این دو جریان دست به‌دست هم داده‌اند تا روابط میان ایران و آمریکا پرتنش باقی بماند و خسارات فراوانی متوجه ایران شود. افزایش مشکلات معیشتی مردم، کاهش ارزش پول ملی، مهاجرت گسترده نخبگان، عدم‌ورود فناوری‌های نوین به داخل کشور، گسترش فقر و... بخشی از خسارت‌هایی است که به‌دلیل افزایش تنش میان ایران و آمریکا متوجه ایران شده است.
حل مسئله FATF مبادلات مالی با کشورهای دوست را تسهیل می‌کند
جدای از مذاکرات و تحریم، باب FATF همچنان باز است. در همین زمینه محمدرضا باهنر از اعضای حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام در مصاحبه با ایران در مورد پیوستن به FATF گفت: مجلس دهم همه موارد مورد نیاز برای پیوستن به FATF را تصویب کرد و شورای نگهبان فقط در بعضی احکام آن ایراد گرفت که در ادامه با اصرار مجلس دهم بر آن مصوبات، اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان و بحث پیوستن به FATF به مجمع ارجاع داده شد. وقتی مجمع خواست مسئله را بررسی کند، عمر مجلس دهم تمام شد و مجلس یازدهم جایگزین آن شد. بنابراین وقتی بحث به صحن مجمع آمد، مجلس از طرح خود دفاع نکرد و به نوعی هماهنگ با شورای نگهبان شد.
در چنین وضعیتی قطعاً مجمع رأی نمی‌دهد؛ بنابراین مسئله با نظر رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام مسکوت ماند. چرا که اگر رأی‌گیری می‌شد، به نفع شورای نگهبان رأی داده می‌شد و مسئله به بایگانی می‌پیوست. وقتی موضوعی به مجمع ارجاع داده می‌شود، براساس آیین‌نامه مجمع، اگر مجمع نتواند در مدت مشخصی، یعنی چند ماه تا یک سال، اعلام نظر کند، نظر شورای نگهبان حاکم می‌شود؛ بنابراین موضوع بعد از یک سال از دسترس مجمع خارج شد.
آقای روحانی در اواخر دولت‌شان به مقام معظم رهبری نامه نوشتند که ما مشکلاتی داریم و نیازمندیم مسئله FATF حل شود، اما مجمع الان دیگر نمی‌تواند رسیدگی کند، شما اجازه دهید که مجمع مجدداً بتواند به این مسئله رسیدگی کند و حتی توصیه کرده بودند که مجمع تصویب کند. رهبری در نامه‌ای به مجمع گفتند که مجدد به این موضوع رسیدگی کنید، اما ایشان اعلام کرده بودند که تصویب با نظر کارشناسان باشد و تصمیم بگیرید. وقتی موضوع مجدد به مجمع آمد، دولت آقای رئیسی تشکیل شد. پس دوباره باید منتظر دولت می‌بودیم تا بیاید و از لایحه خود دفاع کند. چرا که حالا مجلس با شورا هم‌نظر بود.
با این حال، دولت نیز اصراری برای بررسی نداشت و بیشتر به‌دنبال این بود که ما به لیست سیاه FATF نرویم؛ بنابراین امروز هم دولت مؤثر است، یعنی دولت اگر بیاید و محکم دفاع کند، مجمع موضوع را به‌صورت جدی در دستور کار قرار می‌دهد.
من معتقدم تحریم‌ها ضربه زیادی به کشور زده و مسئله FATF هم وضعیت را بدتر کرده است. برخلاف کسانی که می‌گویند با وجود تحریم‌ها رفع مسئله FATF مشکل چندانی را حل نمی‌کند؛ معتقدم دست‌کم می‌توان با کشورهای دوست که زیر بار تحریم آمریکا نمی‌روند، مبادلات مالی و پولی داشت. حال آنکه اکنون براساس مقررات بین‌المللی، همین کشور‌ها هم نمی‌توانند با ما مبادلات مالی داشته باشند. البته من الان نمی‌توانم پیش‌بینی کنم که مجمع به پیوستن ما به FATF رأی خواهد داد یا نه. ما نیازمند بحث‌های کارشناسی و دفاع از سوی دولت هستیم. موضع من هم دفاع جدی است.
ظریف و اعضای دولت؛ چه فرقی با اعضای کابینه ترامپ دارند؟
اما روزنامه جوان که صبوری خود را از دست داده است، در یادداشتی با عنوان «مأموریت نمایندگان ترامپی» به اظهارات اخیر آقایان ظریف، عبدالعلی‌زاده، محمد هاشمی و ربیعی درباره مذاکره با آمریکا واکنشی تند نشان داده است.
این روزنامه در این زمینه نوشت: محمد هاشمی، برادر مرحوم هاشمی رفسنجانی با خبردادن از پیش‌بینی‌ها گفته که «ممکن است تا شب عید نرخ ارز به ۱۱۰هزارتومان برسد و حتی پس از آن نیز افزایش یابد.» او گفته «این شرایط نشان‌دهنده ناپایداری در اقتصاد و نیازمند تعاملات مؤثر و سازنده با کشورهای مختلف است.»
علی عبدالعلی‌زاده، نماینده رئیس‌جمهور در اجرای سیاست‌های کلی توسعه دریامحور هم گفته «دولت برای مذاکره مستقیم با آمریکا آماده است.» او پیش‌شرط بچگانه‌ای گذاشته و گفته به این شرط که ترامپ دغل نکند!
جواد ظریف یک عضو دیگر دولت هم گفته «پزشکیان وارث اوضاع بدی شده است و ما نباید از مذاکره با ترامپ بترسیم یا بگریزیم، زیرا مذاکره با صدام هم خوشایند نبود، ولی منافع کشور ایجاب کرد.»
علی ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور نیز گفته «مخازن نفت خالی است و شاید در آینده نه‌چندان‌دور مجبور به واردات نفت شویم.»
فقط این چهار نفر هم نیستند که چنین گفته‌اند، در دولت و اطراف آن دیگرانی هم هستند. همگی هم همین دیروز و یک روز مانده به ورود ترامپ به کاخ سفید!
اگر اسامی این آقایان را برداریم و اسم چهار عضو افراطی ضد‌ایرانی کابینه ترامپ را بگذاریم، چه چیز فرق می‌کند، جز آنکه جملات باورپذیرتر می‌شود! حقیقت این است که بعد از تذکر بسیار درباره ناامیدنکردن مردم و ندادن پیام‌های افراطی و دشمن‌پسند، گویا تازه آقایان فهمیده‌اند که باید چه کنند!
بر هاشمی‌ها که صادرکننده پسته و اهل بساز و بفروش و ساخت‌وساز و ساخت‌وپاخت هستند و مثل هر صادرکننده‌ای با افزایش نرخ دلار سود کلان می‌برند، حرجی نیست. مسئولان دولتی، اما با کدام سیاست‌ورزی و منطقی گمان می‌کنند چنین پیام‌هایی می‌تواند به هموارکردن مسیر دولت آنها در سازندگی و رفاه مردم همراه با حفظ استقلال و امنیت ملی کشور کمک کند؟
مسئله ما با پیام‌هایی که دولتی‌ها برای غرب می‌فرستند آن نیست که فقط آن را ضد‌عزت و اقتدار ملی و نوعی ذلت و تسلیم‌جویی و پذیرش شروط بی‌انتهای آمریکا و باج دادن بی‌پایان بدانیم. مسئله اصلی این است که معتقدیم این راه سرانجام ندارد و آمریکا در سر ندارد که تحریم‌ها را برای ما بردارد حتی اگر شما بهترین مذاکره‌کنندگان با عزت و شرافت تاریخ باشید.