شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین در رأس هیاتی ٦٠٠ نفره امروز وارد تهران می‌شود. این نخستین‌بار بعد از ١٤ سال است که رئیس‌جمهوری چین به ایران سفر می‌کند. شی جین پینگ قرار بود اردیبهشت‌ماه امسال به تهران سفر کند که این سفر تا امروز به تعویق افتاد. یکشنبه اخیر بود که بالاخره بعد از ١٢ سال مذاکره روز اجرای برجام فرا رسید و بعد از انجام تعهدات ایران و ١+٥ تحریم‌هایی که دستور لغو آنها در مهر ماه سال جاری صادر شده بود، عملا لغو شد؛ درواقع شی جین پینگ نخستین رئیس دولتی است که بعد از لغو تحریم‌ها به ایران می‌آید و همین امر حتی از نظر سمبلیک نیز حایز اهمیت است.
شی جین پینگ در سفر خود به خاورمیانه ابتدا به ریاض، پس از آن نيز به قاهره رفت و درنهایت به تهران می‌آید و این تحرکات را می‌توان در راستای تلاش‌های پکن برای کاهش تنش‌ها در خاورمیانه تعریف کرد. چین که از مصرف‌کنندگان اصلی نفت خاورمیانه است از به خطر افتادن امنیت انرژی در خاورمیانه و افزایش قیمت آن بیمناک است. از سوی دیگر این کشور با توجه به ترکیب جمعیتی به‌ویژه در سینگ‌یانک با خطر تروریسم نیز دست به گریبان است؛ بنابراین انگیزه جدی برای برقراری ثبات در منطقه خاورمیانه و کاهش تنش‌ها بین ایران و عربستان‌سعودی دارد.
یکی از مهم‌ترین وجوه سفر رئیس‌جمهوری چین به ایران اهمیت اقتصادی تجاری آن است. چین به‌عنوان دومین اقتصاد برتر دنیا درحالی به سمت رده اول اقتصادی جهانی خیز برداشته که امسال یوان چین به‌عنوان سومین ارز در سبد صندوق بین‌المللی قرار گرفت. بانک توسعه زیر ساخت آسیا این کشور اصلاح نظام مالی بین‌المللی را از طریق راه‌اندازی ساختارهایی همچون بانک توسعه زیر‌ساخـت آسیا پیگیری می‌کند. پیش‌بینی‌ها حاکی از این است كه چین در سال ٢٠٣٥ اقتصاد اول دنیا می‌شود. این کشور درحال حاضر با داشتن ٦/٣ تریلیون دلار بالاترین حجم ذخایر ارزی در دنیا را به خود اختصاص داده و در سال ٢٠١٥ این رقم به
٩٦/٣ تریلیون دلار رسیده است.
در حال حاضر حجم مبادلات چین با آمریکا
٥٥٠ میلیارد دلار، با اروپا ٦٢٠ میلیارد دلار و با ژاپن هم ٣٢٠ میلیارد دلار است که توازن در هر سه حوزه به نفع چین است. چین از نظر شاخص سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه نیز رتبه بالایی به خود اختصاص داده است؛ به‌طوری که این کشور ١٢٨ میلیارد دلار
در دنیا سرمایه‌گذاری کرده و از سوی دیگر ١٣٩ میلیارد دلار جذب سرمایه داشته است. علاوه بر این ذخایر ارزی که باید سرمایه‌گذاری شود پیش‌بینی شده است در ٢٠٣٠ به رقم ٥٠٠ میلیارد دلار برسد.
چین شریک اول تجاری ١٢٠ کشور دنیا است؛ طی سال‌های اخیر فضای رسانه‌ای و افکار عمومی در قبال رابطه با چین به حضور اجناس بی‌کیفیت چینی در بازار ایران خلاصه شده است؛ با این حال نباید فراموش کرد که چندین سال است که این کشور نخستین شریک تجاری ایران می‌باشد. حجم مبادلات تجاری ایران و چین در سال ٢٠١٤ حدود ٥٢ میلیارد دلار بود. این رقم در سال ٢٠١٥ به علت کاهش قیمت نفت با کاهش مواجه بود؛ درحالی‌که ایران در ٢٠١٤ حدود ٥١٩ هزار بشکه نفت به چین صادر کرد؛ این رقم در سال ٢٠١٥ به ٥٤٢ هزار بشکه رسید. علاوه بر این ١٧درصد از حجم کالاهای غیرنفتی به چین صادر می‌شود که این رقم در سال گذشته افزایش یافت. باید متذکر شد که در سال ٢٠١٤ چین ٣٦درصد کل تجارت خارجی ایران را به خود اختصاص داد.
طی سال‌های اخیر که ایران با تحریم‌های ظالمانه غرب مواجه بود چین یکی از کشورهایی بود که کمک کرد اقتصاد ایران سرپا بماند. آن هم در زمانی که به علت افزایش هزینه‌های همکاری با ایران خیلی از کشورها از اقتصاد ایران رفتند و از همکاری با ایران سرباز زدند. ایران در این مدت اجناس و خدمات مورد نیاز خود را از طریق این کشور تأمین کرد و پروژه‌های ایران از طریق فاینانس چین اجرایی شد.
نکته مهم دیگری که باید درخصوص این سفر مورد توجه قرار گیرد، تمایل ایران برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای و کمکی است که چین در این روند می‌تواند به ایران بکند. روز گذشته روسیه نیز اعلام کرد که از عضویت ایران در این سازمان حمایت می‌کند؛ بنابراین اگر حمایت چین نیز پشت ایران قرار بگیرد، به احتمال زیاد ایران می‌تواند به‌زودی
به عضویت این سازمان درآید. سازمان همکاری‌های شانگهای یکی از نمودهای منطقه‌گرایی در آسیای شرقی و آسیای میانه است. ایران درحال حاضر به‌عنوان عضو نظر سازمان شانگهای است با این حال عضویت کامل ایران در این سازمان به علت تحریم‌های شورای امنیت محقق نشد؛ درحالی‌که
در همین مدت هند و پاکستان توانستند به عضویت این پیمان درآیند. اکنون می‌توان گفت با لغو تحریم‌ها علیه ایران زمینه برای عضویت ایران در این پیمان فراهم شده است. عضویت در این پیمان قطعا ظرفیت‌هایی را در اختیار ایران برای پیگیری سیاست اصولی موازنه شرق و غرب فراهم می‌کند. موضع چین در قبال عضویت ایران در این سازمان احتمالا در اسنادی که در سفر شی جین پینگ به تهران تهیه شده روشن خواهد شد.